چندی پیش شبکۀ خبری «سیانان» در گزارشی اعلام کرد: ایالات متحد آمریکا اطلاعاتی به دست آورده است که نشان میدهد اسرائیل خود را برای حملۀ هوایی به تأسیسات اتمی ایران آماده کرده است. سرویسهای اطلاعاتی آمریکا با رصد کردن تحرکات نظامی اسرائیل و رهگیری پیامهای عمومی و خصوصیِ مقامهای ارشد اسرائیلی احتمال میدهند این حمله به زودی انجام خواهد گرفت.
به گفتۀ جاناتان پانیکوف، افسر اطلاعاتی پیشین آمریکا و تحلیلگر کنونی امنیت خاورمیانه در شورای آتلانتیک، تصمیم اسرائیل به نتیجۀ مذاکرات جاری میان ایران و آمریکا بستگی خواهد داشت. با این حال، بعید مینماید که نتانیاهو بدون چراغ سبز آمریکا خطر حمله به تأسیسات اتمی جمهوری اسلامی را بپذیرد.
بیشک، آلودگی زیستمحیطی و تشعشعات رادیواکتیو پای بسیاری از کشورهای منطقه بهویژه کشورهای عرب خلیج فارس را نیز به میان خواهد کشید. بنابراین، نتانیاهو ترجیح میدهد بدون موافقتِ ضمنیِ ایالات متحد آمریکا دست به این ماجراجویی نزند. تاکنون نه دولت بایدن و نه دولت ترامپ چنین چراغ سبزی را به دولت نتانیاهو نداده اند.
اما به گزارش سیانان، یک منبع اسرائیلی گفته است که اگر آمریکا در مذاکراتش با تهران به یک توافق ناپذیرفتنی برای اسرائیل دست یابد، اسرائیل حملۀ نظامی را به تنهایی و بدون اجازۀ آمریکا انجام خواهد داد. رافائل گروُسی، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در مصاحبهای که روزنامۀ انگلیسی زبان «فاینشنال تایمز» در ۶ ژوئن چاپ کرد، گفت: ایران در حال حاضر سلاح هستهای ندارد، اما مواد لازم را برای ساختن آن دارد. آن کشور میتواند بمب هستهای را خیلی سریع بسازد. شکست مذاکرات به احتمال زیاد به حملۀ نظامی خواهد انجامید.
به گفتۀ رافائل گروُسی، بدتر از همه اینکه تواناییهای هستهای ایران را نمیتوان با یک حملۀ دقیق نابود کرد. حساسترین چیزها در ۸۰۰ متری زیر زمین قرار دارند. من بارها به آنجا رفته ام. برای رسیدن به آنجا باید از یک تونل مارپیچ که پایین و پایین و پایینتر میرود، عبور کرد.
اگر حدس و گمانِ مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی دربارۀ محل قرار گرفتن تأسیسات هستهای ایران درست بوده باشد، باید بپذیریم که جمهوری اسلامی پیشبینیهای دفاعی لازم را برای حفاظت از تأسیسات هستهای خود کرده است. بعضی از رسانههای داخلی سخنان رافائل گروُسی را «دادن آدرس حمله» به آمریکاییها و اسرائیل تعبیر کرده اند.
در سال ۲۰۲۳ منابع غربی تصویرهایی ماهوارهای از ایران مرکزی منتشر کردند که کارشناسان با مطالعۀ آنها به این نتیجه رسیدند که جمهوری اسلامی در حال ساختن تأسیسات هستهای در عمق ۸۰ تا ۱۰۰ متری زیر زمین است. «مؤسسۀ علوم و امنیت بینالمللی» با بررسی بعضی از تصویرها مدعی شد که ایران در نزدیکی یکی از تأسیسات هستهای، مجموعۀ تازهای تونل میسازد. البته در گزارش آن مؤسسه از عمق تونلها سخنی نرفته بود.
بعضی از کارشناسان احتمال میدهند حدس و گمان رافائل گروُسی دربارۀ عمق تأسیسات هستهای ایران درست باشد، زیرا چندی پیش وزیر امور خارجۀ ایران پیش از سفر به بیروت گفته بود: تأسیسات هستهای ما بهخوبی محافظت میشوند و مواد هستهای به شکلی توزیع شدهاند که وارد آوردن ضربهای قاطع و کامل به آنها بسیار دشوار است.
با توجه به همۀ این دادهها، باید گفت که حتی بمبهای سنگرشکن نیز که اکنون در اختیار ارتش آمریکا قرار دارند، نمیتوانند حساسترین و اصلیترین بخشهای تأسیسات هستهای جمهوری اسلامی را نابود کنند. بمب «جیبییو ۵۷ ای/بی» را سنگینترین و پیشرفتهترین نوع بمبهای سنگرشکن میدانند. این بمب غولآسای هدایتشونده نزدیک به ۶ متر طول و در حدود ۱۴ تُن وزن دارد و میتواند پیش از منفجر شدن تا عمق ۶۰ متری زمین نفوذ کند.
یا بمب «جیبییو-۴۳/بی» معروف به «مادر همۀ بمبها» را در نظر بگیریم که ۹ متر طول و بیش از ۱۰ تن وزن دارد. به گفتۀ وزیر دفاع دولت اوباما، این بمب برای حمله به تأسیسات غنیسازی ایران طراحی شده بود. اما این بمب نیز نمیتواند تا عمق ۸۰۰ متری زمین نفوذ کند.
وانگهی، هر دوی این بمبها را بمبافکنهای رادارگریز «نورثروپ گرومن بی-۲ اسپیریت» میتوانند حمل کنند و این بمبافکنها را تنها ارتش ایالات متحد آمریکا در اختیار دارد. جنگندههای اف-۱۵، اف-۱۶ و اف-۳۵ اسرائیلی نمیتوانند آنها را حمل کنند.
به نوشتۀ سایت خبری- تحلیلی تابناک، وابسته به جناحی از اصولگرایان جمهوری اسلامی، اگر تأسیسات هستهای ایران نیز مانند تأسیسات هستهای سوریه و عراق روی زمین ساخته میشد، طبعاً به سرنوشت همانها دچار میشد و برنامۀ هستهای با یک حملۀ برق آسای هوایی و با بمبهای نه چندان نامتعارف تعطیل میشد.
به نوشتۀ تابناک، ایران در فردای حملۀ اسرائیل به تأسیسات هستهایاش دیگر ملاحظات و محاسبات کنونی را نخواهد داشت و «شدیدترین» حملات موشکی را به اسرائیل آغاز خواهد کرد. اما اسرائیل از این حملۀ پُرخطر چه طرفی خواهد بست؟ احتمالاً برنامۀ هستهای ایران برای چند ماه یا چند سال به تعویق خواهد افتاد. اما حمله به تأسیسات هستهای همبستگی ملی ایرانیان را بیشتر خواهد کرد. تغییر دکترین هستهای ایران اتفاق محتوم دیگری است که در فردای حملۀ احتمالی به تأسیسات هستهای خواهد افتاد.
تابناک در ادامه میافزاید: اتفاق محتمل بعدی خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (اِن پی تی) خواهد بود. بیرون رفتن ایران از این معاهدۀ اتمی خبر داغ دیگری در فردای حملۀ احتمالی به تأسیسات هستهای ایران خواهد بود. زیرا عضویت در این پادمان هستهای دیگر معنا و مفهوم و فلسفۀ سابق خود را از دست خواهد داد.
معنای این سخنان جز این نیست که جمهوری اسلامی بیدرنگ به سوی ساختن سلاح هستهای خواهد رفت.