Elke week bespreekt Kees van den Bosch een diepgravend artikel uit De Groene Amsterdammer en interviewt hij de betrokken journalisten. In Buitenlandse Zaken komen onze buitenlandspecialisten aan het woord over geopolitieke ontwikkelingen.
Avsnitt
De gedachtenpolitie. Over de aanval op Harvard en andere universiteiten
De Amerikaanse universiteiten zijn opnieuw doelwit geworden van Trumps cultuurstrijd. Op 22 mei kondigde zijn regering aan dat Harvard per direct geen internationale studenten meer mag toelaten. Het doel is helder: instellingen als Harvard degraderen tot tweederangs universiteiten — bolwerken van de elite, volgens rechts Amerika, die hun privileges moeten inleveren.
Een maand eerder sprak Kevin Roberts, directeur van de conservatieve denktank The Heritage Foundation en de man achter het reactionaire beleidsplan Project 2025, harde taal: vrijwel alle Amerikaanse universiteiten zouden doordrongen zijn van een radicaal-links, ‘woke’ gedachtegoed. En dat moet stoppen. De oplossing? Techmiljardair Marc Andreessen, vertrouweling van Elon Musk, weet raad: schaf alle publieke financiering af en laat instellingen als Harvard failliet gaan — pas dan kan het academische systeem worden heropgebouwd, betoogde hij in een podcast.
Rutger van der Hoeven, die zelf studeerde aan UC Berkeley en doceerde in Californië, ziet hoe het denken over universiteiten kantelt. Waar universiteiten ooit als motor van vooruitgang golden, zien autoritaire leiders ze nu als hinderpaal: bastions van regulering, diversiteit en kritisch denken. In gesprek met Kees van den Bosch duidt Van der Hoeven de ideologische eenvormigheid op Amerikaanse campussen, de strategie achter Trumps aanval op het hoger onderwijs, en de wereldbeelden van de denkers die dit offensief voeden.
Productie: Julian Lambriex en Kees van den Bosch.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Journalistiek in illiberale tijden III: Nederland
Het is inmiddels een vertrouwd tafereel: tientallen hurkende journalisten roepen Wilders na terwijl hij, zonder acht op hen te slaan, rechtstreeks de plenaire zaal binnenloopt. Hij zegt geen woord. Hoe moet de journalistiek te werk gaan als een partij geen informatie deelt? Wat als er überhaupt niets ís om te delen? En hoe bedrijf je onderzoeksjournalistiek als machthebbers hun schouders ophalen over de uitkomsten?
In dit speciale drieluik van de wekelijkse podcast van De Groene Amsterdammer onderzoekt hoofdredacteur Xandra Schutte, bijgestaan door Gizelle Mijnlieff, in drie gesprekken hoe journalistiek te bedrijven valt in illiberale tijden – in de Verenigde Staten, Europa en Nederland. Deze aflevering: Thomas Muntz over Wilders en de PVV.
Begin 2024 vroeg Thomas Muntz, hoofdredacteur van Investico, zich af: hoe moet de vrije pers verslag doen van een autocratische partij? Vandaag blikt hij terug, maar kijkt hij ook vooruit. Waar journalisten vaak verslag doen van wat zichtbaar is – uitspraken, debatten, beleid – wijst Muntz juist op het belang van het omgekeerde: de journalistiek van afwezigheid. Een partij als de PVV onttrekt zich aan journalistieke controle door simpelweg te zwijgen. Muntz benadrukt dat het ontbreken van informatie op zichzelf een nieuwsfeit is. Veronderstel dus niet dat de PVV een masterplan uitwerkt, maar toon de mensen de dingen die de PVV níét doet: geen persmomenten, geen beleid, geen antwoorden – ook dat is nieuws.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom Poetin onderhandelingen ontwijkt | Met Biden ging het al heel lang slecht | Dienstweigeraars in Israël
Ze belden meerdere uren met elkaar, en er lijkt sprake van intens diplomatiek verkeer tussen de VS en Rusland. Maar onderhandelen Trump en Poetin daadwerkelijk over vrede in Oekraïne, of is het meer spektakel dan inhoud? Daarover spreken we met oud-Ruslandcorrespondent Eva Hartog. In Historische Woorden klinkt de fragiele stem van Joe Biden, die — zo blijkt uit een onthullend nieuw boek — er veel slechter aan toe was dan bekend mocht worden. In deel twee bellen we met Israëlcorrespondent Simone Korkus, die onderzoek deed naar een onderbelichte groep in Israël: de dienstweigeraars.
Productie: Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Journalistiek in illiberale tijden II: Europa
Steeds vaker komen Europese democratieën onder druk te staan. Veel mensen voelen zich machteloos tegenover de opmars van radicaalrechts: het lijkt een probleem dat niet zij, maar alleen de politiek kan oplossen. Maar is dat wel zo? Moet politiek altijd worden uitbesteed, of kunnen burgers ook zelf het verschil maken? En wat is de rol van de journalistiek?
In dit speciale drieluik van de wekelijkse podcast van De Groene Amsterdammer onderzoekt hoofdredacteur Xandra Schutte, bijgestaan door Gizelle Mijnlieff, in drie gesprekken hoe journalistiek te bedrijven valt in illiberale tijden – in de Verenigde Staten, Europa en Nederland.
Deze aflevering: Bas Mesters over Duitsland.
Burgerinitiatieven, zoals ‘fuck-up nights’ waarin Duitse politici hun fouten toegeven, de betekenis van de ‘broederschapsrevolutie’ en het onverwachte vertrek van Angela Merkel komen aan bod in deze aflevering. Journalist Bas Mesters doet al jaren onderzoek naar de democratische rechtsstaat en naar de houding die burgers kunnen aannemen om de politiek naar de samenleving te brengen. Deze week verschijnt een nieuw deel van zijn serie Wie is wij in De Groene. Waarin schuilt het verzet van Europese burgers tegen antidemocratische tendensen?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Eke Krijnen - Een echte ouder | Jan Hanlo Podcast
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering: Eke Krijnen over Een echte ouder (Atlas Contact, 2024).
De andere afleveringen, met gesprekken met Nikki Dekker, Meredith Greer, Marian Donner en Wytske Versteeg, zijn te beluisteren via groene.nl.
Productie: Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Journalistiek in illiberale tijden I: Verenigde Staten
We leven in turbulente tijden. In veel landen in het Westen proberen politieke populisten de democratie naar hun hand te zetten en zelfs om te buigen tot een autocratie. In dit speciale drieluik van de wekelijkse podcast van De Groene Amsterdammer onderzoekt hoofdredacteur Xandra Schutte, bijgestaan door Gizelle Mijnlieff, in drie gesprekken hoe journalistiek te bedrijven valt in illiberale tijden—in de Verenigde Staten, Europa en Nederland.
Deze aflevering: Casper Thomas over de Verenigde Staten.
Hoe te schrijven over de naargeestige politieke revolutie die zich op dit moment in de Verenigde Staten voltrekt?
Besproken wordt een essay van Naomi Klein en Astra Taylor over het ‘eindtijdsfascisme’: een wereld waarin techbro’s en miljonairs zich voorbereiden op het einde der tijden—terwijl ze er in werkelijkheid juist aan bijdragen.
De strategie van radicaalrechts is ‘to flood the zone’, om met Trumps voormalige ideoloog Steve Bannon te spreken: het publiek bestoken met zoveel provocerende plannen, zoveel opruiende oneliners, zoveel stukken rood vlees, dat het er duizelig van wordt. Hoe te kiezen uit de shitstorm? Waar moeten we aandacht aan besteden? En wat moeten we juist negeren?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe verandert Europa door Trump? | Verkiezingen in Canada en Australië | Het vredesdividend
Ruim honderd dagen is Trump inmiddels aan de macht. En terwijl Amerika in rap tempo transformeert, kan Europa het tempo soms maar moeilijk bijhouden, constateert hoogleraar Europese politiek Catherine de Vries.
In Historische Woorden komt twee keer een nieuw type premier aan het woord: Mark Carney in Canada en Anthony Albanese in Australië. Beiden wonnen verkiezingen door zich expliciet tegen Trump af te zetten. Heeft het politieke midden een nieuwe strategie ontdekt?
In deel twee spreekt Benjamin Duerr over de herbewapening van Europa. Enkel wapens zijn niet genoeg, betoogt deze journalist en diplomaat. Een veilige wereld vereist ook een internationale rechtsorde waarin ieder land zich vertegenwoordigd voelt.
Productie: Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wytske Versteeg - Waar | Jan Hanlo Podcast
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering: Wytske Versteeg over Waar (Querido, 2024).
De andere afleveringen, met gesprekken met Nikki Dekker, Meredith Greer, Eke Krijnen en Marian Donner, zijn te beluisteren via groene.nl.
Productie: Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Undercover bij ChatGPT
Wat gebeurt er wanneer een mens zijn kennis gebruikt om een machine menselijker te maken? De ontwikkeling van artificiële intelligentie is al jaren in volle gang, en we lijken steeds meer te leven in de utopische toekomstwereld die we van het witte doek kennen. Tegenwoordig worden veelgebruikte generatieve AI-modellen getraind door miljoenen mensen. Maar wat betekent het eigenlijk om kunstmatige intelligentie te humaniseren?
Onderzoeksjournalist Jeroen van Bergeijk werpt hierop licht, gebaseerd op zijn tijd als undercovertrainer bij Outlier, een bedrijf dat onder andere werkt voor OpenAI, het moederbedrijf van ChatGPT. Zijn taak bestond uit het geven van prompts aan de bot, het opsporen van fouten en het corrigeren daarvan. Van binnenuit ziet hij, ironisch genoeg, een opvallend gebrek aan menselijkheid in een missie die juist draait om het menselijker maken van machines. Bovendien blijkt uit onderzoek dat onze persoonlijke bias onvermijdelijk wordt overgedragen op de technologie. Dus: hoe menselijk willen we artificiële intelligentie eigenlijk maken?
Deze week gaat Kees van den Bosch in gesprek met Jeroen van Bergeijk over zijn tijd undercover bij Outlier. Ze bespreken de inhoud van zijn werkzaamheden, de vage instructies en onduidelijke werkomstandigheden, en de betekenis van het trainen van artificiële intelligentie door mensen.
Lees ook het artikel ‘Heeaal leuke mensen! Haha!’ in De Groene.
Productie: Rosa Springer en Kees van den Bosch.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Nikki Dekker - Graafdier | Jan Hanlo Podcast
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering: Nikki Dekker over Graafdier (De Bezige Bij, 2024).
De andere afleveringen, met gesprekken met Marian Donner, Meredith Greer, Eke Krijnen en Wytske Versteeg, zijn te beluisteren via groene.nl.
Productie: Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Veroordeling zonder straf: Hoe Desi Bouterse kon verdwijnen
Zelfs na zijn dood blijft Desi Bouterse Suriname verdelen. Hij was de sterke man van een militair regime, tien jaar lang democratisch gekozen president, en hoofdverantwoordelijke voor de Decembermoorden van 1982. Anderhalf jaar geleden werd hij veroordeeld — een mijlpaal voor de Surinaamse rechtsstaat. Maar van echte gerechtigheid kwam het niet: Bouterse verdween. Pas een jaar later werd hij teruggevonden. Dood.
Onderzoeksplatform Investico probeerde te achterhalen waar Bouterse zich schuilhield, en stuitte op een web van politieke belangen en stilzwijgende afspraken. Bouterse had altijd een trouwe achterban in Suriname. Was de regering werkelijk onmachtig om hem op te pakken, of speelde er meer?
In deze podcast spreekt Kees van den Bosch met Investico-journalist Sylvana van den Braak, die samen met collega Linda van der Pol naar Suriname reisde voor het onderzoek. Ze bespreken opmerkelijke getuigenissen over de verdwenen oud-president, de werking van de Surinaamse media, en het blijvende mysterie rond een leider die zowel verafschuwd als vereerd werd.
Lees ook het stuk Een ‘Surinaamse oplossing’ voor Bouterse in De Groene Amsterdammer.
Luister ook Bouta's laatste zet van Argos.
Productie: Kees van den Bosch en Daan Sanders.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Marian Donner - Rooksignalen | Jan Hanlo Podcast
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
Deze aflevering: Marian Donner over Rooksignalen (Das Mag, 2024). In de andere afleveringen, te beluisteren via groene.nl, zijn Nikki Dekker, Meredith Greer, Eke Krijnen en Wytske Versteeg te gast.
Productie: Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De intellectuele exodus onder Trump
In de Verenigde Staten moeten progressieve wetenschappers hun koffers pakken. Onder het regime van Trump is geen ruimte voor kritische geesten: kennis moet zich voegen naar zijn ideologie. Waar de meeste kennisinstellingen zich gewillig naar zijn wil schikken, komt Harvard als een van de weinigen openlijk in verzet. Hoe almachtig is dit nieuwe machtsspel van Trump werkelijk? En wat betekent het voor de Europese wetenschap?
Groene-redacteur Koen Haegens onderzoekt de braindrain die de Amerikaanse academische wereld dreigt uit te hollen. Wat begon als een voorzichtige hypothese, groeit uit tot een verontrustende realiteit. De historische parallellen zijn scherp: waar in de jaren dertig wetenschappers het naziregime ontvluchtten richting de VS, lijkt zich nu een omgekeerde migratie te voltrekken.
In deze aflevering bespreken presentator Kees van den Bosch en Koen Haegens de ernst van deze verschuiving. Cynisme ligt op de loer, maar de hoop schuilt in het verzet.
Lees het artikel De terugkeer van de ‘battle for brainpower’ - The best and the brightest in De Groene Amsterdammer.
Productie: Lotte Bauweraerts & Kees van den Bosch.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Meredith Greer - Bedenktijd | Jan Hanlo Podcast
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering: Meredith Greer over Bedenktijd (De Bezige Bij, 2023).
De andere afleveringen, met gesprekken met Nikki Dekker, Marian Donner, Eke Krijnen en Wytske Versteeg, zijn te beluisteren via groene.nl.
Productie: Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe angst ons verdeelt én verbindt: terug naar AZC Crailo
In 2016 sluiten de deuren van het AZC Crailo. Voor velen – zowel asielzoekers als vrijwilligers – betekent dit het einde van een bijzondere periode. Inwoners komen in actie en verzetten zich tegen het besluit. Nu, bijna tien jaar later, lijken we mijlenver verwijderd van waar we toen stonden. “Nee, hier geen AZC” is inmiddels een vertrouwde uitspraak in het Gooi.
Yaghoub Sharhani, oud-bewoner van Crailo, kijkt terug op zijn tijd in het voormalige AZC en onderzoekt het contrast tussen toen en nu. In zijn onderzoek spreekt hij met uiteenlopende mensen, onder wie tegenstanders van een nieuw AZC. Ook werpt hij licht op de rol die angst speelt in het debat, en op de invloed van politiek taalgebruik op het dagelijks leven in de buurt.
In deze aflevering spreekt Kees van den Bosch met redacteur Yaghoub Sharhani over het verband tussen het veranderde politieke klimaat en de opvang van asielzoekers in het Gooi.
Meer lezen van Yaghoub? Bekijk ook zijn andere artikelen.
Productie: Rosa Springer en Kees van den Bosch.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Trumps economische oorlogsverklaring
Al meerdere keren aangekondigd, en nu werkelijkheid: Trumps handelsoorlog is definitief begonnen, en de Amerikaanse president lijkt vastbesloten die vol te houden. Groene-medewerker Diederik Baazil belicht vanuit Tokio de reactie van Aziatische landen en vraagt zich af of het einde van Amerika’s dominante positie in zicht is.
In Historische Woorden klinkt een verontwaardigde Marine Le Pen, die na een gerechtelijke uitspraak haar partij Rassemblement National niet langer mag aanvoeren bij de Franse verkiezingen.
En in Servië zijn al geruime tijd protesten gaande tegen het bewind van president Vučić. Verslaggever Ingrid Gercama reisde meerdere keren naar Servië en legt uit waarom deze demonstraties in zekere zin apolitiek zijn.
Productie: Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De massamoord in Boetsja: strijd tussen feit en fictie
In een oorlog sneuvelt de waarheid als eerste, maar soms vecht ze terug. Zo’n drie jaar geleden ontdekten Oekraïense militairen een massaslachting in het verwoeste Boetsja. Fotojournalisten deelden de gruwelijke beelden met de wereld, en Rusland leek al snel de evidente dader. In reactie hierop begon Rusland echter met het construeren van een alternatieve werkelijkheid. Zo ontstond een strijd om het narratief en begon de waarheid verschillende levens te leiden. Op sociale media barstte vervolgens een verhitte discussie los over het ware verloop van gebeurtenissen.
Buitenlandredacteur Rutger van der Hoeven deed onderzoek naar deze casus als voorbeeld van het post-truth tijdperk, waarin waarheid zowel wordt achterhaald als gefabriceerd. Hij onderzoekt daarnaast de rol van waarheidscoalities, netwerken van verantwoordelijkheid en zogenaamde "zolderkamerjournalisten". Rutger belicht tot slot hoe, zelfs in dit complexe tijdperk, de waarheid uiteindelijk toch naar boven kan komen.
In deze aflevering spreekt Kees van den Bosch met Rutger van der Hoeven over de massamoord in Boetsja en de strijd tussen feit en fictie die daarop volgde. Ook gaan ze in op de betrouwbaarheid van beeldmateriaal en bespreken ze wat deze ontwikkelingen betekenen voor de toekomst.
Lees het artikel Het was een koude, mistige dag… in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Roos Springer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Nederlandse christelijke organisaties helpen de Westelijke Jordaanoever te koloniseren
Orthodox-christelijke organisaties zijn nog altijd actief betrokken bij de steun aan Israëls illegale nederzettingen. Uit onderzoek van Investico blijkt dat deze christelijke weldoeners zelfs bereid zijn financiële steun te verlenen voor de levering van wapens. Gedreven door de Bijbelse overtuiging dat het land door God aan de joden is beloofd, zien zij het als hun taak om hieraan bij te dragen. Deze steun is echter in strijd met het Nederlandse, Europese en internationale beleid ten aanzien van de Palestijnse kwestie.
Onderzoeksplatform Investico dook, samen met BOOS van BNNVARA en het Nederlands Dagblad, in deze gevoelige materie. Naast archiefonderzoek reisden de journalisten ook zelf af naar de Westelijke Jordaanoever om hun bevindingen met eigen ogen te toetsen.
In deze aflevering spreekt presentator Kees van den Bosch met Investico-journalisten Marieke Rotman, Romy van der Burgh en Allart van der Woude. Ze vertellen over hun ontmoeting met de openhartige Palestijnse olijfboer Jamal, de momenten waarop ze noodgedwongen undercover moesten gaan en de opmerkelijke samenwerking met het christelijke Nederlands Dagblad.
Bekijk de aflevering van BOOS. Of lees het stuk in De Groene Amsterdammer.
Film: No Other Land – Yuval Abraham, Basel Adra, Hamdan Ballal, Rachel Szor.
Productie: Lotte Bauweraerts en Kees van den Bosch.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Pijn, duizeligheid en hartkloppingen: de moeizame strijd om erkenning van long covid
Iedereen kent wel iemand met long covid. Honderdduizenden Nederlanders kampen ermee. Hoewel sommige patiënten ernstige, chronische klachten ervaren, wordt long covid door deskundigen én ondeskundigen vaak nog weggezet als een psychische aandoening. De eerste klinieken hebben inmiddels hun deuren geopend, maar maatschappelijke aandacht en erkenning komen maar moeizaam van de grond. Hoe kan dat?
Journalisten Linda Samplonius en Jop de Vrieze deden een tweeledig onderzoek naar long covid en andere onbegrepen chronische ziekten. Deze week verschijnt hun tweede artikel in De Groene Amsterdammer. Daarin laten ze zien hoe de strijd voor erkenning langzaam vruchten begint af te werpen, ondanks aanhoudende onenigheid binnen de medische wereld.
In deze aflevering spreekt Kees van den Bosch met Linda en Jop over hun bevindingen. Ze bespreken de klachten en frustraties van patiënten, de verschillende visies binnen de wetenschap en de voorzichtige opmars van algemene acceptatie van post-infectieuze aandoeningen.
Lees ook het artikel: Onderzoek Long covid 'Waarom zou ik niet meer op het podium willen staan?' in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Daan Sanders.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Trumps handelsoorlog, Duterte voor het strafhof en nieuwe chaos in Syrië
Zit er een strategie achter Trumps wilde geschut met handelstarieven? Economisch historicus Nicholas Mulder acht het mogelijk dat de regering-Trump een nieuw economisch regime wil afdwingen, gebaseerd op een goedkopere dollar. Maar misschien is er simpelweg sprake van economische zelfverminking door de Verenigde Staten.
In Historische Woorden klinkt Rodrigo Duterte, die door de huidige Filipijnse regering werd uitgeleverd aan het Internationaal Strafhof in Den Haag.
Midden-Oostencorrespondent Cosette Molijn bezocht Syrië, waar na de euforie over de val van Assad opnieuw geweld oplaait.
Productie: Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Recht halen tegen de staat? Een privilege voor rijken en Randstedelingen
Kun je in Nederland nog je recht halen wanneer je tegenover de staat komt te staan? Je portemonnee en je postcode blijken hiervoor bepalend.
Wie onvoldoende geld heeft om zelf een advocaat in te schakelen, is aangewezen op sociale advocaten. Maar dat blijkt een uitstervende beroepsgroep te zijn, vooral door onderbetaling en gebrek aan opvolging. De helft van deze advocaten gaat de komende jaren met pensioen, terwijl jonge aanwas nauwelijks te vinden is.
Daarnaast bestaan er opvallende regionale verschillen. Wie in de Randstad woont, heeft veel meer kans een sociale advocaat te vinden dan bijvoorbeeld iemand in Groningen. Hoewel er in ongeveer de helft van de Nederlandse gemeenten sociaal raadslieden actief zijn, en er een juridisch loket bestaat, mogen deze hulpverleners alleen advies geven. Ze mogen geen officiële brieven opstellen of iemand begeleiden naar de rechtbank. Hiervoor verwijzen ze door naar sociale advocaten, die vaak al overbelast zijn of simpelweg niet meer in de regio beschikbaar.
De jaarlijkse masterclass van Investico en De Groene Amsterdammer onderzocht dit probleem. Kees van den Bosch spreekt hierover met deelnemers Sahra Mohamed en Bobby Uilen en met hun begeleider Thomas Muntz.
Lees het verhaal Het hele land door voor je burgerrecht in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Bevrijdend of ontregelend? De keerzijde van retreats
Retreats zijn populairder dan ooit. De aanbieders variëren van erkende professionals tot zelfverklaarde deskundigen die deelnemers niet alleen zelfontplooiing, maar ook genezing van ziekte, depressie of verslaving beloven. Maar niet iedereen keert bevrijd huiswaarts—sommigen komen juist terug met verergerde psychische klachten. Waar gaat het mis?
Onderzoeksplatform Investico onderzocht samen met BOOS van BNNVARA de risico’s van retreats en publiceerde deze week een artikel in De Groene. Ze spraken met mensen die na een verblijf in een kuuroord depressies en psychoses ontwikkelden.
In deze aflevering gaat Kees van den Bosch in gesprek met journalisten Sylvana van den Braak, Michelle Salomons en Emiel Woutersen over hun bevindingen. De verhalen van slachtoffers, inzichten van medisch specialisten én reacties van retreataanbieders komen aan bod.
🔗 Lees het artikel In één week klachtenvrij in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch, Daan Sanders en Suzy Schagen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
6. Terug in Nederland (BONUS) | (Don't Talk Politics!)
Harmen is terug in Nederland en blikt terug op zijn reis naar West-Michigan. Natuurlijk doet hij dat niet alleen, maar samen met niemand minder dan Bart Brandsma, de polarisatie-expert bij uitstek. Bart heeft de podcast met aandacht beluisterd, en nu is het tijd voor Harmen om te horen hoe hij het ervan af heeft gebracht.
Heeft hij écht geluisterd? Is er sprake van depolarisatie tussen Harmen en zijn familieleden? En belangrijker nog: kan Harmens reis waardevol zijn voor anderen die worstelen met polarisatie binnen families, vriendengroepen of op de werkvloer? Luister naar de slotaflevering van seizoen een van Don't Talk Politics!
Lees ook de verhalen ‘Don’t talk politics!’ - Mijn Nederlands-Amerikaanse familie en ‘Now it’s our turn!’ - Portret van een Nederlands-Amerikaanse familie in tijden van polarisatie in De Groene Amsterdammer.
Deze podcast kwam tot stand met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Tegen onvrede bestaat geen vaccin: vijf jaar na covid
Maart 2020. Premier Rutte spreekt het volk toe – iets wat sinds de autoloze zondag in 1973 niet meer was gebeurd. De wereld stond in brand. Vijf jaar later kijken we terug. Wat blijkt? De samenleving is niet ingestort – integendeel, ze paste zich razendsnel aan. Die moeiteloze overgang maakt dat we de impact amper bespreken. De pandemie lijkt vandaag herleid tot een voetnoot in de geschiedenisboeken.
Toch blijft de nasleep voelbaar. Groene-redacteur Casper Thomas onderzocht hoe de pandemie de democratie heeft aangetast. Ondanks dat het publieke debat nauwelijks terugblikt, woekert de onvrede onderhuids voort. Volgens hem werkte de pandemie als katalysator: digitalisering en individualisering zijn niet langer onderstromen, maar de maatschappelijke norm. Tegelijkertijd voedt de groeiende ontevredenheid het populisme.
In deze aflevering graven presentator Kees van den Bosch en Casper Thomas dieper in de nalatenschap van covid. Ze bespreken de sterke staat, de valse hoop op een groene revolutie en hoe een collectieve crisis een verdeelde samenleving achterlaat.
Productie: Lotte Bauweraerts en Kees van den Bosch.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Poetin triomfeert, Merz keert zich af: Is internationale samenwerking ten dode opgeschreven?
Hoe wordt de plotselinge toenadering tussen Washington en Moskou ontvangen in Rusland? Ruslandkenner en oud-correspondent Eva Hartog merkt op dat de nieuwe Russische werkelijkheid – Amerika is niet langer de grote vijand, Europa is het probleem – snel vorm krijgt in het narratief van het Kremlin.
In deze weken vol historische uitspraken klinkt een ander geluid uit zowel Amerika als Duitsland, waar de winnaar van de verkiezingen openlijk afstand neemt van de Verenigde Staten. Betekent dit het einde van internationale instituties, of ontstaan er juist nieuwe samenwerkingsverbanden nu Amerika zich verder terugtrekt uit mondiale allianties?
Over die vraag spreekt Hylke Dykstra, hoogleraar internationale samenwerking en veiligheid aan de Universiteit Maastricht.
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Verslag uit Oekraïne: achter de frontlinie
Sinds de inauguratie van Donald Trump staat de oorlog in Oekraïne weer bovenaan de nieuwspagina’s. En niet zonder reden: recente onderhandelingen tussen Rusland en de VS dreigen grote delen van Oekraïne in handen van de agressor te spelen.
Journalist Tjitske Lingsma maakt zich grote zorgen over deze ontwikkelingen. Eind 2024 reisde ze drie weken door Oekraïne om met eigen ogen te zien welke impact de Russische invasie heeft – juist ook áchter de frontlinie. De voortdurende luchtalarmen en raketaanvallen op civiele doelen, die ze zelf meemaakte, zijn tekenend voor de situatie.
Tegelijkertijd zag Lingsma het doorzettingsvermogen van de Oekraïners, die ondanks alles proberen hun leven voort te zetten. De treinen rijden nog op tijd, en pakketjes worden gewoon bezorgd.
Presentator Kees van den Bosch gaat met haar in gesprek over de Russische oorlogsmisdaden, de rol van het Internationaal Strafhof en haar eigen ervaringen in een land dat zowel symbolisch als letterlijk onder vuur ligt.
Bekijk de besproken documentaire Shadows Across the River.
Productie: Bastiaen Huijnen, Kees van den Bosch en Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
5. The Divided States of America | (Don't Talk Politics!)
Na weken van luisteren, wandelen, eten en praten is Harmen dichter bij zijn familie gekomen dan hij had verwacht. Ondanks de grote onderlinge verschillen blijkt de familieband sterk, en ontstaat er zelfs toenadering en begrip – ook voor de verschoppelingen Nathan en Jon. Maar dan breken de presidentsverkiezingen aan, en staat alles weer op scherp. Is Harmens missie geslaagd of mislukt? Oordeel zelf en luister naar aflevering vijf van Don't Talk Politics!: 'The Divided States of America'.
Lees ook de verhalen ‘Don’t talk politics!’ - Mijn Nederlands-Amerikaanse familie en ‘Now it’s our turn!’ - Portret van een Nederlands-Amerikaanse familie in tijden van polarisatie in De Groene Amsterdammer.
Deze podcast kwam tot stand met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wat voert het kabinet-Schoof uit? Opvallend weinig
Hoop, lef en trots. Onder deze woorden presenteert het kabinet-Schoof zijn hoofdlijnenakkoord. Maar trots waarop? De wetgevingskalender oogt behoorlijk leeg, de ministerraad is besluiteloos en de senaat zit duimendraaiend af te wachten.
De Groene onderzocht samen met de Data School (Universiteit Utrecht) hoe productief dit kabinet werkelijk is. Hoewel effectieve beleidsresultaten uitblijven, zijn er tegelijkertijd mensen voor wie dit kabinet al ingrijpende gevolgen heeft gehad. Dat lijkt tegenstrijdig, maar is het niet. Het grootste probleem zit niet in directe resultaten, maar in de subtiele verschuiving van het publieke debat naar de hand van Wilders.
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Groene-redacteur Coen van de Ven. Ze bespreken hoe je de prestaties van een kabinet meet, wat er achter de schermen gebeurt en waar het struikelt. Lopen we af op een nieuw rampenkabinet? Hoe uniek is dit falen in de recente Haagse geschiedenis? En waarom bieden coalitieleden zo weinig weerstand tegen Wilders’ populistische interventies?
Lees ook het artikel Stilte in de senaat in De Groene Amsterdammer.
Productie: Lotte Bauweraerts, Gizelle Mijnlieff en Kees van den Bosch.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
4. Duivelswerk | (Don't Talk Politics!)
Het is tijd voor tegengas, wat direct leidt tot boosheid, verdriet en nog meer ongemak. Is Harmen nog wel goed bezig, of is hij juist degene die voor verdeeldheid zorgt? Ondertussen vermoeden enkele familieleden dat zelfs de duivel zich ermee bemoeit. Luister naar aflevering 4 van Don't Talk Politics!
Lees ook de verhalen ‘Don’t talk politics!’ - Mijn Nederlands-Amerikaanse familie en ‘Now it’s our turn!’ - Portret van een Nederlands-Amerikaanse familie in tijden van polarisatie in De Groene Amsterdammer.
Deze podcast kwam tot stand met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Weg met de integratie
Nederlanders met een migratieachtergrond worden geacht te integreren in de Nederlandse samenleving. Maar de vraag is: integreren tot wat? Naar welke norm worden mensen geacht zich te voegen? En welke mensen sluit die norm uit?
Communicatiestrateeg en journalist Rachida Azough benoemt het integratiegeweld in Nederland en stelt dat we ons deze houding tegenover integratie niet langer kunnen permitteren. Het integratiedebat woekert voort en lijkt met de PVV aan de macht verbetener dan ooit. Wordt het niet eens tijd om het concept van integratie volledig ter discussie te stellen?
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Rachida Azough. Ze bespreken stuitende vooroordelen rondom de Maccabi-rellen en feestvierende jongeren in Ede, de verantwoordelijkheid van links binnen het integratiediscours, Rachida’s eigen verhouding tot integratiegeweld, en het integratiedebat als destructieve vorm van identiteitspolitiek.
Lees ook het stuk dat Rachida hierover schreef in De Groene: 'Ik wilde barbaars blijven'
Productie: Gizelle Mijnlieff en Suzy Schagen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
3. De Ander | (Don't Talk Politics!)
Harmen heeft goed geslapen onder zijn warme Trump-dekbed op de ranch van Elizabeth en Steve. Gelukkig maar, want vandaag gaat hij wandelen met zijn andere nicht, Irene. Tijdens de lange tocht door het bos hoort hij dat zich binnen zijn Amerikaanse familie een tragedie voltrekt, waarbij de oudste zoon van Irene het zwaarst getroffen lijkt. Slaat de polarisatie nog diepere kloven dan Harmen ooit had vermoed?
Lees ook de verhalen ‘Don’t talk politics!’ - Mijn Nederlands-Amerikaanse familie en ‘Now it’s our turn!’ - Portret van een Nederlands-Amerikaanse familie in tijden van polarisatie in De Groene Amsterdammer.
Deze podcast kwam tot stand met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Durft Europa Trump te trotseren? | Het Spaanse wonder
Europa heeft moeite om echte machtspolitiek te bedrijven. Maar nu Trump de EU uitdaagt en voor het blok zet, lijkt dat onvermijdelijk. Of is Europa te verdeeld om in een nieuw tijdperk van geopolitieke turbulentie een duidelijke koers te varen? Daarover spreekt hoogleraar politieke wetenschappen en vaste Buitenlandse Zaken-gast Catherine de Vries.
In Historische Woorden: premier Pedro Sánchez over zijn Spaanse groeiwonder.
En kunnen de Democraten een nieuwe manier vinden om zich te verzetten tegen het Trumpisme? Die vraag stellen Rutger van der Hoeven en Casper Thomas.
Lees ook het artikel De wereldgeest in Airforce One - Is Trump de heraut van een nieuw tijdperk? in De Groene Amsterdammer.
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Egypte-deal: vijf miljard EU-steun voor Al Sisi’s dictatuur, zonder harde voorwaarden?
Om vluchtelingen te weren sluit Europa al jaren deals met Noord-Afrikaanse landen. Een van deze landen is Egypte, een land dat kampt met armoede en torenhoge inflatie. Om de stabiliteit te bevorderen wil de Europese Unie vijf miljard euro aan leningen verstrekken. Dat lijkt een idealistisch gebaar, maar er speelt ook een duidelijk eigenbelang: Europa wil een nieuwe vluchtelingenstroom naar haar grenzen voorkomen. Een stabiel Egypte is daarvoor cruciaal, gezien de vele vluchtelingen die zich daar ophouden.
Tegelijkertijd is Egypte een autoritair regime dat systematisch mensenrechten schendt. Vergelijkingen met het onlangs gevallen bewind van Assad worden dan ook niet geschuwd. De EU wil voorwaarden koppelen aan de lening, maar Caïro ziet dat niet zitten. Kan Brussel deze miljardensteun inzetten om de mensenrechtensituatie in Egypte te verbeteren?
Samen met Europarlementariër Tineke Strik reisde Groene-journalist Irene van der Linde naar Egypte. Ze doet verslag van haar unieke inkijk in de diplomatieke onderhandelingen—en nog veel meer.
Lees ook het artikel De Egypte-deal Toast met gerookte zalm, maar geen voorwaarden in De Groene Amsterdammer.
Productie: Gizelle Mijnlieff, Kees van den Bosch en Bastiaen Huijnen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
2. Luisteren | (Don't Talk Politics!)
In deze tweede aflevering gaat Harmen in gesprek met zijn Amerikaanse familieleden. Niet door veel te praten, maar vooral door te luisteren—zoals polarisatie-deskundige Bart Brandsma hem heeft aangeraden. Maar kan Harmen dat eigenlijk wel, luisteren? Al snel blijkt van niet. Wat hij hoort, schokt hem zó erg dat hij direct naar de dichtstbijzijnde liquor store rijdt voor twee halve liters bier. Als dat maar goed afloopt.
Lees ook de verhalen ‘Don’t talk politics!’ - Mijn Nederlands-Amerikaanse familie en ‘Now it’s our turn!’ - Portret van een Nederlands-Amerikaanse familie in tijden van polarisatie in De Groene Amsterdammer.
Deze podcast kwam tot stand met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
‘Een schitterende leegte’ – een poging tot verzet tegen onze obsessie met productiviteit
Druk, druk, druk. Zijn we vergeten te leven? In een wereld die steeds meer wordt gedomineerd door productiviteitsdenken, wordt het steeds moeilijker om tot jezelf te komen. Productiviteit lijkt de lucht die we allemaal inademen: een alomtegenwoordige ideologie die elke hoek van ons leven binnendringt. Wanneer deze mentaliteit zelfs de meest intieme sferen doordringt, rijst de vraag: wat is de werkelijke prijs van onze obsessie met het optimaliseren van ons bestaan?
Journalist en filosoof Lieke Knijnenburg onderzoekt dit vraagstuk in haar debuut Een schitterende leegte – een poging tot verzet tegen onze obsessie met productiviteit. Het boek, dat deze week is verschenen, biedt een scherpzinnige en persoonlijke analyse van hoe het streven naar efficiëntie ons leven vormgeeft – en misschien ook uitholt. In De Groene verschijnt deze week een exclusieve voorpublicatie.
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Lieke Knijnenburg over de menselijke neiging tot optimalisatie, Lieke’s eigen lijstjes, haar leven in Berlijn, en de momenten die ons eraan herinneren dat de wereld groter is dan wijzelf.
Lees ook: ‘Als je niks doet, nemen de bramenstruiken het over’ in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Suzy Schagen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
1. Naar Holland-Michigan (VS) | (Don't Talk Politics!)
Harmen heeft een warme band met zijn Amerikaanse familie, en zij met hem. Maar sinds de opkomst van Donald Trump zijn de relaties ingewikkelder geworden. Politieke gesprekken leiden vaak tot ongemakkelijke momenten en soms zelfs tot ruzie. In de eerste aflevering van Don't Talk Politics! bezoekt Harmen zijn oude tante Wieda. Samen halen ze herinneringen op aan haar emigratie naar de VS en aan haar overleden man, oom Jan.
Lees ook de verhalen ‘Don’t talk politics!’ - Mijn Nederlands-Amerikaanse familie en ‘Now it’s our turn!’ - Portret van een Nederlands-Amerikaanse familie in tijden van polarisatie in De Groene Amsterdammer.
Deze podcast kwam tot stand met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
‘Don’t Talk Politics!’ - Depolariseren met een Trump-loyale familie
Hoe ga je om met een familie waar je van houdt, maar die qua overtuigingen op een andere planeet lijkt te leven? Podcastmaker Harmen van der Veen reisde naar de VS om in gesprek te gaan met zijn conservatief-christelijke familie. Hij kwam niet om te overtuigen, maar om te verbinden en gedeelde dilemma’s te vinden.
Makkelijker gezegd dan gedaan: neef Nathan bleek homoseksueel en was daardoor niet langer welkom bij de familiediners. Een familiebreuk leek onvermijdelijk…
In deze podcast spreekt presentator Kees van den Bosch met Harmen van der Veen over zijn zoektocht naar depolarisatie. Harmens advies? Liefde, luisteren en vooral: vermijd politiek. Over deze ervaring heeft Harmen ook een eigen podcastreeks gemaakt voor De Groene Amsterdammer, getiteld Don’t Talk Politics!. Deze is vanaf maandag 20 januari te beluisteren.
Lees ook de verhalen Mijn Nederlands-Amerikaanse familie ‘Don’t talk politics!’ en Portret van een Nederlands-Amerikaanse familie in tijden van polarisatie ‘Now it’s our turn!’ in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Bastiaen Huijnen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Trump wil Groenland en een handelsoorlog met Europa | Plus: wat is de politieke macht van BigTech?
In wat inmiddels geldt als de vijftigste editie van Buitenlandse Zaken, spreekt Nicholas Mulder, onderzoeker aan Cornell University en auteur van het veelgeprezen boek The Economic Weapon, over sancties als instrument in economische oorlogsvoering. Mulder kijkt vooruit naar een nieuwe fase van economisch conflict met de Verenigde Staten, nu Trump mogelijk terugkeert.
In Historische Woorden horen we hoe Trump lijkt te flirten met het idee van territoriale expansie, waarbij zijn aandacht onder andere op Groenland is gericht.
We sluiten dit Amerikaans drieluik af met Groene-redacteur Eva Hofman. Samen met haar verkennen we de opkomende alliantie tussen de tech-magnaten van Silicon Valley – Mark Zuckerberg, Elon Musk en Peter Thiel – en de nieuwe regering-Trump.
Lees ook het artikel Alleen rauwe macht telt - De expansiedrang van Donald Trump in De Groene Amsterdammer.
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Voorbereid op oorlog? Trotse Finnen zijn altijd waakzaam
Terwijl NAVO-chef Mark Rutte oproept tot paraatheid, lijken die woorden in Finland overbodig. De Finnen zijn grondig voorbereid op een mogelijke oorlog. De dienstplicht is er nooit afgeschaft, Helsinki beschikt over schuilkelders die plaats bieden aan maar liefst 900.000 mensen, en vrijwel elke Fin lijkt doordrongen van een harde waarheid: veiligheid is nooit vanzelfsprekend.
Wat maakt dat Finland al zo lang in een staat van waakzaamheid leeft? Hoe valt dat te rijmen met het feit dat het land dit jaar opnieuw is uitgeroepen tot het gelukkigste ter wereld? En hoe verhoudt dit zich tot het opkomende populisme, dat ook hier voet aan de grond krijgt?
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met essayist Thor Rydin. Thor reisde voor De Groene Amsterdammer naar Finland en schreef over het grensgebied met Rusland, de diepgewortelde zelfredzaamheid en de unieke Finse mentaliteit.
Lees ook: De meren kunnen altijd weer gaan koken in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Suzy Schagen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Xandra Schutte, in gesprek met de hoofdredacteur
Het gaat slecht met de wereld, maar goed met De Groene – dat is de korte samenvatting van 2024. De gestage groei van het aantal abonnees van de afgelopen jaren zet zich ook in 2024 voort.
Maar hoe moet je De Groene lezen? Hoe houdt de hoofdredacteur het al zo lang vol? Is het een blad voor de elite? En zo ja, is dat erg? Was de berichtgeving over de oorlog in Gaza niet eenzijdig? En wie gaat Joost de Vries opvolgen?
Kees van den Bosch in gesprek met Xandra Schutte.
Productie: Ijbert Verweij en Kees van den Bosch.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Taiwan, over de feestelijke herdenking van de kolonisatie door de VOC
Precies vierhonderd jaar geleden begon de Nederlandse kolonisatie van Taiwan, een periode die ruim dertig jaar duurde. Opmerkelijk genoeg kijken de Taiwanezen zonder veel wrok terug op deze tijd. Sterker nog, velen zien het VOC-verleden als een inspiratiebron in hun strijd voor onafhankelijkheid. Deze positieve houding kwam recent treffend naar voren in de inauguratiespeech van de Taiwanese president Lai Ching-Te, die de Nederlandse kolonisatie beschreef als het beginpunt van Taiwan's ‘reis naar globalisering’.
Hoe valt Taiwan's gematigd positieve kijk op deze koloniale periode te verklaren? En wat zegt dit perspectief over de rol die Taiwan ambieert op het wereldtoneel? Journalist Julie Blussé bezocht Taiwan tijdens de herdenking van de Nederlandse kolonisatie en gaat hierover in gesprek met presentator Kees van den Bosch.
Productie: Kees van den Bosch en Bastiaen Huijnen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Giorgia Meloni, een fascist als premier?
Giorgia Meloni is inmiddels ruim twee jaar premier van Italië. In haar autobiografie Io Sono Giorgia blikt ze terug op haar jeugd en politieke wortels. Als tiener vond ze haar toevlucht in het fascistische jeugdhonk in de wijk Garbatella in Rome. Meloni stelt dat ze haar boek schreef om de "pure waarheid" te delen. Maar hoe betrouwbaar is haar versie van het verhaal?
Ook in haar politieke carrière roept haar narratief vragen op. Waar ze in Europa een gematigd imago weet neer te zetten, lijkt ze op het thuisfront steeds meer haar masker te laten vallen. Hoe staat Italië ervoor onder haar leiderschap? Beleeft het land werkelijk de herstelperiode en bloei die zij claimt?
Andere prangende vragen dringen zich op: Kan Meloni een fascist genoemd worden? Zijn er parallellen met Mussolini? Eén ding is zeker: Meloni beheerst de kunst om het narratief naar haar hand te zetten. Maar of dit narratief daadwerkelijk de door haar bejubelde “pure waarheid” weerspiegelt, lijkt van ondergeschikt belang.
In de podcast van deze week gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met auteur en Italië-correspondent Anne Branbergen over het profiel dat zij voor De Groene Amsterdammer schreef over Giorgia Meloni.
Lees ook: (Het schild van een gekwetst meisje)
Productie: Kees van den Bosch en Suzy Schagen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het Midden-Oosten na Assad. Plus: Wat bedoelt Rutte met zijn oorlogswaarschuwing?
De grootste geopolitieke momenten van 2024? In de eindejaarseditie van Buitenlandse Zaken blikken we terug op 2024 met journalist en oud-Ruslandcorrespondent Eva Hartog. Het was een jaar van afbrokkelende en nieuwe bondgenootschappen, en van politieke schaamteloosheid — zowel in Rusland als in de Verenigde Staten.
In Historische Woorden horen we een bekende stem in een nieuwe functie. Wat bedoelt Rutte precies met zijn boodschap dat de NAVO-landen zich moeten voorbereiden op oorlog?
En dan was daar de plotselinge val van Assad, die sneller kwam dan wie dan ook had verwacht. Het markeert het einde van een jaar vol oorlog en omwenteling in het Midden-Oosten. Over deze ontwikkelingen spreken we met De Groene's Midden-Oostenredacteur Yaghoub Sharhani.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De lange arm van Iran
Het Iraanse regime probeert critici binnen de Iraanse diaspora het zwijgen op te leggen, ook in Nederland. Deze repressie gaat verder dan intimidatie en bedreigingen: mishandelingen en zelfs liquidaties worden niet geschuwd.
Een schrijnend voorbeeld hiervan is de moord op de Iraanse politiek activist Ahmad Mola Nissi in 2017. Hij werd op klaarlichte dag in Den Haag doodgeschoten. Ondanks dat de AIVD op de hoogte was van de dreiging en Mola Nissi meerdere keren alarm sloeg bij de politie, kreeg hij geen bescherming.
Nieuw onderzoek van Investico laat zien dat de Nederlandse overheid weinig lijkt te hebben geleerd van deze tragedie. Gesprekken met bedreigde Iraniërs in Nederland maken duidelijk dat hun hulpverzoeken vaak blijven steken bij de baliemedewerker. Zelfs bij concrete dreigingen blijft adequate bescherming uit.
Hoe ziet deze dreiging vanuit Teheran eruit? En waarom leidt dit niet tot betere bescherming van Iraanse Nederlanders? In deze podcast presenteren journalisten Linda van der Pol, Michelle Salomons en Yaghoub Sharhani hun nieuwe onderzoek en gaan zij in op deze vragen.
Lees ook het onderzoek ‘We weten waar je woont’ in De Groene Amsterdammer.
Productie: Bastiaen Huijnen & Kees van Bosch.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe links verstrikt raakte in het eliteverwijt
De linkse politiek worstelt al geruime tijd met het verwijt elitair te zijn, zeker sinds de laatste verkiezingen. Hoe is dit beeld ontstaan? De Groene Amsterdammer en de Data School (Universiteit Utrecht) onderzochten de ontwikkeling van het begrip 'links' in de afgelopen drie decennia. Wat blijkt? Het begrip is in die periode ingrijpend veranderd.
Wie zijn de aanjagers van dit elitaire beeld van links? Data, verzameld uit krantenartikelen en Kamernotulen, toont aan dat vooral de PVV, met Geert Wilders en Martin Bosma in de hoofdrol, dit beeld heeft versterkt. En met succes: links is in de recente geschiedenis niet eerder zó klein geweest.
Hoe gaat links om met dit eliteverwijt? De fusie van de Partij van de Arbeid en GroenLinks laat zien dat er binnen links geen eenduidig antwoord is op deze kwestie.
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met wetenschapper Joris Verbeek en Groene-redacteur Coen van de Ven over hun onderzoek.
Lees ook: [Wil de echte elite opstaan?] in De Groene Amsterdammer.
Productie: Suzy Schagen, Bastiaen Huijnen en Kees van den Bosch
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De narcist zal nooit gelukkig zijn
Deze week staat in De Groene het aangepaste voorwoord van Joost de Vries bij de heruitgave van De cultuur van het narcisme van Christopher Lasch, oorspronkelijk verschenen in 1979. Met de afbraak van traditionele normen en waarden en de totale ondermijning van alle vormen van autoriteit ontstond in de jaren ‘70 in de VS de narcistische mens, volgens Lasch. De narcist waant zich een onafhankelijk individu dat voor zichzelf leeft, maar toch zingeving zoekt buiten zichzelf. Wat betekent deze opvatting voor de manier van samenleven? Wat zou Lasch denken van de huidige politieke ontwikkelingen?
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch met Groene-redacteur Joost de Vries in gesprek over het boek van Lasch. Ze bespreken de door Lasch ingefluisterde speech van oud-president Jimmy Carter, de actualiteit van het thema, en de rol van populisme hierin.
Lees aangepaste voorwoord 'Christopher Lasch: De cultuur van het narcisme'.
Productie door Kees van den Bosch en Camiel Bus
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Heeft het zin om Netanyahu aan te klagen? En de koppen achter Team Trump
Na Vladimir Poetin wordt er sinds kort nog een prominente wereldleider gezocht in Den Haag. De aanklacht tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu laat zien dat het Internationaal Strafhof steeds meer volwassen is geworden, concludeert Tjitske Lingsma, die voor De Groene regelmatig schrijft over internationaal recht. De kans dat Netanyahu daadwerkelijk berecht zal worden is klein, maar deze zaak is van groot moreel belang én heeft gevolgen voor de internationale rechtspleging als geheel.
In Historische Woorden horen we Olaf Scholz, die zich ondanks weinig gunstige populariteitscijfers toch weer verkiesbaar heeft gesteld als bondskanselier.
En Rutger en Casper buigen zich in de laatste Radio Amerika van verkiezingsseizoen 2024 over over Trumps beoogde kabinet vol opmerkelijke benoemingen en wat de ultieme oorzaak van de nederlaag van de Democraten is geweest.
Luister ook naar Buitenlandse Zaken: Genocide als politiek wapen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
(Wan)hoop ten tijde van zwartgallig klimaatnieuws
Afgelopen week heeft Shell het hoger beroep tegen Milieudefensie gewonnen. De anderhalve graad afspraak uit het Parijsakkoord is, volgens wetenschappers, allang niet meer haalbaar. Zonne-energie maakt daarentegen een onverwacht harde groei. Hoe realistisch is hoop in tijden van zwartgallig klimaatnieuws? Of is het nu een kwestie van het ‘oude normaal’ vaarwel zeggen en ons voorbereiden op een nieuwe wereld? Wat is het gevaar van pseudo-klimaatsceptici die nu in het hart van de macht zitten? En bij wie hoort de werkelijke verantwoordelijkheid voor de opwarming van de aarde? Kees van den Bosch gaat in gesprek met milieu-redacteur Jaap Tielbeke.
Lees ook het artikel in De Groene Amsterdammer.
Productie door Kees van den Bosch en Ronja Bloot
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe jonge-mannenwoede Trump in het zadel hielp
Eva Hofman schrijft deze week in de Groene hoe de herverkiezing van Trump als een overwinning voor de jonge-mannenwoede gezien kan worden. Ze laat zien hoe Trump nadrukkelijk in zee gaat met de 'manosphere’, het vrouwenhatende online ecosysteem van rechtse influencers. Hun conservatieve beeld van mannelijkheid vindt weerklank bij een steeds grotere groep jonge mannen en wordt bijeengehouden door een haat tegen progressief feminisme. Wat is de voedingsbodem voor de mannelijke woede tegen vrouwen? Wat is de oplossing?
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Groene-redacteur Eva Hofman en hoofdredacteur Xandra Schutte over de aangewakkerde cultuuroorlog tussen mannen en vrouwen. Ze bespreken de crisis van mannelijkheid, het feminisme als zondebok, en seksisme tijdens verschillende presidentsverkiezingen.
Link: lees ook: ‘Triomf van de jonge-mannenwoede' - De Groene Amsterdammer
Productie door Kees van den Bosch en Camiel Bus
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De gouden teloorgang van Amerika - nog vier jaar Trump
Woensdagochtend 6 november 2024. Voor de tweede keer heeft Donald J. Trump de Amerikaanse verkiezingen gewonnen. De democratie van een van de machtigste landen ter wereld staat op het spel vanwege een narcistische, liegende, veroordeelde, psychisch labiele 78-jarige die te veel zelfbruiner gebruikt. Hoe is het mogelijk dat de Verenigde Staten overweldigend rood kleurden voor deze man? In welke mate is Trumps aantrekkingskracht toe te schrijven aan zijn politieke succes, en in hoeverre aan zijn komische, karikaturale persoonlijkheid? En hoe moet de journalistiek omgaan met de wereldwijde opmars van het populisme en de geleidelijke teloorgang van de democratie? Amerika-expert Casper Thomas en adjunct-hoofdredacteur Joost de Vries bespreken het na een nacht vol ongeloof en verslagenheid met presentator Kees van den Bosch.
Productie door Kees van den Bosch en Ronja Bloot
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Woede keert terug in het Witte Huis. Wat wil Trump met een tweede termijn?
Nadat de kruitdampen van de verkiezingsdag optrokken bleken de Amerikanen te hebben gekozen voor de terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis. En niet met een klein beetje verschil. Niet alleen pakte Trump alle swing states maar ook de Senaat en mogelijk het Huis van Afgevaardigden vielen toe aan de Republikeinse Partij. Kostte de oorlog in Gaza Kamala Harris het presidentschap? Hoeveel van de overwinning valt toe te schrijven aan het bro appeal van Trump? En ligt Trumps gekrenkte populisme – zoals Amerikanen aangeven in peilingen – dichter bij het Amerikaanse normaal dan het net-iets-links-van-het-midden van Harris? Een eerste reactie van Casper Thomas en Rutger van der Hoeven.
En Clingendael-onderzoeker Liam Klein kijkt naar een wereld met Trump – opnieuw – als stuurman van het belangrijkste land van allemaal. We overleefden er vier jaar mee, hoe ziet het eruit voor de volgende ronde?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De strijdlust van abortusarts Maureen Paul
Als iemand de Amerikaanse worsteling met de toegang tot abortus spiegelt, dan is het wel dr. Maureen Paul. In haar jeugd werd ze zelf geconfronteerd met een ongewenste zwangerschap, met grote gevolgen. Maar ze kwam weer overeind en al decennialang zet zij zich als arts en activist in voor de toegang tot abortus. Journalist Inge Oosterhoff interviewde Maureen Paul over haar strijdlustige en bewogen leven. Hoe kun je in de journalistiek iemands persoonlijke verhaal het best recht doen?
In deze aflevering gaat Kees van den Bosch in gesprek met Inge Oosterhoff over Maureens verhaal en de potentie van verhalende journalistiek. Zij bespreken de gevaren van abortusactivisme, de rol van waarheid in de verhalende journalistiek, het belang van details, en de journalist als therapeut.
Lees ook het artikel in De Groene ‘Dr. Paul vs. De staten’
Productie door Kees van den Bosch en Camiel Bus
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Help, de spoedhulp overstroomt! Het gevaar van extreme regenval
Bij zware regenval — iets wat door de klimaatopwarming steeds vaker zal voorkomen — is Nederland niet voldoende voorbereid op de gevolgen van wateroverlast voor cruciale voorzieningen, zo blijkt uit onderzoek van Investico. Bij dergelijke regenbuien worden een kwart van de spoedeisende hulpposten van ziekenhuizen ontoegankelijk, raken tunnels en brandweerkazernes onbruikbaar, valt de elektriciteit uit, en worden belangrijke uitvalswegen geblokkeerd.
In deze podcast spreekt Gizelle Mijnlieff met Muriël Louman, Jaco Wilschut en Emiel Woutersen, die maandenlang onderzoek deden naar dit alarmerende probleem. Is er ruimte te creëren voor de toenemende regenval?
Lees ook het artikel in De Groene Amsterdammer.
Productie: Gizelle Mijnlieff en Ronja Bloot.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
In lagelonenland Nederland worden arbeidsmigranten gediscrimineerd op de woningmarkt
Het aantal arbeidsmigranten in Nederland blijft toenemen. Hoewel werkgevers hiervan profiteren, verslechteren de woonomstandigheden van deze groep. Zowel lokale als landelijke overheden maken het arbeidsmigranten moeilijker om geschikte woonruimte te vinden en te behouden. Dit vergroot hun risico op dakloosheid. Waarom kan deze groep geen aanspraak maken op huurbescherming?
Daarnaast wil Nederland een hightech kenniseconomie zijn, maar veel sectoren draaien op goedkope, vervangbare arbeidskrachten. Hoe krijgen werkgevers dat voor elkaar? Een reis naar de onderste lagen van de arbeidsmarkt in zeven stappen.
In deze aflevering spreekt presentator Stephan Sanders met Groene-redacteur Koen Haegens en onderzoeksjournalist Jochem van Staalduine. Samen bespreken ze de kwetsbare positie van arbeidsmigranten en het discriminerende beleid rond kamerhuur.
Productie: Gizelle Mijnlieff en Camiel Bus.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom zit de Amerikaanse verkiezingsrace muurvast?/ Een nieuwe Europese migratiecrisis dreigt
Europa kijkt met spanning naar de Amerikaanse verkiezingen, maar hoeveel verschil maken Trump of Harris eigenlijk voor ons? Minder dan we misschien denken, zegt hoogleraar Catherine de Vries. Ze bekeek hoe Ursula von der Leyen haar nieuwe Europese Commissie presenteerde en zag hoe ‘VDL’ inmiddels heeft geleerd de controle te behouden. Ondertussen dient zich al een nieuwe crisis aan – de migratiekwestie. Een primeur over hoe de EU Turkije inzet voor het 'vuile werk' tegen migranten zorgde tot nu toe nauwelijks voor ophef.
In de rubriek Historische Woorden legt Rutger van der Hoeven uit hoe we de verontrustende uithalen van de premier van Georgië richting andere partijen, ngo’s en organisaties voor burgerrechten en democratie moeten begrijpen. Kan het land na de verkiezingen van 26 oktober echt afglijden naar een Rusland-achtige staat?
En vanuit Erie, Pennsylvania, kijkt Casper Thomas terug op de verkiezingsrally van Kamala Harris, waar hij enkele uren eerder bij was. In deze nogal onopvallende regio is de verkiezingsrace overal zichtbaar, want het is een swing district in een swing state. Toch lijkt het ook hier lastig om grip te krijgen op de huidige presidentsrace. Waarom verandert er zo weinig in deze verkiezingen, ondanks alle tumult eromheen?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Klassenjustitie bestaat
Met een lage maatschappelijke positie (denk aan: weinig opleiding, laag inkomen, of een migratieachtergrond) beland je drie keer sneller in de cel. Nederlandse rechters en officieren van justitie beweren altijd objectief te oordelen, maar erkennen dat ze mensen met een hogere opleiding gunstiger behandelen. Want zij hebben veel te verliezen, en dat zou zonde zijn. Maar klassenjustitie? Nee, dat zou in Nederland zogenaamd niet voorkomen.
Toch wel!
In de podcastaflevering van deze week spreekt Kees van den Bosch met Investico-journalisten Romy van der Burgh, Belia Heilbron en Anouk Kootstra, die samen met NOS op 3 het taboe rondom klassenjustitie in Nederland onderzochten.
Lees ook: 'Hoger op de ladder, lagere straf' - De Groene Amsterdammer.
Of luister naar de aflevering Lager op de ladder, sneller in de cel van Investico.
Productie door: Kees van den Bosch en Ronja Bloot
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Big Tech vs. Pers: Het gevaar van AI voor onafhankelijke journalistiek
De onafhankelijke journalistiek maakt zich zorgen over de groeiende macht van techgiganten zoals Google. Al sinds de opkomst van het internet heeft de journalistiek haar onafhankelijkheid zien afnemen door de toenemende afhankelijkheid van online distributie en advertentie-inkomsten. Nu dreigt een vergelijkbare situatie met de opkomst van kunstmatige intelligentie. Wat betekent dit voor de toekomst van de journalistiek?
In deze aflevering spreekt presentator Kees van den Bosch met Groene-redacteur Eva Hofman en onderzoeksjournalist Tim Luimes. Ze bespreken de greep van big tech op de journalistiek, de invloed van kunstmatige intelligentie, en de gevolgen daarvan voor de democratie.
Lees ook: [We zijn erin gelokt] in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Camiel Bus
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
'Tijd van Illusies' - Een leven vol revoluties en crises
Journalist Jan van der Putten is een zeldzame getuige van socialistische revoluties en militaire contrarevoluties. Onder schot genomen in El Salvador, van dichtbij de Chileense revolutie beleefd, scherp het Italië van Berlusconi gevolgd, ooggetuige van de opstand in Parijs in 1968, en het opkomende China na de Koude Oorlog geobserveerd. Er zijn maar weinig journalisten met een zo turbulente carrière als Van der Putten, die maar liefst drie moordaanslagen overleefde.
Deze week verschijnt zijn nieuwste boek, 'Tijd van Illusies', vol met journalistieke memoires en diepgaande ideologische reflecties. Presentator Kees van den Bosch gaat met Jan in gesprek over zijn persoonlijke avonturen, historische politieke ontwikkelingen en het belang van (gegronde) hoop in tijden van crises.
Lees ook: 'De grote terreur is begonnen' in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Ronja Bloot.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
BZ: Oplaaiend oorlogsgeweld in Libanon en de nieuwe energie van de Democraten
Hevige en onverwachte aanvallen van Israël op Libanon doen de vrees voor escalatie in het Midden-Oosten toenemen. Cosette Molijn, correspondent in Beiroet, beschrijft hoe de Libanese bevolking reageert op dit heroplevende geweld, en hoe de verhoudingen tussen Israël, Hezbollah en, op de achtergrond, Iran in een nieuw licht komen te staan.
In grootse bewoordingen spreekt Viktor Orbán, de held van uiterst-rechtse leiders wereldwijd en de plaaggeest van de liberale democratie in Europa. De Hongaarse premier lanceerde een opmerkelijk plan: soldaten sturen naar Tsjaad als onderdeel van zijn ‘strijd tegen migratie’.
En nu het Amerikaanse verkiezingsseizoen haar hoogtepunt nadert, belicht Amerika-correspondent Laila Frank, net terug van maanden aan de andere kant van de oceaan, de stand van zaken in de race naar het Witte Huis. Ze legt uit hoe de lessen van George Washington nog steeds relevant zijn voor het huidige debat in de VS. Hoewel de Democraten nieuwe hoop koesteren, blijft de vraag of het Harris-effect voldoende zal zijn voor de overwinning.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom zijn de Algemene Beschouwingen zo'n chaos?
De Tweede Kamer heeft de afgelopen twee dagen gedebatteerd over de Prinsjesdagstukken. Wat is er de afgelopen dagen precies gebeurd? Wie kwam als grote winnaar uit de Algemene Politieke Beschouwingen? Of zijn er twee winnaars: Geert Wilders, die de beeldvorming mag bepalen, en de VVD, die het meeste binnenhaalt op het gebied van beleid?
In deze aflevering gaat presentator Kees van der Bosch in gesprek met Coen van de Ven en Koen Haegens, redacteuren van De Groene Amsterdammer. Ze bespreken de asielnoodwet, de asielcrisis als beeldvorming, en het onderbelichte kabinetsbeleid.
Productie door Kees van der Bosch en Camiel Bus.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
'Een beetje integer kan niet' - Ien Dales, een portret
Burgemeester, directeur van de sociale dienst, toegewijd christen, staatssecretaris, minister, voorvechter van politieke integriteit en vooral: recht voor z'n raap. Ien Dales was een politica om nooit te vergeten.
Deze week spreekt presentator Kees van den Bosch met biograaf Sylvester Hoogmoed over zijn meest recente boek over deze eigenzinnige PvdA-politica. Ze bespreken hoe zij streed voor de Wet Gelijke Behandeling, fel kon reageren op journalisten, zich weinig aantrok van modegrillen en altijd in direct contact stond met de mensen. Wie was deze paradoxale vrouw en wat dreef haar? Mist de huidige populistische politiek een figuur als Dales? U hoort het in de podcast van deze week.
Lees ook het profiel van Ien Dales in De Groene Amsterdammer.
Productie door Kees van den Bosch en Ronja Bloot.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Bericht vanuit de Russische gevangenis
In het Rusland van Poetin kan men voor de kleinste overtreding — zoals het posten van een anti-oorlogsleus — naar de Siberische strafkolonies gestuurd worden. Politieke gevangenen worden geruild met het Westen. Hoeveel is er eigenlijk veranderd sinds de Koude Oorlog?
In deze aflevering spreekt presentator Kees van den Bosch met journalist Paul Alexander, die veelvuldig contact heeft met Russische politieke gevangenen. Waarom is het juist nu zo belangrijk om over hen te schrijven? En hoeveel kunnen uitgeweken dissidenten vanuit het buitenland nog betekenen voor het verzet in Rusland? U hoort het in de podcastaflevering van deze week.
U kunt ook zelf in contact te komen met Russische politieke gevangenen.
Lees ook het artikel 'Tot het bittere einde in Moskou' in De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: De machtspositie van Poetin en de race naar het Witte Huis
Komkommertijd bestaat niet in Rusland, zo weet vaste gast bij Buitenlandse Zaken Eva Hartog. In deze aflevering neemt Eva de stand van zaken in Rusland door, na een zomer waarin een gevangenenruil plaatsvond, Oekraïne de regio Koersk binnenviel en de Russische topman van berichtendienst Telegram werd gearresteerd in Frankrijk. Grote gebeurtenissen lijken soms weinig gevolgen te hebben in het Rusland van Poetin, wiens machtspositie door vrijwel niets lijkt aangetast te worden. Maar misschien is dat schijn en holt zijn macht van binnen langzaam uit.
In Historische Woorden spreekt de nieuwe interim-president van Bangladesh. Nadat de vorige president verdreven werd door protesterende studenten staat de Nobelprijswinnaar en uitvinder van microkrediet Muhammad Yunus plotseling aan het roer.
En ook in de Verenigde Staten was het allesbehalve rustig deze zomer. Bij de vorige aflevering van Buitenlandse Zaken was Joe Biden nog presidentskandidaat en Trump de gedoodverfde winnaar. In blessuretijd wisselden de Democraten toch nog van kandidaat en plots is de race weer nek aan nek. Over wat dat betekent, en over de laatste fase van deze allesbepalende Amerikaanse presidentsverkiezingen maakt Buitenlandse Zaken de komende tijd weer Radio Amerika.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De spreekkamer heeft geen muren meer
Privacy in de spreekkamer: een fundament van de therapeut-patiënt relatie. Toch blijft dit heilige principe niet langer ongeschonden. Tom Grosfeld belicht deze week in De Groene de dataverzameling – of privacyschending – door de NZa. Wat zijn de gevolgen van een lekke spreekkamer? Waarom blijven de beroepsverenigingen van psychiaters en psychologen stil?
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met journalist Tom Grosfeld. Ze bespreken de datahonger van de NZa, de impact op de therapeut-patiënt relatie, en het (uitblijvende) publieke debat.
Lees ook: ‘Ik ga niet mijn ziel omkeren als dat niet in de spreekkamer blijft’ – De Groene Amsterdammer
Productie: Kees van den Bosch en Tania Al Hashimi.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Gaat de grutto uitsterven?
Het gaat niet goed met de grutto in Nederland. Waar we hebben afgesproken dat er 85.000 broedparen zouden moeten zijn om de soort te behouden, zijn er door de achteruitgang van de natuur nog maar 25.000 over. Deze met uitsterven bedreigde vogel schreeuwt om bescherming, maar krijgt dit niet door het bureaucratische beleid van de overheid.
Voor journalist Sander Turnhout is natuurbescherming een roeping. Deze week publiceerde hij een artikel over de grutto in De Groene Amsterdammer. Daarnaast schrijft hij elke twee weken een column over een bedreigde diersoort voor de website. In de podcast van deze week vertelt hij onder meer hoe de ontwikkelingen rondom de grutto verband houden met de val van de Berlijnse Muur en hoe we dit probleem zouden moeten aanpakken.
Productie: Henri Keuter en Kees van den Bosch
Lees ook: "Geen tijd voor de grutto" en de serie "Dodo donderdag".
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Afghanistan voelt 'als mijn woonkamer'
Deze maand markeert het driejarig jubileum van het moment waarop de Taliban de Amerikanen uit Kabul verdreven. In eerste instantie heerste er onder de bevolking grote angst voor een terugkeer naar een ultraconservatief Afghanistan. Maar kijk, het nieuwe Afghanistan is veiliger geworden! Voor veel Afghanen in de diaspora biedt deze herwonnen rust nieuwe kansen. Ondanks de onvoorspelbaarheid van de situatie willen velen terugkeren.
Journalist Thijs Broekkamp reisde mee met een van hen en schreef hierover een portret voor De Groene Amsterdammer. In de podcast van De Groene vertelt Broekkamp meer over de huidige situatie in Afghanistan en de invloed van het Westen. Ook deelt hij zijn persoonlijke fascinatie voor het land.
Lees ook: Terug naar Afghanistan - ‘Dit voelt als mijn woonkamer’.
Productie: Kees van den Bosch & Henri Keuter
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe gelukkig is de koe?
Vervuilende producent, geliefd dier en een cultureel symbool: de koe is het allemaal. Toch verdwijnt zij, als individu, achter abstracte termen zoals ‘de veestapel’. Jaap Tielbeke gaat deze week in De Groene op onderzoek uit naar de koe. Wat zit er achter die glazige ogen en wat moeten we met haar?
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met journalist Jaap Tielbeke. Ze bespreken de innerlijke wereld van de koe, haar rol in het milieuvraagstuk en de relatie tussen de mens en de koe.
Lees ook: Meer dan een melkfabriek – De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Tania Al Hashimi
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Ontsnapt aan IS: Jezidi’s proberen hun collectieve trauma een plek te geven
Tien jaar geleden begon de inval van IS op de Jezidische gemeenschap. Wat volgde was een genocide, slavernij en een massale vluchtelingenstroom van Jezidi’s die zich niet meer veilig voelden in hun thuisland Irak. Een groot deel van de opgejaagde bevolking vluchtte naar Duitsland, waar inmiddels ongeveer 250.000 volgers van het Yezidisme wonen.
Brenda Stoter Boscolo volgt de gemeenschap al sinds 2013. In 2019 verscheen haar boek 'Het vergeten volk', waarin ze haar ontdekkingsreis door Irak beschrijft en vertelt over de ontmoetingen met verschillende Jezidi’s. In De Groene van deze week beschrijft ze hoe het nu met deze bedreigde gemeenschap gaat in Europa. In de podcast vertelt ze meer over haar verhaal en over de persoonlijke band die ze heeft opgebouwd met veel Jezidi’s.
Lees ook: Een collectief trauma - De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch & Henri Keuter.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Ongelijke Olympische Spelen
Waarom heeft het meer dan honderd jaar geduurd voordat er deze week op de Olympische Spelen in Parijs bijna evenveel vrouwen meedoen als mannen? Is de strijd voor gendergelijkheid in de sport daarmee beslecht, of is het slechts een sportief gebaar? Pepijn Keppel belicht deze week in De Groene hoe diep en historisch geworteld genderongelijkheid in de sport is, en dat er nog veel moet gebeuren voordat daadwerkelijke emancipatie een feit is.
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Pepijn Keppel, ex-tophockeyer, journalist en schrijver. Ze bespreken genderongelijkheid in de sport en Pepijns eigen verhouding tot de Spelen, als ex-topsporter. Meer luisteren? Pepijn vertelt zijn verhaal in podcast nummer 357.
Lees ook: Ingelopen met schone schijn - De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Tania Al Hashimi
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Red Robinson Crusoe!
Op een onbewoond eiland ben je alleen met God. Waar denk je dan aan?
Pieter van Os vraagt zich af hoe we vandaag de dag deze eilandklassieker lezen. Is Crusoe de ultieme imperialist of de eerste cultuurrelativist? Zelfs James Joyce sprak zich aan het begin van de 20ste eeuw al uit over de koloniale ondertoon van de roman. Een eeuw, talloze heruitgaven en oneindig veel herinterpretaties later drijven er ondertussen honderden versies van Daniel Defoe's verhaal rond. Is er nog wel een juiste?
Productie: Kees van den Bosch, Aline Janssen en Henri Keuter.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Leven op een verdwijnend eiland
De bewoners van het eiland Bilangbilangan in de Filipijnen staan aan de frontlinie van de klimaatcrisis. Volgens het World Risk Index Report 2023 zijn de Filipijnen, waar dit eiland deel van uitmaakt, het meest kwetsbare land ter wereld voor natuurrampen.
De klimaatproblematiek is iets waarmee de eilandbewoners dagelijks geconfronteerd worden, zo ontdekten Yvonne Dudock en Nicole Franken tijdens hun ontmoetingen met de eilandbewoners voor hun artikel in De Groene Amsterdammer. De stijgende zeespiegel is zichtbaar vanuit hun eigen huizen, het weer wordt steeds grilliger, de visstand neemt af en het koraal in de omgeving sterft in een verontrustend tempo. Yvonne Dudock en Nicole Franken zijn te gast bij De Groene Amsterdammer Podcast om hier meer over te vertellen.
Productie: Kees van den Bosch, Aline Jansen en Henri Keuter.
Lees ook: Als de storm weer van de stranden snoept – De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Onveilig? Hup, op non-actief
Steeds meer gevallen van grensoverschrijdend gedrag worden streng bestraft, maar is dat wel altijd terecht? Daphne van Paassen belicht deze week in De Groene de andere kant van de medaille: mensen die onterecht worden beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag, met alle gevolgen van dien – zelfs nadat ze eenmaal zijn vrijgepleit.
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Daphne van Paassen, journalist en docent aan de Fontys Hogeschool voor Journalistiek. Ze bespreken hoe een systeem dat probeert slachtoffers te beschermen bij onveiligheid op de werkvloer, soms helemaal de mist in gaat.
De podcast begint met een fragment uit NieuwZeer.
De reconstructie over “de val van de rector”, Argos over Han van Krieken, vindt u hier.
Lees ook: "Onveilig? Hup, op non-actief" – De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Tania Al Hashimi.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe AI wordt gebruikt in Gaza
Het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) door het Israëlische leger in Gaza roept grote zorgen op bij experts. Politicoloog Marijn Hoijtink legt uit hoe AI gebruikt wordt door het Israëlische leger. Verklaart het gebruik van AI waarom er zulke hoge aantallen slachtoffers vallen in deze oorlog? Is dit de eerste keer dat het gebeurt? En is er nog wel zinvol menselijk toezicht op het selecteren van doelwitten en het doden van mensen in Gaza, of gebeurt dat in feite automatisch?
In Historische Woorden luisteren Casper Thomas en Rutger van der Hoeven naar een hakkelende Joe Biden die naar zijn woorden zoekt op nationale tv. Casper denkt dat dit weleens het moment kan zijn waar later naar teruggewezen wordt, mocht Biden uit de race stappen. Rutger moest denken aan 'In Sickness and in Power', een boek dat blootlegt hoeveel leiders worstelen met hun gezondheid – en hoeveel ongeziene impact dat op onze wereld heeft gehad.
En de Brits-Nederlandse schrijver Ben Coates blikt vooruit op de Britse verkiezingen van donderdag. Hoewel Coates ooit adviseur was van de Conservatieve premier Cameron, vindt hij de verwachte afstraffing van de Conservatieven terecht en heeft hij wel vertrouwen in de Labour-regering van Keir Starmer die we waarschijnlijk tegemoet zien. Over de staat van zijn geboorteland – en de staat van de Conservatieve Partij – is Coates minder optimistisch.
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waar komt de angst bij radicaal-rechts vandaan?
In Opstand, de populistische revolte en de strijd om de ziel van het westen, dat deze week verschijnt, onderzoekt Marijn Kruk de conservatieve revolutie die zich in het westen voltrekt. In landen als Italië, Engeland, Frankrijk en ook Nederland doemen radicaal-rechtse politici op die migratie tot prioriteit nummer één maken op de politieke agenda. De populistische taal boezemt angst in bij de Europese kiezers, zoals te zien is aan de meest recente resultaten van de Europese verkiezingen. Angst die bijvoorbeeld ontstaat door verhalen over de omvolkingstheorie, waarvan beoogd minister Marjolein Faber een aanhanger is.
Volgens Marijn Kruk is de angst voor migratie vergelijkbaar met de angst voor een muis in huis. Aan de hand van talloze anekdotes schrijft Marijn Kruk hierover een analyse in zijn nieuwe boek. In De Groene licht de auteur zijn reis voor het boek toe en gaat hij in gesprek met Kees van den Bosch over de actuele ontwikkelingen van radicaal-rechts in Nederland.
Lees ook: Het kanteljaar van radicaal-rechts – De Groene Amsterdammer
Productie: Kees van den Bosch en Henri Keuter
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De moordenaar van Jacob Israël de Haan
De Nederlandse schrijver en dichter Jacob Israël de Haan was een zionist, maar sprak ook met Arabieren. Hij had oog voor het onrecht dat de Arabische bevolking van Palestina moest ondergaan.
Het beeld van vechtende Israëliërs en Arabieren om de Palestijnse zaak is inmiddels bekend. Minder vaak is er aandacht voor de interne strijd binnen het zionisme en het geweld dat daarbij ook veelvuldig voorkwam. Emile Fallaux vertelt deze week in De Groene het verhaal van Jacob Israël de Haan, een kritische zionist die in 1924 het leven moest laten door een politieke moord. Fallaux sprak de moordenaar, Abraham T’Homi, in 1989. T’Homi werd later oprichter van de Irgun, een terroristische Joodse organisatie. Hun ideologie werd aangehangen door Ben-Zion Netanyahu, inderdaad, de vader van Bibi.
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Emile Fallaux, journalist en programmamaker. Ze bespreken de figuur Jacob Israël de Haan, Emile’s persoonlijke fascinatie met hem, en het geweld tussen Joden na de totstandkoming van de staat Israël. Meer ervaren? Bezoek op 29 juni een programma in De Balie over Jacob Israël de Haan, waar Fallaux tevens te gast is.
Lees ook: "Opgehemeld en verguisd" – De Groene Amsterdammer
Productie: Kees van den Bosch en Tania Al Hashimi
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Help, het kapitaal neemt ons over!
Huisartsenpraktijken, kinderopvangcentra, bijlesbureaus en verzorgingstehuizen: stuk voor stuk worden ze opgekocht door private-equityfirma's en andere kapitaalgiganten. Op die manier vloeien de middelen voor publieke basisbehoeften in de zakken van de allerrijksten.
In deze aflevering gaat Gizelle Mijnlieff in gesprek met economisch journalist Miriam de Rijk, die onderzoek deed naar deze vorm van hyperkapitalisme. Voor haar serie in De Groene Amsterdammer werd ze genomineerd voor de onderzoeksjournalistieke prijs De Loep. Deze week verscheen haar boek 'Gekaapt door het Kapitaal’.
Welke slimme trucjes worden gebruikt om het meeste rendement te behalen, en wat zijn de maatschappelijke gevolgen?
Productie: Gizelle Mijnlieff en Henri Keuter
Lees ook de artikelenreeks ‘Help, het kapitaal neemt ons over’ in De Groene.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
BZ: Een barst in het Europese fundament
Europa heeft haar oordeel uitgesproken en de verkiezingen voor het Europees parlement in Brussel hebben een gemengd beeld opgeleverd: de uiterst-rechtste golf zwol aan, maar kwam uiteindelijk kleiner aan land dan van te voren voor mogelijk werd gehouden. Het politieke midden lijkt stand te houden - vooralsnog. Toch is er een barst geslagen in het fundament van de Europese samenwerking, concludeert Catherine de Vries, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Bocconi Universiteit in Milaan in deze uitgebreide Europese verkiezingseditie van Buitenlandse Zaken.
Duitsland zit in de maag met de opmars van de AfD, die met name goed scoorde in de deelstaten die ooit tot de DDR behoorden. In Frankrijk blijkt Macron zo nerveus te voren verdere successen voor Marine le Pen’s Rassemblement National dat hij in allerijl verkiezingen uitschreef. En houden de traditionele familiebanden van Europese partijen stand, of is er intrige en overstap te verwachten? In de rubriek Historische Woorden: het jury-oordeel en de reactie daarop van de eerste ex-president van Amerika die schuldig werden bevonden aan een strafrechtelijke vergrijp.
Productie: Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Mei ’68 - Mei ‘24 | De studentenprotesten tonen het denken van een nieuwe generatie
Net als in de jaren zestig leggen de huidige studentenprotesten diepe maatschappelijke tegenstellingen bloot. De universiteit als plek voor open debat lijkt daarbij het onderspit te delven.
Wat zijn de overeenkomsten met de opstand in ’68? En wat zijn de verschillen? Nog steeds staan er tentenkampen opgesteld bij diverse universiteiten. De studentenprotesten staan in een lange traditie. Welke gevolgen hebben hun acties? En wat zijn de diplomatieke gevolgen voor Israël van de verschrikkelijke oorlog in Gaza?
Casper Thomas en Rutger van der Hoeven, ondervraagd door Kees van den Bosch.
Productie: Kees van den Bosch & Aline Janssen.
Lees ook het artikel Achter de spandoeken in De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Een foetus-Barbie in de brievenbus: de ultraconservatieve lobby in Europa
Zaken als abortus, LHBTIQ+-rechten en seksuele voorlichting liggen momenteel hevig onder vuur. Geert Wilders bestempelt het als een woke-dictatuur. Or Goldenberg en Eva Hofman noemen het een cultuuroorlog, waarachter een andere politieke agenda blijkt te schuilen: de Europese Unie van binnenuit verzwakken. Ultraconservatieve religieuze organisaties beïnvloeden politieke populisten vanuit lobbyorganisaties in Hongarije, Spanje en de Verenigde Staten, terwijl ze zich verschuilen achter de nobele verdediging van 'familiewaarden'.
Lees ook het artikel in De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Marian Donner in 'Van Alles de Waarde', de nieuwe podcast van Ewald Engelen en Marianne Thieme
In deze achtste aflevering van de nieuwe Groene-podcast Van Alles de Waarde hebben Marianne Thieme en Ewald Engelen Marian Donner te gast. Zij is schrijver, essayist en columnist. Ze spreken met haar over wat een hippiegoeroe uit de jaren zestig haar heeft geleerd, waarom we de waanzin van het bestaande moeten afwijzen en wat het verschil is tussen systeemkritiek en complotdenken. Kortom, een podcast met schurende vragen en onverwachte antwoorden, zoals u van ons gewend bent.
De ‘Warm aanbevolen’ suggestie van Marian Donner: The Leftovers, HBO-serie (2014-2017).
Alles afleveringen van Van Alles de Waarde zijn te luisteren via de website van De Groene of in uw podcastapp.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het hoofdlijnenakkoord; een analyse
VVD en NSC onderhandelden in de hoop Geert Wilders te kunnen beteugelen. Het is twijfelachtig of dat is gelukt. Groene-redacteuren Coen van de Ven, Irene van der Linde en Casper Thomas bespreken de inhoud en de naweeën van het hoofdlijnenakkoord dat de formerende partijen op 16 mei presenteerden. De overeenkomst biedt voldoende stof tot nadenken. ‘Wat zijn bijvoorbeeld de belangrijkste beleidspijlers zoals gepresenteerd in het akkoord?’ en ‘Hoe organiseren de toekomstig oppositiepartijen een vorm van serieuze politieke tegenmacht?’
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met bovengenoemden over Wilders’ populistische retoriek en de vraag of dat veranderen gaat. Verder is er aandacht voor het ”probleem” van migratie en de oppositie die een gefragmenteerde, tandeloze indruk maakt.
Lees ook De ingebakken botsing en Niet bereikbaar voor commentaar
Productie door Kees van den Bosch, Aline Janssen en Boje Boogaerdt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Georgina Verbaan over haar 24 uur durende voorstelling 'The Second Woman'
In The Second Woman speelt Georgina Verbaan honderd keer dezelfde scène, gedurende 24 uur, met steeds een andere tegenspeler. In de tien minuten durende scène ontmoeten twee geliefden elkaar, eten ze noodles, dansen ze, en gaan ze daarna weer uit elkaar.
Georgina Verbaan vindt het concept van de voorstelling wel wat hebben van een nachtmerrie, vertelt ze in haar gesprek met Basje Boer. Waarom zei ze dan toch ja? En hoe bereidt ze zich voor op een voorstelling die van tevoren nog helemaal openligt?
Luister alle Holland Festival Podcastafleveringen.
Productie: Basje Boer, Gizelle Mijnlieff en Alma Apt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Auschwitz is dood
Waar de herdenking van de Holocaust voorheen een pseudo-religieuze status genoot, is zij ondertussen steeds meer een bron van conflict. David Wertheim betoogt deze week in De Groene dat de politisering van de Holocaust niet alleen het herdenken ervan onmogelijk maakt, maar ook een negatieve impact heeft op de morele fundamenten van het liberalisme. Niet alleen God is dood; Auschwitz moet het inmiddels ook ontgelden.
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met David Wertheim, cultuurhistoricus en directeur van het Menasseh ben Israel Instituut voor Joodse Studies. Ze bespreken de huidige politisering van de Holocaust, haar impact op het sociaal-maatschappelijke speelveld en de link naar Nietzsche.
Lees ook ‘Auschwitz is dood’ – De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Tania Al Hashimi
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
BZ: Wereldwijde studentenprotesten, van de campus naar de straat?
De protesten op universiteiten tegen de oorlog in Gaza grijpen om zich heen in landen over de hele wereld. Is dit een nieuw mondiaal protestmoment zoals 1968 en Black Lives Matter? Casper Thomas ziet er de aanzet van maar twijfelt of de protesten zo breed kunnen uitzaaien. In 'Historische Woorden' spreken drie leiders die samen aan tafel zaten tijdens het bezoek van de Chinese president Xi Jinping aan Europa – of beter, aan de buitenbeentjes in Europa. Het bezoek toonde volgens Rutger van der Hoeven hoe ver Europa en China in slechts vijf jaar van elkaar zijn weggedreven.
En Vladimir Poetin had een feestweek: hij werd voor de vijfde keer ingehuldigd als president van Rusland en mocht de traditioneel belangrijke 9-mei herdenking leiden. Eva Hartog legt uit waarom dit voor sommige Russen van de vrolijkste nu de treurigste dag van het jaar is geworden. Ze analyseert hoe Poetin zijn oude mannenregering vers bloed probeert in te blazen en weegt het Russische enthousiasme af voor onderhandelingen en een vredesregeling – en dat lijkt niet erg hoog.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Ewald Engelen en Marianne Thieme over 'Van Alles de Waarde'
Ze hebben er al zes van opgenomen in eigen beheer, maar vanaf de volgende aflevering is De Groene Amsterdammer de gastheer van de podcast Van Alles de Waarde, waarin Marianne Thieme en Ewald Engelen met hun gespreksgenoten praten over hun motieven, twijfels en verlangens, hun vrezen en dromen. Ze gaan daarbij voorbij de waan van de dag, de cijfers en de feitjes, voorbij de ophef en de relletjes, de ergernissen en irritaties.
Van alles de waarde is een omkering van het bekende gezegde dat economen van alles de prijs en van niets de waarde kennen. In een wereld die steeds indringender met zijn neus op de beperkingen van het economische nuttigheidsdenken wordt gedrukt, gaan Engelen en Thieme op zoek naar wat zich niet laat meten, maar wat van des te meer waarde is. Zij doen dat met gasten uit de kunst en cultuur, politiek en wetenschap, ecologie en economie, bedrijvigheid en activisme. Tot nog toe spraken zij onder meer met Femke Halsema, Lieke Marsman en Herman Wijffels. En ondertussen houden zij ook elkaar scherp.
In deze aflevering gaat Stephan Sanders in gesprek met Marianne Thieme en Ewald Engelen over hun nieuwe podcastproject. Wat betekenen schurende gesprekken voor hen? Hoe is het om als gehuwd stel een podcast op te nemen, inclusief de filosofische tegenstellingen tussen beide hosts? En hoe kan deze podcast een handvat bieden in het spirituele vacuüm van de (post)moderne tijd?
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Tania Al Hashimi.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe het humeur in de Vinex omsloeg
Groene-redacteuren Lize Geurts en Coen van de Ven en onderzoeksjournalisten Romy van Dijk en Emiel Woutersen peilden samen het sentiment in de Vinex. Deze wijken waren ooit de smet- en frictieloze leefomgeving voor tevreden en zelfredzame middenklassers, de Vinex als VVD-ideaal. Inmiddels is de teneur in Vinexwijken verspreid over het land gekanteld. Het humeur is verslechterd, met politieke gevolgen. Tijdens de afgelopen verkiezingen stemde het gros van de Vinexbewoners op de PVV, meer nog dan in andere delen van het land. Hoe en waarom heeft de Vinex, het tevreden midden tussen stad en platteland, deze ruk gemaakt?
In deze aflevering gaat presentator Stephan Sanders in gesprek met journalisten Lize Geurts en Romy van Dijk over de zoektocht naar de pijn in de Vinex, de oorzaken voor de electorale omslag en de veranderde houding van de Vinex-bewoner.
Lees ook Het tussenland van Wilders in De Groene Amsterdammer.
Productie door Stephan Sanders en Boje Boogaerdt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Kinkhoest en de mazelen zijn terug. Hoe zorgen we ervoor dat de vaccinatiegraad weer stijgt?
De vaccinatiegraad in Nederland blijft dalen. Dit baart medische experts en overheidsinstanties ernstige zorgen. Het Rijk trok zich terug uit het Rijksvaccinatieprogramma, waardoor deze grote verantwoordelijkheid nu bij welwillende artsen en gemeenten ligt. Artsen gaan ook voorzichtiger om met advies over het belang van vaccins: mensen worden steeds achterdochtiger over hun expertise. Nieuwe campagnes zoals 'Beneden Peil' proberen de vaccinatiecijfers op te krikken en te vechten tegen uitbraken van infectieziektes zoals kinkhoest, waar in Nederland dit jaar al vier baby's aan zijn overleden. Ook zijn er ettelijke gevallen van de mazelen vastgesteld in Eindhoven. Hoe zorgen we ervoor dat onze groepsimmuniteit voor dit soort infectieziektes behouden blijft?
Belia Heilbron, Freyan Bosma en Magreet Fogteloo delen hun bevindingen. Hun onderzoek en artikelen staan deze week in De Groene Amsterdammer.
Productie: Karlijn Saris, Alma Apt & Aline Janssen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Israël probeert de oorlog te vergeten, India viert een verkiezingsfeest
Verkiezingen in India zijn een feest: in een zee van kleur en geluid houdt het land de grootste stembusgang ter wereld. Zelfs in de kleinste dorpjes zeggen Indiërs dat hun land de afgelopen tien jaar belangrijker is geworden en de wegen minder gaten hebben. Maar gaat het ook echt goed met het land? Casper Thomas was er correspondent, keert terug en concludeert: het is ingewikkeld.
In Historische Woorden doet parlementsvoorzitter Mike Johnson wat hij als Amerikaanse politicus moet doen: hij spreekt zalvende woorden over het goede en het oordeel van de geschiedenis. Rutger van der Hoeven waardeert de mooie woorden, maar is nog niet overtuigd dat Amerikanen altijd het goede doen (aldus Churchill) nadat zij eerst alle andere opties hebben geprobeerd.
Israël viel een half jaar geleden Gaza binnen: correspondent Simone Korkus ziet dat de meeste Israëliërs nog altijd meer invasie willen. Plus een hard antwoord op Iran en Hezbollah en een andere regering, maar geen escalatie en niet meer problemen. Natuurlijk kan dat allemaal niet tegelijk – en misschien vierden zij daarom dit jaar met extra overgave het Pesach-feest.
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het ontluisterende verhaal van een club witte weldoeners in Afrika
In 2015 publiceerde journalist Olivier van Beemen een boek over de werkzaamheden van Heineken in Afrika. Bijna tien jaar later staat een tweede boek dat zich afspeelt op het veelkleurige continent op het punt van verschijnen. In 'Ondernemers in het wild' onderzoekt Van Beemen de non-profitorganisatie African Parks. De hoofdzakelijk witte organisatie, met 22 wildparken in beheer, stelt zich als doel om de Afrikaanse ongerepte natuur te beschermen. Om deze missie te volbrengen is de organisatie desnoods bereid tot repressie en geweld.
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Olivier van Beemen over zijn zoektocht naar de ontluisterende waarheden rondom African Parks, over koloniale structuren en de diepgewortelde overtuiging dat de lokale bevolking rondom de parken een bedreiging vormt voor natuur en wild.
Op 15 mei 2024 vindt de boekpresentatie van 'Ondernemers in het wild' plaats in Pakhuis de Zwijger. Van Beemen gaat dan in gesprek met universitair docent Esther Marijnen, die onderzoek doet naar natuurbescherming in (post-)conflictgebieden, en Bram Vermeulen, journalist en voormalig Afrika-correspondent voor het NRC en de NOS. Kaarten zijn gratis te verkrijgen.
Lees ook het artikel in De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het asielsysteem piept en kraakt
Waar Nederland voorheen bekend stond om haar korte asielprocedure van acht dagen, is een asielprocedure van meer dan 15 maanden inmiddels eerder regel dan uitzondering. Journalisten Fernande van Tets en Ellen van de Berg onderzochten de problematiek rondom de IND, de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Wat is er aan de hand bij de IND? Hoe konden de achterstanden rondom asielprocedures zo sterk toenemen? En waarom betaalt de regering liever dwangsommen in plaats van dat zij werkend beleid uitvoert?
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Fernande van Tets over haar onderzoek naar de IND, de complexiteiten van de asielprocedures, de politieke bron van de problematiek en de moeilijke situatie voor de asielzoekers zelf.
Lees ook ‘Ik leef hier als een hond’ – De Groene Amsterdammer.
Productie door Kees van de Bosch, Tania Alhashimi en Boje Boogaerdt
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Schokland en de geschiedenis van een thuis
Midden in de Noordoostpolder ligt het voormalige eiland Schokland. Een UNESCO Werelderfgoed met archeologische rijksmonumenten die het verhaal vertellen van 10.000 jaar bewoning en de strijd tegen het water.
In Het Eiland van Anna (2024) ontrafelt Eva Vriend de rijke geschiedenis van het Flevolandse Schokland. Doorheen de jaren veranderde dit eiland in de Zuiderzee stilaan in een dorp. In 1859 werd dit levendige visserseiland plotseling ontruimd door de Nederlandse overheid, met als gevolg dat de inwoners hun bekende leefwereld achter moesten laten. Dit ging echter niet zonder slag of stoot. Sommige bewoners bleven ondanks weer, wind, ontruiming en overstroming trouw aan hun geliefde thuis en hun unieke manier van leven. De familie van Anna Diender viel onder deze categorie. Anna is niet zomaar een fictioneel personage; Het Eiland van Anna vormt een persoonlijk verhaal over een dochter die, ondanks de barre omstandigheden, de zware visserskledij van haar familieleden met de hand wast en voor haar familie kookt. Hoewel Anna hier misschien niet geboren werd, kwam ze wel tot leven.
Productie: Kees van den Bosch en Aline Janssen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De dubieuze Europese verbanden van de ChristenUnie
Vraag een willekeurige voorbijganger naar de European Christian Political Movement (ECPM) en de kans is groot dat hij of zij nog nooit van de partij heeft gehoord. Dat is niet gek. De in 2005 opgerichte partij, die strijdt voor Europese wetgeving over het recht op abortus, euthanasie en het verbod op het homohuwelijk, heeft namelijk geen eigen fractie in het Europees Parlement. Saillant detail: de als gematigd progressief beschouwde ChristenUnie stond als medeoprichter aan de wieg van de ECPM en ontvangt nog altijd financiële steun van de partij.
Via een gelekte mailbox kregen Investico-journalisten Romy van der Burgh, Marieke Rotman en Allart van der Woude inzicht in de onzichtbare activiteiten van de ECPM. In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch met hen in gesprek over de ChristenUnie, het allegaartje van aangesloten ECPM-leden en de lobbygroep Agenda Europe, een arena voor rechts-radicale stemmen.
Lees ook: De rol van de ChristenUnie in rechts Europa, pinautomaat voor extremisme.
Productie: Kees van den Bosch en Boje Boogaerdt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Wat is er toch mis met Duitsland?
Duitsland is ernstig in de war geraakt door de oorlog tussen Israël en Hamas, met bijzonder weinig ruimte om ook maar enige kritiek op Israël te uiten. Al twee jaar lijkt de Duitse regering te twijfelen welke daden nu passend zijn bij het woord 'Zeitenwende' in relatie tot Rusland en de oorlog in Oekraïne. De rechts-populistische Alternative für Deutschland blijft groeien, terwijl af en toe verontrustende extreemrechtse complotten worden ontdekt. Wat is er toch aan de hand in Duitsland? De afscheidnemende correspondent Merlijn Schoonenboom geeft antwoord op de vraag (of het vooroordeel): wat is er toch mis met Duitsland?
In 'Historische Woorden' reageert de Russische president Poetin op de aanslag op de Crocus-concertzaal in Moskou. Rutger van der Hoeven vraagt zich af of Poetins beschuldiging richting Oekraïne hem niet kan opbreken en denkt dat Poetins spionnenblik op de wereld hem niet in een fuik heeft gedwongen. In Radio Amerika ligt het Congres van de Verenigde Staten onder de loep. De verhoudingen zijn zo verzuurd dat sommige Republikeinse Afgevaardigden zeggen dat ze nog liever hun eigen lever opeten met Hannibal Lecter dan een biertje drinken met hun collega's. Het mag dan niet verbazen dat er van wetgeving weinig komt: het Congres draait veertien keer minder wetten uit dan een paar decennia geleden. Casper Thomas legt uit hoe het zo mis kon gaan.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Vier nieuwe kerncentrales!
Vier nieuwe kerncentrales! Dat is de wens van de meerderheid van de Tweede Kamer. In het Zeelands dorpje Borssele staat momenteel de enige kerncentrale in Nederland. Mits het plan om er nog een gloednieuwe kerncentrale naast te bouwen niet doorgaat.
Angstaanjagende beelden van kernrampen zoals in Chernobyl en Fukushima vormen zich haast automatisch voor onze ogen bij het idee van een kerncentrale, maar hoe groot is het effectieve risico van een kernramp? Welke voordelen kan kernenergie bieden voor ons klimaat, nu het milieu de noodzaak van kernenergie steeds groter maakt? En welke prijs betaalt de Nederlandse overheid hiervoor?
Deze week bespreken Jaap van Tielbeke en Kees van den Bosch (die in 2006 het boek 'De angstreactor' schreef) de voor- en nadelen van deze nieuwe kerncentrales, samen met de strikte voorwaarden die hieraan zijn verbonden en het moeizame proces van de officiële goedkeuring.
Deze week in De Groene: 'Een nucleaire renaissance' door Jaap Tielbeke.
Het boek De angstreactor is gratis te downloaden.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Speculeren met kunst wordt steeds extremer
Kunst wordt steeds meer gebruikt om vermogen in te stallen of om mee te speculeren. Het is een aantrekkelijk financieel product geworden met exponentiële prijsstijgingen als gevolg, die musea niet kunnen bijbenen. Museumdirecteuren vrezen voor verschraling van de collectie en duurdere toegangskaartjes. ‘Dit heeft invloed op wat onze bezoekers zien.’
Sofyan El Bouchtili, Naima Cornelia, Muriël Louman, Charlie Ubbens en Jaco Wilschut, deelnemers aan de masterclass onderzoeksjournalistiek van het journalistieke platform Investico, doken in de wereld van kunst als beleggingsobject. Een wereld die substantieel is en groeiende, maar ook zeer ondoorzichtig. Met behulp van verzekeraars achterhaalden de Investico-journalisten dat er naar schatting voor 7 tot 9 miljard euro aan kunst in privébezit van Nederlandse eigenaren is. Dit is niet vreemd, want kunstbezit biedt fiscale voordelen. Een potentieel gevolg voor de maatschappij? Een museale wereld die niet kan concurreren met beleggers en een minder aantrekkelijk museumaanbod.
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met deelnemers aan de Investico-masterclass Sofyan El Bouchtili, Charlie Ubbens en begeleider Emiel Woutersen over beleggingsplatforms waar aandelen in Dalí's worden aangeboden, de financiële voordelen van kunst, de consequenties voor het museale landschap en het doen van onderzoeksjournalistiek.
Lees ook het onderzoek in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van de Bosch en Boje Boogaerdt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wat mág de vrouw willen?
Was will das Weib? Wat mág de vrouw willen?
Deze vragen ontrafelen psychoanalyticus Simone Logtenberg en socioloog Christien Brinkgreve tijdens hun openhartige briefwisseling, die eerder deze week in De Groene verscheen.
Het initiële gesprek tussen Simone en Christien ontstond naar aanleiding van een lezing over Alma's dochters door auteur Jutta Chorus. De hoofdpersonages uit haar boek belandden ondanks hun veelbelovende capaciteiten toch in de schaduw van hun mannen. Deze kwestie wekte nadien interessante gespreksstof op tussen hen, die de ruimte stilaan vulde met taaie vraagstukken rond genderrollen en machtsverschillen tussen de verschillende geslachten.
De revolutionaire theorieën van (voornamelijk mannelijke) figuren zoals Sigmund Freud en Jacques Lacan worden tot op de dag van vandaag aangewezen als de belangrijkste kiemen van de psychoanalyse, maar hoe vertalen deze kernteksten zich naar een hedendaagse kijk op genderrollen? En welke posities laat de moderne vrouw zichzelf toe, nu ze mag?
Productie: Kees van den Bosch & Aline Janssen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Is er hoop na Navalny? En: Bidens onvoorwaardelijke steun aan Israël
In Rusland probeert president Poetin het voorstellingsvermogen van Russen voor een andere toekomst te ontnemen. Is hij daarin geslaagd door de moord op Aleksej Navalny? Oud-correspondent Eva Hartog denkt van niet: de Poetin-moeheid in Rusland is groot, en de hoop leeft altijd weer op.
In Historische Woorden bespreken we de Europese ophef over uitspraken van de Franse president Macron. Rutger van der Hoeven ziet daar een ongezonde Russische greep op het Europese debat in.
En Casper Thomas duikt in het lange en verre verleden van de Amerikaanse president Joe Biden voor een antwoord op de vraag: waarom steunt hij Israël zo onvoorwaardelijk in de oorlog tegen Hamas?
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De inheemsen rond New York willen erkenning van Nederland
Leendert van der Valk reisde af naar een stel dorpjes in de Ramapo Mountains op de grens van New Jersey en New York, uitvalsbasis van de inheemse Ramapo Munsee stam. Ook de vlakte rond de Hudson-rivier, die tegenwoordig plaats biedt aan een blinkende metropool, was eeuwenlang het domein van de Ramapo, totdat Nederlandse kolonisten er in de loop van de 17e eeuw op grote schaal ontheemding en slachting veroorzaakten. Over het lot van de Ramapo Munsee en de rol van Nederland als onderdrukker is in binnen- en buitenland bijzonder weinig bekend.
In deze aflevering gaat Kees van den Bosch in gesprek met journalist Leendert van der Valk over zijn zoektocht naar minder bekende voorbeelden van onderdrukking door Nederlanders wereldwijd, de geschiedenis en het lot van de Ramapo Munsee en de huidige leefomstandigheden van de stam.
Lees ook: De Ramapo Munsee verstoppen zich niet meer. ‘Wij zijn er nog steeds’.
Productie: Kees van den Bosch en Boje Boogaerdt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Rusland vernielt het Oekraïense cultureel erfgoed
Investico-journalist Linda van der Pol reisde af naar Oekraïne, waar luchtsirenes en de avondklok onheilspellende tekens zijn van de oorlog die onverminderd aan de oostgrens woedt. In het land van ‘geborduurde overhemden en gerichtheid op de eigen stee’ voeren cultuurbewakers een minder voelbare strijd. Wat is de Oekraïense cultuur precies? Hoe bescherm je een collectieve identiteit? En hoe gevaarlijk is Russische propaganda?
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met journalist Linda van der Pol over haar fascinatie met Oekraïne, over dappere hoeders van de Oekraïense cultuur en identiteit, en de aangrijpende Netflix-documentaire Winter on Fire, een briljant verslag van de Maidan-burgerprotesten.
Lees ook Gestolen geschiedenis: de slag om cultureel erfgoed in Oekraïne.
Productie: Kees van den Bosch en Boje Boogaerdt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Genocide als politiek wapen
De genocide-aanklacht tegen Israël legt bloot hoe weinig morele autoriteit Europa en de VS nog hebben in de wereld, meent Uğur Üngör, hoogleraar genocidestudies aan de UvA en het NIOD. Maar het laat ook zien hoe sterk het begrip genocide in onze wereld verbonden is met politiek. Rutger van der Hoeven blijkt toch weer geschokt van het cynisme van Donald Trump over openstaande rekeningen. En Casper Thomas ziet de gezellige opa annex autoritaire oud-generaal de presidentsverkiezingen winnen in Indonesië. Daarmee krijgt het nepotisme een stempel van de Indonesiërs, ziet hij.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Is de linkse samenwerking een succes of catastrofe?
GroenLinks en de PvdA zijn al meer dan twee jaar bezig met een langzame fusie. Coen van de Ven, politiek verslaggever van De Groene, volgde dat proces vanaf het begin.
Waarom is de uitslag van 22 november historisch? En waarom voelt die toch als verlies? Wat was de grote fout in de campagnestrategie? Verliest de PvdA door de op handen zijnde fusie met GroenLinks definitief het contact met de arbeider?
Lees het artikel hier in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Boje Boogaerdt
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Shakespeareaanse verkiezingen in Indonesië
Groene-redacteur Casper Thomas reisde af naar Indonesië, de op twee na grootste democratie ter wereld, en schreef een stuk over de daar aanstaande verkiezingen. In het Zuidoost-Aziatische land verdwijnt een duister verleden achter TikTok-filmpjes, worden nieuwe politieke dynastieën gevormd en staan onafhankelijke instituties onder druk.
In de podcast van deze week gaat Stephan Sanders met Casper in gesprek over de aanstaande verkiezingen, de staat van de democratie wereldwijd en de rol die sociale media daarin spelen als speelveld van opinievorming en propaganda.
Lees het artikel hier in De Groene Amsterdammer.
Productie: Stephan Sanders en Boje Boogaerdt
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Slachtoffers en optimisme: oorlog in Myanmar
Sinds het leger in februari 2021 de macht greep in Myanmar, woedt oorlog in het Zuidoost-Aziatische land. Militante bewegingen kwamen er in opstand tegen het verstikkende regime en gaven niet op. Langzamerhand winnen de rebellen terrein, terwijl de junta steeds meer in het nauw komt.
Journalist Minka Nijhuis doet al jaren verslag vanuit Myanmar, waarbij ze de opstand vanaf dichtbij volgt. In deze podcast gaat Kees van den Bosch met haar in gesprek over de strijd van de rebellen in Myanmar, die wordt gekleurd door rouw en hoop.
Lees het artikel hier in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Wout van Zaale
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Pietje Bell-journalistiek: We verstuurden microchips naar Iran
Rusland gebruikt Iraanse gevechtsdrones in de oorlog tegen Oekraïne. Door internationale sanctielijsten mogen de chips in die drones onder geen beding worden geïmporteerd in Rusland en Iran. Maar hoe moeilijk is het eigenlijk om die sancties te omzeilen?
Groene-redacteuren Evert de Vos, Or Goldenberg en Yaghoub Sharhani namen de proef op de som. In deze podcast gaat Kees van den Bosch met hen in gesprek over hun werkwijze, ethische vraagstukken rondom undercover-journalistiek en de effectiviteit van internationale sancties.
Lees het artikel in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Wout van Zaale.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Het monsterverkiezingsjaar 2024 trapt af
Verkiezingen in Taiwan zijn altijd een spektakel, maar de hoop en het enthousiasme van acht jaar geleden zijn verdwenen, ziet Xiaoxue Martin van Instituut Clingendael. De Taiwanezen kozen opnieuw voor een president die tegen hereniging met China is. Hoe reageert China daarop – en wat is de kans op een invasie? Dichter bij huis, in Den Haag, beschuldigde Zuid-Afrika het Internationaal Gerechtshof ervan Israël van genocide te beschuldigen. Dat is geen toeval, volgens Rutger van der Hoeven: de banden tussen het ANC en de PLO zijn al oud – uit dezelfde tijd trouwens als de samenwerking tussen Apartheids-Zuid-Afrika en Israël.
In Radio Amerika bekritiseert Casper Thomas Ron DeSantis en Nikki Haley. Althans: hun kansen om Donald Trump de Republikeinse nominatie te onthouden voor het presidentschap. Of steken de – deels door hemzelf voorgedragen – rechters van het Hooggerechtshof daar nog een stokje voor?
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Theo van Gogh: meesterinterviewer en beroepspester
In 2024 is het twintig jaar geleden dat regisseur, columnist en interviewer Theo van Gogh werd vermoord op de Linnaeusstraat in Amsterdam. Een talentvolle film- en televisiemaker die tegelijkertijd geen blad voor de mond nam; hij noemde moslims steevast 'geitenneukers' en de toenmalige burgemeester van Amsterdam, Job Cohen, was volgens hem 'een NSB'er van nature'.
Uitgerekend zijn zoon, Jaap Cohen, schreef een biografie over het tumultueuze leven van Van Gogh. In deze podcast gaat Kees van den Bosch met hem in gesprek over 'de Bolle Gogh'.
Lees de voorpublicatie in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Wout van Zaale.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Xandra Schutte - In gesprek met de hoofdredacteur
Bij de eerste Groene Amsterdammer in het nieuwe jaar hoort, zoals gebruikelijk, een gesprek met de hoofdredacteur, Xandra Schutte.
Hoe gaat het met De Groene? Waarom is Vrij Nederland zo weggezakt en groeit De Groene? Is De Groene "loodzwaar en onleesbaar", zoals de Volkskrant in november schreef? Hoe gaat het blad berichten over het kabinet Wilders I? Welke woorden gebruikt De Groene om de oorlog in Gaza te beschrijven? Wat is de verantwoordelijkheid van het weekblad in deze tijd van polarisatie?
Lees ook het eerste nummer van het jaar, met gasthoofdredacteur Marlene Dumas.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hotel Humboldt, het speeltje van de Venezolaanse autocratie
Antropologe Eva van Roekel en journalist Edwin Koopman vertellen in deze podcast over hun liefde voor Venezuela. Ze bespreken het succes, maar ook de radicalisering van Hugo Chávez en Hotel Humboldt, het reusachtige hotel dat het prestigeproject was van de autocraat Pérez Jiménez en is in ere hersteld door de huidige president Maduro.
Het hotel belichaamt dualiteit; het staat symbool voor grootsheid tegenover de oneerlijke verdeling. Het duo legt uit dat mensen dagenlang in de rij stonden voor een pak meel, terwijl ze toe moesten kijken hoe de regering wel geld vrijmaakte voor andere doeleinden.
Venezuela bevindt zich nog steeds in een diepe crisis, maar lijkt langzaam weer op te krabbelen. Democratische verkiezingen, die de heropleving van oliemaatschappijen zouden kunnen betekenen, lijken de sleutel. Maar zal dit ook gebeuren?
Lees het artikel Een utopie die niet bestaat in De Groene Amsterdammer.
Productie door: Kees van den Bosch en Mats Cooper
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Boedapest als broedplaats voor extreem rechts
Conservatieven aller landen treffen elkaar in hippe cafés aan de Donau. Marijn Kruk toog naar het Hongarije van Viktor Orbán en beschrijft de samenkomst van ultra conservatieve intellectuelen in Boedapest. Kruk vertelt over het slachtofferschap van conservatieve denkers, de contrarevolutie die zij voeren en dat hun denken al eeuwen deel uitmaakt van de Europese geschiedenis.
Waarom maken conservatieve geleerden deze keuze? Is Boedapest voor hen het beloofde land? Waarom ervaren conservatieven angst ten opzichte van mensen die zij als "woke" bestempelen?
Lees het artikel Broedplaats Boedapest in De Groene Amsterdammer.
Productie door: Kees van den Bosch en Mats Cooper
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken blikt terug op 2023 en kijkt vooruit naar 2024
In deze kersteditie van Buitenlandse Zaken blikken Eva Hartog, Casper Thomas en Rutger van der Hoeven terug op 2023 en kijken vooruit naar 2024. Wat domineerde in de internationale arena het afgelopen jaar, en welke voorspellingen durven we te maken voor 2024? In de oorlog tussen Rusland en Oekraïne domineerde Rusland in 2023, vindt Eva Hartog, en ze vreest dat 2024 niet beter wordt. Wat toonde de mislukte mars op Moskou van Prigozhin en hoe zal de Russische verkiezingen van maart verlopen?
Voor Casper Thomas was de rechtszaak-tsunami tegen oud-president Trump hét sleutelmoment in de Verenigde Staten van het afgelopen jaar. Hij houdt ernstig rekening met een verrassing die bij het Amerikaanse verkiezingsspektakel van 2024 kan komen. Rutger van der Hoeven kijkt terug op Joe Bidens bezoeken aan twee landen in oorlog, Oekraïne en Israël, en beschouwt ze als een hogere vorm van diplomatie. Hij blikt vooruit naar de Europese verkiezingen en vraagt zich af of China niet een lastig jaar voor de boeg heeft. In Historische Woorden luistert Buitenlandse Zaken nog eenmaal naar de stem van Mathieu Segers.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De PVV-stemmers en mislukte rechtse utopieën
Er zijn verschillende typen PVV-stemmers, maar er is iets dat de kiezers van Wilders met elkaar verbindt: ze smachten naar een politieke ommezwaai. Toch is 'het beloofde land' van rechts-conservatieven vaak een utopie, gezien de eerdere mislukkingen van libertarische initiatieven.
In deze podcast gaat Kees van Den Bosch in gesprek met Irene van der Linde en Koen Haegens. Zij verdiepten zich in de PVV-stemmer, en hij schreef een artikel over de mislukkingen van rechtse utopieën. Een gesprek over de hedendaagse tweedelingen en tegenstellingen in de politiek.
Lees beide artikelen in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Wout van Zaale
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De onderwijsmarkt gijzelt ons leesonderwijs
De leesvaardigheid van scholieren is naar een dieptepunt gezakt. Al 15 jaar is bekend dat de manier waarop Nederlandse kinderen leren lezen niet werkt, en er is nog niets veranderd. De oorzaak hiervan is de doorgeschoten onderwijsmarkt waarmee scholen voortdurend te maken hebben.
Sylvana van den Braak, Michelle Salomons en Machteld Veen van Investico brachten de onderwijsmarkt in kaart en waren niet verbaasd over de dramatische leesvaardigheidsresultaten. Zij leggen uit dat de slecht functionerende onderwijsmarkt wordt gezien als een natuurlijk fenomeen waar niet aan getornd mag worden, en dat dit dus een belangrijke meespelende factor is voor de slechte leesvaardigheid.
In deze podcast laten ze zien hoe scholen worden gedwongen om gebruik te maken van één van de twee tussenhandelaren, waardoor er geen tijd is om een goede keuze te maken voor een lespakket. Moeten we misschien volledig afstappen van de bekende methodes?
Het volledige onderzoek te lezen in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Mats Cooper.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
We bestelden drugs met bitcoins (om het geld daarna te volgen)
Door hun anonimiteit zijn cryptovaluta een steeds aantrekkelijker betaalmiddel voor criminelen. Munten als Bitcoin worden veelvuldig gebruikt voor witwassen, belastingontduiking en fraude, maar het OM komt cryptovaluta ook steeds vaker tegen bij drugs- en mensenhandel. De afgelopen drie jaar nam het OM in totaal voor 60,3 miljoen euro aan cryptomunten in beslag.
In deze podcast gaat Kees van den Bosch in gesprek met Gidi Pols en Jochem van Staalduine, die onderzoek deden naar het criminele gebruik van cryptocurrency. Ze namen de proef op de som en bestelden drugs met Bitcoin, om daarna de digitale weg van hun betaling te volgen.
Lees het hele artikel De onzichtbare bank in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch & Wout van Zaale.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Geert Wilders gaf online (bijna) geen cent uit, maar won tóch de verkiezingen
Tijdens de verkiezingscampagne maken politieke partijen dankbaar gebruik van de mogelijkheden die Meta, het moederbedrijf van Instagram en Facebook, biedt op het gebied van microtargeting. Politieke partijen kunnen hun advertenties op deze platformen richten op specifieke persoonlijkheidskenmerken, zoals postcode en lifestyle. Journalisten Coen van de Ven en Eva Hofman namen samen met wetenschappers Joris Veerbeek en Fabio Votta de politieke microtargeting van de afgelopen campagne onder de loep.
In deze podcast gaat Kees van den Bosch in gesprek met Coen van de Ven en Eva Hofman over de uitkomsten van hun onderzoek. Welke partij zet in op mensen die geïnteresseerd zijn in paardenrassen? Hoe wordt de Brusselse regelgeving omzeild? Welke kledingmerken krijgen extra aandacht?
Lees het hele artikel De genegeerde burger in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch, Mats Cooper en Wout van Zaale.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Woede om Gaza; De nieuwe agenda van Brussel
Europa bevindt zich momenteel in formatiebesprekingen en plant voor de komende vijf jaar, hoewel dit alles achter gesloten deuren plaatsvindt. De Europese verkiezingen staan pas gepland voor juni, en pas daarna zal een nieuwe Europese Commissie worden gevormd. Lise Witteman onthult echter hoe de agenda al wordt uitonderhandeld, ver voordat Europese burgers de officiële aftrap geven.
Achter gesloten deuren worden nu al plannen gemaakt voor het komende Europese politieke tijdperk, ondanks dat de officiële aftrap pas plaatsvindt na de Europese verkiezingen in juni. Lise Witteman werpt licht op dit ogenschijnlijk voorbarige proces en legt uit hoe de toekomst van Europa al wordt gevormd voordat de stemmen worden geteld.
Arabist Maurits Berger onderzoekt de diepgewortelde betrokkenheid bij het Palestijns-Israëlisch conflict in Nederland, Europa en het Midden-Oosten. Hij analyseert de symbolische betekenis van dit conflict in relatie tot ervaren onrecht en hypocrisie. Waarom gaan mensen in Nederland en het Midden-Oosten de straat op, niet alleen uit solidariteit met de Palestijnen, maar ook vanwege hun eigen gevoelens van achterstelling?
Casper Thomas en Rutger van der Hoeven richten zich op de opkomst van de Argentijnse stokebrand Javier Milei, de nieuwe, extreem-rechtse president van het land. Ze onderzoeken zijn belofte van een terugkeer naar het verleden en werpen de vraag op: moeten we bezorgd zijn als hij refereert aan de dictatuur van de jaren zeventig?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe kon de PVV zo groot worden?
Geert Wilders heeft de verkiezingen overtuigend gewonnen, met aanzienlijk meer stemmen dan de nummer twee, Frans Timmermans. Wat betekent deze uitkomst? Heeft de journalistiek belangrijke aspecten over het hoofd gezien? Zijn er specifieke blunders bij de VVD die hebben bijgedragen aan deze uitkomst? Of ligt de oorzaak elders, wellicht bij onze onmacht om als samenleving te luisteren naar onvrede?
We bespreken dit met adjunct-hoofdredacteur Joost de Vries, politiek verslaggever Coen van de Ven en redacteur Casper Thomas, auteur van het boek 'De autoritaire verleiding'. Samen met hen analyseren we de recente verkiezingsuitslag, onderzoeken we mogelijke oorzaken, en bespreken we wat dit betekent voor de toekomst van de politiek in Nederland.
Lees ook het Wilders-dossier in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van de Bosch & Claire Venema.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe Mark Rutte Nederland bestuurlijk liet ontsporen
"Het tijdperk-Rutte is er een van talloze bestuurlijke ontsporingen, waarbij ambtenaren achteraf riepen dat het zo niet was bedoeld," concludeert Thomas Muntz, hoofdredacteur van onderzoeksplatform Investico, in het dubbeldikke verkiezingsnummer van De Groene Amsterdammer deze week. Investico deed gedurende het grootste deel van het tijdperk Rutte uitgebreid onderzoek naar het functioneren van de overheid.
Deze week schuiven Belia Heilbron en Thomas Muntz van Investico aan bij Kees van den Bosch in de podcast om de periode Rutte te bespreken. Ze nemen de luisteraars mee door verschillende Investico-onderzoeken, onthullen het beeld dat daaruit naar voren komt over de staat van de overheid, en bespreken hoe de schade te repareren valt.
Lees meer over dit onderwerp in het artikel 'Nee zeggen tegen de minister' in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Yannick van der Heijden.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Arnon Grunberg bezoekt asielzoekerscentra boven de Poolcirkel
Deze week verwelkomt de podcast een bijzondere gast: Arnon Grunberg, romanschrijver en journalist, die zichzelf omschrijft als een 'ironisch mysticus'. Grunberg legt uit hoe hij als journalist andere beperkingen ervaart dan bij het schrijven van romans, waarbij waarheid en werkelijkheid volgens hem verschillende concepten zijn. Tijdens zijn reizen voor reportages geniet Grunberg van het verliezen van zichzelf en niet langer het middelpunt te zijn van zijn eigen wereld.
In zijn nieuwste non-fictie boek, getiteld 'De vluchteling, de grenswacht en de rijke Jood', tracht Grunberg de deken van beeldvorming over asielzoekers weg te nemen. Hij doorkruiste verschillende landen en had gesprekken met staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) om een dieper inzicht te krijgen.
Wil je meer weten over Grunbergs recente werk? Lees dan ook het artikel De laatste vreugde in De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Leeft Libanon op de rand van oorlog met Israël?
Cosette Molijn ziet hoe Libanon, ademloos als bij een grote voetbalwedstrijd, de ontwikkelingen in Israël volgt. Niemand wil een nieuwe oorlog, maar kan Hezbollah op zijn handen blijven zitten als Gaza wordt gebombardeerd?
In de rubriek 'Historische Woorden' luisteren Yaghoub Sharhani en Rutger van der Hoeven naar Ismaïl Haniyeh. De politiek leider van Hamas bood vorige week aan om onderhandelingen te openen met Israël. Komt dat neer op een erkenning van Israël, en kan Israël nog beweren dat het niemand heeft om mee te praten?
Casper Thomas trapt het verkiezingsjaar in de VS af – in Buitenlandse Zaken althans. Over een jaar stemmen de Amerikanen over Biden versus Trump. Of is er nog een verrassing mogelijk? En kunnen de Amerikanen Biden nog wel vier jaar presidentschap aandoen?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Criminelen bedreigen de rechtsstaat? - De impact van het Marengo-proces
Het strafproces Marengo is een ‘voor Nederland ongekende zaak’ en staat symbool voor de toenemende verharding uit de onderwereld. Door deze verharding worden in de bovenwereld meer mensen beveiligd dan ooit. Voor hun onderzoek interviewden journalisten Rasit Elibol, Romy van der Burgh en Marieke Rotman ruim dertig officieren van justitie, rechters, advocaten en misdaadjournalisten over de vraag: is de rechtstaat veranderd onder druk van toenemende bedreiging uit de criminele wereld? Met het Marengo-proces als ijkpunt. Wat is de impact op de Nederlandse rechtstaat? En hoe gaan betrokkenen om met de voortdurende dreiging?
In de podcast van deze week: Kees van den Bosch in gesprek met journalisten Rasit Elibol, Romy van der Burgh en Marieke Rotman over de aanpak, gevolgen en bijzondere vertelvorm van dit maandenlange onderzoek. Merkten zij zelf iets van de bedreigingen en beveiliging? Wat voor invloed heeft het op de verschillende beroepsgroepen? En hoe zorg je ervoor dat betrokkenen durven te praten over de toenemende angst en dreiging op hun werk?
Lees ook het artikel Betonrot in de rechtsstaat in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Claire Venema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe ziet de échte arbeider er anno 2023 uit?
‘Sommige mensen willen maar niet begrijpen dat Nederland geen arbeidersklasse van betekenis heeft’, aldus hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) begin dit jaar op X. Ergens aannemelijk: het aantal ‘klassieke’ arbeiders is de afgelopen decennia flink afgenomen. Toch voelen veel Nederlanders zich nog wel arbeider. Bovendien tonen verschillende statistieken Nederland als klassenmaatschappij, met een duidelijke boven- én onderkant. Koen Haegens, redacteur economie van de Groene Amsterdammer, ging voor het dubbeldikke themanummer over klasse op onderzoek uit met de vraag: hoe ziet in het Nederland van 2023 de échte arbeider eruit?
In de podcast geeft hij antwoord op die vraag en meer. Heeft het nog zin om over de arbeidersklasse en klasse in het algemeen te spreken? Onze iPhones worden in China gemaakt, onze kleren in Vietnam en er werken honderdduizenden Polen en Roemenen in Nederland: is zo’n internationale arbeidersklasse wel te organiseren? Hoe keek Koen zelf tegen het revolutionair potentieel van de arbeidersklasse aan in zijn radicale studentenjaren?
Lees het volledige artikel in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Yannick van der Heijden
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
We moeten het over klasse hebben
Ron Meyer is deze week gasthoofdredacteur van het dubbeldikke nummer van De Groene Amsterdammer. Meyer, oud-voorzitter van de SP, oud-vakbondsman en nu directeur van het Nationaal Programma Heerlen-Noord, vindt dat het woord klasse weer gebruikt moet worden. Bestaanszekerheid is een populaire term die hem inmiddels een beetje jeuk bezorgt, sociaal-economische klasse is een duidelijkere term.
Meyer komt uit Heerlen, uit een warm en arm gezin. Dat heeft hem gevormd. Hij schreef het boek 'De onmisbaren' en daarover spreekt hij in deze podcast met Kees van den Bosch. Over waarom trots pas het laatste is dat knakt en over het succes van staken, zoals de schoonmakersstakingen uit 2010 en 2012 laten zien.
Lees hier de special over klasse.
Productie: Kees van den Bosch en Mats Cooper
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Een horrorweek in Israël; Polen kiest voor Europa
Israëli’s twijfelen na de aanval van Hamas aan hun veiligheid, hun staat, en aan het hele project Israël, beschrijft Simone Korkus. Hoe beleefden Israëli’s de afgelopen week? Wat is de politieke toekomst van Israël voorbij de eenheidsregering van nu? En hoe kijken Israëli’s aan tegen de Palestijnse slachtoffers die hun leger heeft gemaakt in Gaza – en de duizenden die er bij een invasie bij gaan komen? Simone Korkus beschrijft een land in verwarring.
In 'Historische Woorden' luisteren Casper Thomas en Rutger van der Hoeven naar de Oekraïense president Zelensky, die de Russische invasie van zijn land gelijkstelde aan Hamas’ aanval op Israël, en oproept tot een wereldwijd front tegen terrorisme. Richt Zelensky zich met die vergelijking niet teveel op een Amerikaans publiek, ten koste van zijn publiek in Europa?
En: Ekke Overbeek interpreteert de verkiezingsuitslag in Polen. De rechts-populistische partij PiS verloor zijn meerderheid, maar betekent dat de redding van de Poolse democratie? Overbeek heeft goede hoop maar ziet nog veel werktuigen in handen van PiS om de terugkeer te saboteren van Polen naar een normale politiek en een normaal functionerende rechtstaat.
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het verzwegen dodeneiland van New York
Op het New Yorkse Hart Island zijn sinds 1869 ruim een miljoen mensen begraven. Hier komen de verschoppelingen van de metropool terecht: mensen gevonden in metrokarretjes, treinen, busstations, rivieren, beekjes. Maar het grootste deel van de doden op het eiland ligt er omdat hun familie geen geld had voor een eigen begrafenis.
Journalist Lize Geurts gaat op zoek naar de verhalen van nabestaanden en onderzoekt het raadsel achter de geheimzinnigheid van dit eiland. Probeert New York het bestaan van het eiland te verzwijgen? Houdt het bezoekers liever op afstand? Moffelt het de doden weg? Hoe verander je het imago van een plek die niemand wil kennen?
Kees van den Bosch in gesprek met journalist Lize Geurts over dit onbekende eiland. Ze bespreken het gevecht van de nabestaanden Elsie Soto, Elaine Joseph en de organisatie The Hart Island Project om het eiland toegankelijker te maken. Waarom maken zij zich hard voor dit eiland? En waarom hangt er zoveel schaamte om dit eiland heen?
Lees ook het artikel De schaamte van Hart Island in De Groene Amsterdammer
Productie: Kees van den Bosch en Claire Venema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Frank Westerman: waarom de natuur geen stem moet krijgen
Rechten voor de zee, het bos en de berg, precies zoals wij mensen die hebben, om de natuur tegen ons beschermd moet worden: filosoof Bruno Latour pleitte ervoor in de vorm van een ‘Parlement der dingen’. Hij is niet alleen, vele anderen nemen zijn gedachten ter harte en pogen de natuur rechten toe te kennen om (verdere) ecologische catastrofe te voorkomen. Moeten we beter naar de door ons mensen gemartelde aarde luisteren?
Vanuit Italië, gezeten aan de voet van de Dolomieten, vertelt schrijver, journalist en voormalig ingenieur Frank Westerman over zijn kijk op de zaak. Voor het Landschapstriënnale, het landschapsfestival van Nederland in Haarlem, schreef hij een Troonrede van het Landschap, waarin hij het standpunt van Latour en consorten onderzoekt. Zijn conclusie: een weg geplaveid met wetten, leidt niet naar het paradijs. Want, zo vraagt hij zich af, wat wil het Wad? Wil het natter zijn, wil het terugkeren bij de Noordzee? Wie is de mens om als buikspreker van het water te fungeren?
Lees ook het artikel Wat wil het Wad? in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch & Yannick van der Heijden.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Bermfraude - Hoe boeren subsidie krijgen voor land dat ze niet hebben
Bij bermfraude tekenen boeren extra stukken land in die van een andere eigenaar zijn om zo meer subsidie te krijgen van de Europese Commissie en om meer mest te mogen uitrijden. Niemand weet hoe vaak dit gebeurd. Platform Investico heeft dat nu voor het eerst onderzocht.
Hoe groot is de schaal waarop dit gebeurd? Wat maakt de regels zo ingewikkeld? En waarom is er nauwelijks controle? Marieke Rotman en Sebastiaan Grosscurt van Investico leggen uit hoe dit zit maar ook waarom je voorzichtig moet zijn om dit allemaal fraude te noemen.
Lees het volledige artikel in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Mats Cooper
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Iran beteugelt de straat, India breekt vrij als grootmacht
Een jaar geleden gooiden jonge vrouwen in Iran hun hoofddoek af en lieten protesten door het hele land het religieuze regime op zijn fundamenten schudden. In een dubbelgesprek kijken Samira Ataei en Yaghoub Sharhani terug, wegen ze het effect van de protesten af en kijken ze naar de toekomst. Kreeg Iran de geest werkelijk terug in de fles?
In Historische Woorden mag António Guterres zeggen dat de wereld ‘unhinged’ aan het raken is, en dat de internationale gemeenschap erbij staat te kijken. Geen nieuwe waarschuwing, vindt Rutger van der Hoeven, maar wel uit de mond van een VN-chef zelf.
En India beleeft een break-out-jaar als grootmacht, ziet Casper Thomas. Is dat op eigen kracht, of gunnen India’s vrienden het land (en premier Modi) zijn moment van triomf?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Is de Amazone te redden uit de handen van goudzoekers?
Marjon van Royen schreef een reportage over de vier jaar lange verwoesting van het Amazoneregenwoud in Brazilië onder leiding van extreemrechtse klimaatontkenner president Jair Bolsonaro. Het aantal illegale goudmijnen in Brazilië is het laatste decennium vervijfvoudigd, en de vernietiging van het woud neemt in rap tempo toe. Met hun graafmachines, kwik en wapens maken ze de leefgebieden van inheemse volkeren kapot. Drie jaar later keert Van Royen terug naar Itaituba, de criminele hoofdstad, nu onder bewind van de linkse arbeider-president Lula da Silva en zijn nieuwe milieupolitiek. De strijd tussen de garimpeiros, de goudzoekers, en de boswachters is nog nooit zo onstuimig geweest.
Deze week in de podcast: Marjon van Royen over de misstanden in de Amazone. Wat betekent de politieke polarisatie in Brazilië voor de dynamiek rondom die goudkoorts? Is er een kans dat de boswachters winnen? Is de Amazone nog te redden?
Lees ook het artikel De wonden van het Amazonewoud in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch, Yannick van der Heijden en Claire Venema.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wantrouwen in de wandelgangen
Coen van de Ven (31) en Jan Tromp (74) bespreken in de podcast hun nieuwe boek Wantrouwen in de wandelgangen, dat gaat over hoe de relatie tussen pers en politiek veranderd is. Ze gaan in op scoringsdrift vanuit de journalistiek, hoe Den Haag een verslaving kan zijn en het verlaten ervan een bevrijding.
Journalisten en politici houden in de betonnen gangen van B67 steeds meer afstand van elkaar. De verschillen tussen de generaties van Tromp en Van de Ven komen aan bod. Is het nog wel normaal om amicaal met politici om te gaan? Worden de wandelgangen in de toekomst afgesloten voor journalisten?
Lees ook het artikel De salon van de macht is een bunker geworden in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch & Mats Cooper
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De haat richting homo's en trans personen groeit razendsnel
De lhbti+-gemeenschap wordt op sociale media steeds meer geconfronteerd met scheldpartijen en bedreigingen. De belangrijkste afzenders: extreem-rechts, streng religieus, complotdenkers en ‘bezorgde’ influencers.
Waarom is het geweld tegen de lhbti+-gemeenschap toegenomen? Hoe meet je online haat? Onderzoeksjournalisten Eva Hofman en Romy van Dijk leggen uit wie die verschillende groepen zijn die de lhbti+-gemeenschap bedreigen en hoe algoritmes het internet heteronormatief maken.
Productie: Stephan Sanders, Yannick van der Heijden en Mats Cooper.
Lees ook het artikel ‘Tijd voor geweld tegen deze lui’ in De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Wraak: de Poetin- en de Trump-editie
Is de dood van Wagner-baas Jevgeni Prigozjin het bewijs van Poetins kracht of van zijn zwakte? Beide, denkt oud-correspondent Eva Hartog: het heeft de Russische elite gerustgesteld dat de logica van Poetins regime nog altijd geldt, maar ook bewezen dat zijn woord niets waard is. Eva ziet dat er een grote wens naar verandering leeft in Rusland, en kijkt terug op haar uitzetting als correspondent.
Rutger van der Hoeven luistert naar de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa, die aankondigde dat de BRICS, de organisatie van grote, niet-westerse landen, ruim dubbel zo groot wordt. Waar komt de wens voor een ‘eerlijker wereld’ vandaan die Ramaphosa wil? En Casper Thomas praat ons bij over de grote Amerikaanse klucht van deze zomer: de opstapeling van rechtszaken tegen oud-president Donald Trump. Wat betekenen die voor de verkiezingen van volgend jaar, en op welke manier komen zij terug als verkiezingsthema?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De tragedie van Midden-Europa
Met de Russische invasie van Oekraïne heeft De tragedie van Midden-Europa van de onlangs overleden Tsjechische schrijver Milan Kundera een nieuwe, profetische lading gekregen. Het essay uit 1983 ontlokte destijds een vurig debat over het lot van Midden-Europa.
Het lijkt alsof de door Kundera geschetste polaire situatie tussen West en Oost nu weer helemaal terug is van weggeweest. De Oekraïner staat nu als model-Europeaan tegenover de barbaarse Rus. Kundera’s essay waart tegenwoordig rond in allerlei opiniebijdragen en politieke speeches. Macron parafraseerde eruit op een conferentie in Bratislava eind mei van dit jaar, aan de vooravond van de bijeenkomst van de Europese Politieke Gemeenschap in Moldavië.
Guido van Hengel is schrijver en historicus en publiceerde eerder boeken over Joegoslavië. Deze week schuift hij aan om te vertellen over veertig jaar weerklank op Kundera’s essay.
Lees ook het artikel 'Ruslands angstaanjagende vreemdheid' deze week in De Groene Amsterdammer.
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Liesbet Samyn.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Polygamie in Amerikaanse religieuze sektes
Brielle Decker ontsnapte op 26-jarige leeftijd uit de Fundamentalist Church of Jesus Christ of Latter Day Saints (FLDS). Zij was een van de 65 vrouwen van sekteleider Warren Jeffs. Nu, elf jaar later, zet zij zich samen met andere activisten in om lotgenoten te helpen. Met als grootste winst het decriminaliseren van polygamie in 2020.
Hoe gaat decriminalisering de slachtoffers van polygame sektes helpen? Deze week in de podcast praat Stephan Sanders met Laila Frank over polygamie in Utah. Hoe proberen activisten de gesloten sekte open te breken? En wat is het verschil tussen polygamie en polyamorie?
Lees ook het artikel ‘Hoe verder uit het zicht, hoe beter’ in De Groene Amsterdammer.
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Samuel Ruiter
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom hoogopgeleide Turken naar Nederland komen
Sinds Erdogan aan de macht is leek hij eerst een prowesterse en seculier beleid te gaan vormen. Vanaf 2012 veranderde dat langzamerhand in een meer repressief bewind. Op dit moment komen zo veel vrijheden in het gedrang dat veel hoogopgeleide Turken besluiten te vertrekken. De torenhoge inflatie in Turkije is een andere, economische reden. De Turken die deze kant op komen worden leidinggevenden bij grote internationale bedrijven in Duitsland en in Nederland. Turkije verandert daarmee van leverancier van arbeidsmigranten naar leverancier van kennismigranten.
Froukje Santing heeft zelf lang in Turkije gewoond en is daar ook correspondent geweest voor de NRC en NPO Radio 1. Samen met Floris Vermeulen schreef ze voor De Groene een artikel over de Turkse expats. Nadat in de vorige eeuw veel Turkse mensen als arbeidsmigrant naar Nederland zijn gekomen, zien we nu in een migratiegolf van kennismigranten. In Nederland vinden mensen uit deze verschillende migratiegolven weinig aansluiting bij elkaar. Waarom is dat?
Lees ook het artikel ‘In Turkije werden we ongelukkig’ in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De logica achter woke
‘Woke’ zouden we kunnen zien als de hedendaagse erfgenaam van de protestantse moraal. Of die moraal nu betrekking heeft op de erfzonde of op inclusiviteit en diversiteit, probleem is dat sceptici worden weggezet als ongelovigen die moeten worden uitgesloten.
Wie schrijft over woke krijgt te maken met minstens twee valkuilen, vertelt schrijver en journalist Ian Buruma. Kees van de Bosch spreekt deze week over het fenomeen 'woke' met Buruma, die al sinds lange tijd woont in de Verenigde Staten.
Lees ook het artikel De verkeerde klassenstrijd in De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom neemt geweld tegen hulpverleners toe?
De Nederlander als nuchtere, bedaarde burger? Niets blijkt minder waar. Als het gaat om geweld tegen hulpverleners behoort Nederland tot de internationale top. Deze hufterigheid lijken we steeds normaler te vinden. Vier jaar geleden riep demissionair premier Rutte nog dat hij mensen die hulpverleners lastigvallen ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar zou slaan’. Stoere praat, maar vooral een teken van onbegrip en onmacht.
Hoe moeten we de agressie dan wél tegengaan? Deze week in de podcast: Casper Thomas over alledaags geweld. Waarom zijn we geweld normaal gaan vinden? Waar komt de systeemhaat vandaan? En waarom richt het zich specifiek tegen hulpverleners?
Lees ook de artikelen ‘Het lieveheersbeestje is er niet meer’ en ‘De snelkookpan van het ziekenhuis’.
Productie: Kees van den Bosch & Samuel Ruiter
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe kan de man nog man zijn?
Het lijkt de laatste jaren een almaar urgentere kwestie te zijn geworden. Sinds de vrouw zich in de jaren zestig meer en meer losrukte van huis en haard, ging studeren en zelfs kostwinner werd, betrad ze steeds meer het traditionele terrein van de man.
Gevolg: de man weet niet meer wat er precies van hem verwacht wordt. Op welke manier is hij nu echt man? Moet hij zijn feminiene kant meer benadrukken, of moet hij halsstarrig vasthouden aan typisch mannelijke deugden zoals flinkheid en zelfbeheersing. En gaat dat dan weer te fel neigen naar zogeheten 'toxische' mannelijkheid?
Misschien ligt het ideaal in een combinatie van beide? Pepijn Keppel zocht het uit door deel te nemen aan twee afzonderlijke mannenretraites. Zelf had hij het als voormalig tophockeyer knap lastig met de uitgesproken klemtoon op fysieke prestaties en het stoere spierenballengerol. Daarover publiceerde hij vorig jaar een autobiografisch boek getiteld ‘De laatste man’ (2022). Hij concludeert dat mannelijkheid eigenlijk vooral een fictief begrip is en dat het een stuk rekbaarder is dan de meeste mannen het aangeleerd kregen. Daarom adviseert hij de man ‘minder man te doen’ en ‘gewoon meer mens zijn.’
Lees ook het artikel 'Wat kom je doen, man?' in De Groene Amsterdammer.
Productie: Liesbet Samyn & Kees van den Bosch
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Gasthoofdredacteur Marleen Stikker over Andere Intelligentie
Het dubbeldikke zomernummer van De Groene gaat over intelligentie. Want wat is nou eigenlijk intelligentie? En onder welke condities laten wij artificiële intelligentie toe in onze samenleving?
Op dit moment hebben een paar grote bedrijven digitaal bijna alles in handen wat de mensheid ooit heeft geproduceerd. Daarnaast bieden social media een rijkdom aan data om algoritmes te trainen om mensen verslaafd te maken. Hoe kunnen we een samenleving met AI opbouwen waarin mensen gelukkig zijn in plaats van verslaafd aan scrollen?
Marleen Stikker vindt het belangrijk dat er meer aandacht wordt gegeven aan digitale competenties en dat er wetgeving voor de implementatie van AI moet komen. Ze noemt Wikipedia als een wenselijk voorbeeld van een 'data common', een gezamenlijk platform dat wél gebonden is aan regels.
Lees ook het artikel ‘Het tosti-ijzer als summum’
Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Joost de Vries over het tragische leven van Robert Oppenheimer
Net zoals dat van Prometheus werd het leven van J. Robert Oppenheimer gekenmerkt door zijn uitvinding en de spijt die daarop volgde. Hij was verantwoordelijk voor het ontketenen van de meest vernietigende kracht die wij mensen ooit in handen hebben gehad. Maar nadat de Verenigde Staten op 6 augustus 1945 de bom gebruikten op Hiroshima raakte hij bevangen door walging, schaamte en somberheid. De enige schrale troost was zoals hij het zelf zei: als hij het niet had uitgevonden, hadden de nazi’s of sovjets het wel gedaan.
In zijn stuk gaat Joost de Vries op zoek naar het andere perspectief en ontrafelt hij de man achter de bom. Wie was dit genie? En hoe ontpopte een gepest, verlegen jongetje zich tot de uitvinder van het meest destructieve wapen van die tijd?
Lees ook het artikel 'Een tragisch genie' in De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom blijft transparantie een struikelblok bij onze overheid?
Na de toeslagenaffaire klonken er vanuit Den Haag beloftes over een nieuwe bestuurscultuur. De overheid moest transparanter te werk gaan en het moest makkelijker worden voor journalisten en burgers om aan informatie te komen. De Wet openbaarheid van bestuur werd vervangen door de ‘Wet open overheid’ en even leek het de goede kant op te gaan.
Maar nog steeds piept en kraakt het ambtelijke apparaat aan alle kanten wanneer er een Woo-verzoek wordt ingediend. Het duurt te lang en documenten worden ijverig zwartgelakt.
Coen van de Ven mocht vijf weken meekijken achter de schermen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daar kon hij met eigen ogen waarnemen wat er gebeurt in de Haagse binnenwereld wanneer iemand vanuit de buitenwereld een Woo-verzoek indient. Welke radertjes gaan er draaien? Waar gaat het mis? En doen ze het in Scandinavië nou echt zo veel beter?
Lees ook het artikel ‘In de machinekamer van de openbaarheid’.
Productie: Kees van den Bosch & Samuel Ruiter
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: De rebellie van Wagner-leider Prigozjin
De baas van huurlingenleger Wagner bracht het regime van Vladimir Poetin aan het wankelen. Was het een bijna-staatsgreep of niet? Hubert Smeets keek er met verbijstering naar en weegt de gevolgen af voor Rusland. Vladimir Poetin zal moeten laten zien dat hij controle heeft, denkt hij – en vooral de elite laten zien dat hij nog altijd voor ze kan leveren.
Met Rutger van der Hoeven luistert Hubert naar de man die het allemaal veroorzaakte: Jevgeni Prigozjin. Hij waarschuwde iedereen om niet in het pad van Wagner te komen en riep iedereen op om zich aan te sluiten. Had hij nou Poetin op de korrel of niet?
Ingrid Gercama legt uit waarom duizenden Serviërs elke zaterdag demonstreren in hoofdstad Belgrado. Nu is het vuurwapengeweld dat de aanleiding is hiervoor een grote mijn, maar het grotere verhaal is grote onrust en zorgen over de koers van het land. Kunnen de jonge, pro-westerse Serviërs voorkomen dat hun land afglijdt richting autoritaire staat?
Lees ook het artikel Een wereld post-Poetin in De Groene Amsterdammer. Meer van Ingrid Gercama is te vinden op haar website. Hubert Smeets' bijdrages zijn te lezen via Raamoprusland.nl.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De geschiedenis van de slavernij werd lang genegeerd
In 1873 is de slavernij afgeschaft, aankomende Keti Koti precies 150 jaar geleden. De afgelopen twintig jaar lijkt er een verandering gaande in de manier waarop er wordt omgegaan met dit koloniale verleden: er wordt meer plek gemaakt voor mensen en verhalen die eerder geen deel uitmaakten van de vaderlandse geschiedenis.
Niels Mathijssen, zelf historicus, duidt deze ontwikkelingen vanuit historiografisch perspectief. De nazaten van tot slaaf gemaakten zijn steeds meer hun plek in de geschiedenis gaan opeisen. Waarom werd de geschiedenis van de slavernij zo lang genegeerd? Wat waren de motieven voor het afschaffen van de slavernij? En waarom maakt de koning nu pas excuses?
Lees ook het artikel ‘Van triviaal onderwerp tot verreikende gebeurtenis’.
Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Met een gammel algoritme jaagt Duo op thuiswonende mbo-studenten
In 2009 werd besloten dat een algoritme en risicoprofiel Duo moeten helpen om vermeende studiefinancieringsfrauders aan te pakken. Op basis van een kort huisbezoek of enkele verklaringen van buren plakt Duo studenten het stempel fraudeur op. Uit onderzoek van Investico voor De Groene blijkt dat dit fraudesysteem van alle kanten rammelt. Sinds 2012 verloor Duo ruim een kwart van de aangespannen zaken. Bij ruim 97 procent van de fraudezaken gaat het om studenten met een migratieachtergrond.
Welke lessen trekt de organisatie hieruit? Is hier sprake van discriminatie? En wat is de impact op de beschuldigde studenten? Investico-journalisten Belia Heilbron en Anouk Koostra bespreken het in de Groene-podcast.
Lees ook het verhaal in De Groene van deze week.
Productie: Kees van den Bosch & Noor Unkel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Sta ik wel perplex genoeg?
Deze week staat er een grote taart klaar met 400 kaarsjes erop, Blaise Pascal is namelijk jarig. Ter ere van deze gelegenheid heeft Willem Jan Otten een profiel over hem geschreven. Pascal heeft zich lang verdiept in wiskundige en natuurkundige problemen, uit deze periode kennen wij de wet van Pascal (interactie tussen vloeistof en druk) en de eenheid Pascal (druk). Vervolgens hield hij zich bezig met het bestrijden van de Jezuïeten van zijn tijd, pas in zijn laatste jaren werkte hij aan een apologie/verdediging van het christendom. Die heeft hij echter nooit af kunnen maken, maar zijn aantekeningen (pensées) zijn wel bewaard gebleven en hier is het profiel grotendeels op gebaseerd.
Willem Jan was zelf op zoek naar het ultieme argument om niet in het christendom te hoeven geloven, maar van Pascal leerde hij dat zo’n argument niet bestaat en liet hij zich bekeren. Ook binnen onze huidige maatschappij blijft Pascal relevant, hij is een eindtijddenker die ons onze eigen overbodigheid doet beseffen. In het licht van de klimaatcrisis kan dit ook een verfrissend perspectief zijn.
Lees ook het artikel ‘Sta ik wel perplex genoeg?’
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Noa Fuks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Grande Bellezza in Europa, woede om Taiwan
Nooit is het uitzicht mooier dan op de weg naar beneden, constateert Mathieu Segers. In Europese hoofdsteden feliciteren politieke en economische elites elkaar, terwijl de onvrede op straat maar niet verdwijnt. Hoe lang gaat dat goed? Lang genoeg om de zaak ten goede te keren, denkt Segers – als het probleem voldoende wordt erkend. Met Rutger van der Hoeven luistert hij naar de Griekse premier Mitsotakis, die van een ‘aardbeving’ sprak na de Griekse verkiezingen, en meteen nieuwe uitschreef. Een keuze uit armoede, vindt Van der Hoeven, van een land dat mede door Nederland is gebroken.
Xiaoxue Martin van Instituut Clingendael neemt de Chinese obsessie met Taiwan onder de loep: waarom is het eiland toch zo belangrijk voor president Xi dat hij zelfs een oorlog met de VS om Taiwan misschien niet uit de weg zou gaan? En waarom is het een probleem dat Europa maar niet kan beslissen hoe het tegenover de spanning tussen de VS en China wil staan?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom heeft iedereen opeens een burn-out?
Burn-out is dé ziekte van deze tijd. Maar wat is het precies, een burn-out? Journalist Lena Bril deed onderzoek naar het begrip en kwam tot de conclusie dat er geen eenduidig antwoord is. Ze kwam erachter dat het begrip enorm is opgerekt door de jaren heen en dat er geen richtlijnen zijn voor het gebruik ervan. Hierdoor is er verwarring ontstaan tussen de burn-out als ziekte en de burn-out als verhaal, ontdekt Lena.
Dat brengt haar bij de vragen: waarom doen de burn-out-verhalen het zo goed in onze maatschappij? Geeft een burn-out aan dat je hard hebt gewerkt en goed meedoet aan het systeem? En wat zegt de inflatie van het begrip burn-out nog meer over onze tijd?
Lees ook het volledige artikel in De Groene van deze week.
Productie: Kees van den Bosch & Noor Unkel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Holland Festival: The Disintegration Loops
Ieder jaar heeft het Holland Festival een Associate Artist; een kunstenaar die genres doorbreekt, een programma cureert en richting geeft aan het festival. Dit jaar is dat zangeres, beeldend kunstenaar en componist ANOHNI. ANOHNI bracht een deel van haar jeugd door in Amsterdam, waar zij woonde aan de Gerrit van der Veenstraat. Pas later kwam zij erachter dat hier tijdens de Tweede Wereldoorlog het hoofdkantoor van de Sicherheitsdienst was gevestigd.
Om deze geschiedenis weer aan het licht te brengen, organiseert ANOHNI op 18 juni een uitvoering van het monumentale werk The Disintegration Loops, van Amerikaanse componist William Basinski.
Joost de Vries en Thomas Heerma van Voss gaan in deze live-aflevering in gesprek met historica en kunstredacteur van het NRC Bianca Stigter en historicus Koen Kleijn. Een gesprek over de geschiedenis van de voormalige Euterpestraat, Amsterdam tijdens de bezetting en over de rol van kunst in het herdenken.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Moet Tata Steel dicht of moet het vergroenen?
Op dit moment heeft Tata Steel negenduizend werknemers en is het verantwoordelijk voor tien procent van de Nederlandse CO2-uitstoot. Binnen zeven jaar zou deze uitstoot tot twee derde gereduceerd kunnen worden. Dat neemt niet weg dat Tata de komende zeven jaar wél van plan is te blijven uitstoten zoals het nu doet, inclusief schadelijke gevolgen voor de omwonenden. De overheid zou de helft van de financiering voor de bouw van een groene fabriek voor haar rekening moeten nemen, vindt Tata.
Onderzoeksjournalisten Luuk Sengers en Evert de Vos zijn de afgelopen weken veel in IJmuiden geweest. Ze hebben daar deelgenomen aan een Toxic Tour en ze verdiepten zich in het perspectief van milieubewegingen en vakbonden. Hoe ziet de toekomst van Tata eruit?
Lees ook het artikel ‘Groen staal in IJmuiden’.
Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Brievenbusfirma’s vluchten naar flexkantoren
In de co-working space van Lisanne Wichgers stond een lange lege tafel met ruimte voor twintig flexers. Slechts twee mensen zaten hier elke dag aan te werken. Toch bleken alle plekken bezet. Ze stonden op naam van Canadezen, Amerikanen en Zwitsers, die in alle waarschijnlijkheid nooit hun gerechtigde werkplek zouden komen gebruiken, ondanks het dure abonnement. Waarom stonden deze mensen dan alsnog ingeschreven bij een Nederlands flexkantoor?
Met deze vraag kwam Lisanne aan bij Investico, waar zij hier samen met Linda van der Pol en Romy van der Burgh maandenlang onderzoek naar deed. Daaruit blijkt dat veel van de ingeschrevenen bij co-working spaces geen flexers op zoek naar gezelligheid en gemeenschap zijn, maar brievenbusfirma’s die er vaak schimmige belangen op nahouden. Waar dit soort buitenlandse bedrijven voorheen bij trustkantoren zaten, zorgde strengere regelgeving ervoor dat vele bedrijven op zoek moesten naar een nieuw onderkomen. Over de consequenties van deze ontwikkeling vertellen Lisanne en Linda in deze podcast.
Lees het volledige onderzoek in De Groene van deze week.
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Auke van Geene en Anna Stibbe
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Onrust onder de Russen, kiest Turkije opnieuw voor Erdoğan?
In Moskou en provinciesteden ziet correspondent Eva Hartog onrust onder de Russen: geen opstandigheid tegen het regime, maar wel bar weinig oorlogsenthousiasme, zelfs niet bij zogenaamde ‘Z-patriotten’. Had die militaire parade met die éne antieke tank op het Rode Plein nou wel iets te betekenen of niet? En waarom gaat ze toch weer terug, ondanks de kans op arrestatie?
Casper Thomas en Rutger van der Hoeven luisteren naar oude bekende Donald Trump, die oproept tot het moedwillig bankroet maken van de VS. En pakken live een geschenk uit, in Texas gekocht van onder de toonbank.
Ten slotte weegt journalist Tan Tunali de uitslag van de presidents- en parlementsverkiezingen in Turkije en kijkt hij vooruit naar de tweede ronde van aanstaande zondag. Hoe kan het dat zelfs 85 procent inflatie en een falende staat president Erdogan niet opbreken?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Holland Festival: Drive Your Plow Over the Bones of the Dead
De openingsvoorstelling van het Holland Festival is dit jaar een bewerking van de roman Drive Your Plow Over the Bones of the Dead van Nobelprijswinnaar Olga Tokarczuk. Op het eerste gezicht een klassieke whodunnit, waarin dorpsgenoten van de eigenzinnige hoofdpersoon Janina Duszejko een voor een op mysterieuze wijze het loodje leggen. Niet toevallig zijn het allemaal mannen, én allemaal leden van de lokale jagersclub. Janina heeft een theorie: het zijn de dieren die in opstand komen.
In deze podcast gaat adjunct-hoofdredacteur Joost de Vries in gesprek met schrijver en literatuurcriticus Marja Pruis en schrijver en journalist Pieter van Os; over de twee gezichten van Polen, Tokarczuks omstreden status in haar thuisland en over haar militante feminisme.
Drive Your Plow Over the Bones of the Dead speelt op 1, 2 en 3 juni in het Theater Amsterdam. Beluister ook alle andere afleveringen van de Holland Festival podcast.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De psychologie van de bullebakbaas
Wie zich machtig voelt gaat zich al snel anders gedragen. Het is inmiddels een bekend verhaal van de afgelopen tijd: meer en meer machtige mannen worden onthuld als bullybazen die structureel de schreef over zijn gegaan. Mannen waarvan niemand het had verwacht. Mannen die van veraf buitengewoon charismatisch en aantrekkelijk leken. Maar van dichtbij toch echt machtsmisbruikers bleken.
Voor De Groene van deze week analyseerde Daphne van Paassen het systeem dat dit soort bullybazen voortbrengt. Mensen aan de top zijn minder afhankelijk van anderen, wat al snel voor minder empathie zorgt. Net zo goed als mannen zijn ook vrouwen gevoelig voor de corrumperende invloed van macht. Mensen in machtsposities vertonen relatief vaak narcistische en manipulatieve karaktertrekken. Hoe komt het toch dat dit soort mensen telkens weer aan de top terechtkomen? En wat zouden we kunnen doen om een nieuw soort leider te werven?
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Noa Fuks en Anna Stibbe
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Jan Hanlo Podcast: Basje Boer - Pose
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering vertelt schrijver en Groene-redacteur Basje Boer over Pose, verschenen bij Nijgh & Van Ditmar (2022). In de andere afleveringen zijn Roel Bentz van den Berg, Jan Postma, Mira Feticu en Dilara Bilgiç gast.
Lees ook de artikelen die Basje Boer schrijft voor De Groene Amsterdammer. Meer informatie is te vinden op de websites van de Jan Hanlo Essayprijs en De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
‘Ei, foetus, baby’: Trudy Dehue over de geschiedenis van zwangerschap
Eerst betekende een kloppend hartje een zelfstandige bloedsomloop, maar toen de foetus zichtbaar werd op de echo veranderde dit. Een foetus kon opeens een kloppend hartje hebben terwijl zijn bloedsomloop nog geheel afhankelijk is van de zwangere vrouw. Wij zien een zwanger persoon immers als twee personen in plaats van een verstrengeld leven.
Het kloppend hartje is een van de vele voorbeelden die Trudy Dehue aanhaalt in ‘Ei, foetus, baby’, haar boek over de geschiedenis van zwangerschap. Zij stelt voor om zelf het initiatief te nemen in de verstrengeling tussen technologie en taal, en de abortuspil te vervangen door de allroundpil.
Productie: Kees van den Bosch, Anna Stibbe en Noa Fuks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Jan Hanlo Podcast: Dilara Bilgiç - De gelabelde
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering vertelt schrijver Dilara Bilgiç over De gelabelde, verschenen bij uitgeverij Pluim (2022). In de andere afleveringen zijn Roel Bentz van den Berg, Jan Postma, Mira Feticu en Basje Boer te gast.
Meer informatie is te vinden op de websites van de Jan Hanlo Essayprijs en De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Drie generaties redacteuren over de ontwikkeling van De Groene
Al 145 jaar lang schrijven redacteuren van De Groene voor een betere wereld. In deze podcast, opgenomen tijdens het lustrumfeest van het blad, komen drie van hen aan het woord. Geert Mak was redacteur in de roerige jaren zeventig, Xandra Schutte is hoofdredacteur sinds 2008 en Jaap Tielbeke is op dit moment in dienst als redacteur. Elk van hen vertegenwoordigt een eigen generatie. Samen vertellen zij de geschiedenis van De Groene van de afgelopen vijftig jaar.
Schrijven voor een betere wereld: hoe deden en doen redacteuren van De Groene dat? In de tijd van Geert stond het blad in het teken van actiejournalistiek. Nachtenlang werkten de redactieleden door, gedreven door hun idealen. Onder leiding van Xandra kregen de journalisten meer ruimte voor schrijven en onderzoek doen. Het engagement van De Groene is altijd gebleven. Zo hoopt Jaap met zijn artikelen over de klimaatcrisis de wereld stukje bij beetje in een betere richting te sturen.
Productie: Kees van den Bosch en Anna Stibbe
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken Live: Europa in regressietherapie, Amerika droomt nog
Een speciale Buitenlandse Zaken, live vanuit de Stadsschouwburg Amsterdam. Mathieu Segers ziet hoe Europa versneld in omgekeerde regressietherapie moet. Laila Frank hoort nog altijd de Amerikaanse droom in verhalen van gewone Amerikanen. Liever een berekenende dan een afwezige Verenigde Staten, vindt Casper Thomas, en Rutger van der Hoeven verbaast zich niet over president Lula’s cynische kijk op de oorlog in Oekraïne.
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Jan Hanlo Podcast: Mira Feticu − Liefdesverklaring aan de Nederlandse taal
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering vertelt schrijver Mira Feticu over Liefdesverklaring aan de Nederlandse taal, verschenen bij De Geus (2021). In de andere afleveringen zijn Dilara Bilgiç, Roel Bentz van den Berg, Jan Postma en Basje Boer te gast.
Lees ook de artikelen van Mira Feticu in De Groene Amsterdammer. Meer informatie is te vinden op de websites van de Jan Hanlo Essayprijs en De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Een reis door Beverland
Nadat de bever lang was uitgestorven in Nederland is dit beestje in 1988 opnieuw uitgezet in de Biesbosch. Het gaat goed met de bever, er verschijnen meer open ruimtes in het landschap en beverburchten vormen een plek waar vissen kunnen schuilen voor roofdieren. Met al deze ecologisch-architecturale aanpassingen creëren bevers een dynamische hotspot in hun leefgebied. Deze nieuwe dynamiek brengt ook botsende belangen met zich mee, bijvoorbeeld wanneer een weg doorzakt omdat een bever daar een gang onder heeft gegraven. Hoe liggen de verhoudingen in het grensgebied tussen Mensenland en Beverland?
Irene van der Linde schrijft voor De Groene Amsterdammer over de grenzen van Europa en schreef eerder al een stuk over de integratie van de wolf. Bij beide interesses gaat het om een proces waarin groepen zich aan elkaar moeten aanpassen. Mogelijk zullen we in de toekomst onze infrastructuur afstemmen op de activiteiten van de bever en zal de bever ons helpen met een meer gebalanceerde waterhuishouding.
Lees ook het artikel ‘Dit zijn echte kunstenaars’ geschreven door Irene van der Linde.
Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Jan Hanlo Podcast: Jan Postma - Is dit alles?
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering vertelt programmamaker, Groene-redacteur en schrijver Jan Postma over Is dit alles?, verschenen bij uitgeverij Das Mag (2021). In de andere afleveringen zijn Dilara Bilgiç, Basje Boer, Mira Feticu en Roel Bentz van den Berg te gast.
Lees ook de artikelen van Jan Postma in De Groene Amsterdammer. Meer informatie is te vinden op de websites van de Jan Hanlo Essayprijs en De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Maria Ressa, symbool van hoop en moed
Maria Ressa is een Filipijnse journalist en oprichter van mediaplatform Rappler. Met Rappler bindt zij de strijd aan tegen online desinformatie. Dit leidde tot rechtszaken en een stroom aan haatberichten vanuit de legioenen van de Filipijnse oud-president Rodrigo Duterte. Toch houdt Ressa zich staande: zij blijft trouw aan enkel en alleen de feiten. In 2021 ontving ze de Nobelprijs voor de Vrede, die ze aanvaardde namens alle bedreigde journalisten.
Ressa is een van de hoofdgasten van het lustrumfeest van De Groene op 28 april. Deze week staat er een profiel van haar in het blad, geschreven door Tjitske Lingsma. Lingsma leerde Ressa kennen in Oost-Timor, in 1999, vlak voor het referendum waarin de Oost-Timorezen kozen voor hun onafhankelijkheid. Lingsma en Ressa keken toen anders tegen de Indonesische bezetting aan, maar raakten toch bevriend. In deze podcast vertelt Lingsma over haar ontmoetingen met Ressa.
Productie: Kees van den Bosch en Anna Stibbe
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Paradigma Podcast: Herbert Marcuse - De eendimensionale mens
Filosoof Herbert Marcuse schreef in 1964 het boek De eendimensionale mens, waarmee hij een grote inspiratiebron was voor de studentenprotesten. Zijn conclusie: massamedia, reclame en managementdenken scheppen een individu dat in de ban is van ‘valse verlangens’. Het kritisch bewustzijn wordt lamgelegd als niemand nog droomt van een nieuwe wereld, maar enkel van een nieuwe televisie. De enige oplossing is volgens Marcuse De Grote Weigering: de kapitalistische samenleving radicaal de rug toekeren.
Tegenwoordig zijn de technieken voor sociale controle door het kapitalistische systeem nog geraffineerder dan toen. Heeft de consumptiemaatschappij ons langzaam in slaap gesust? Adjunct-hoofdredacteur Joost de Vries gaat erover in gesprek met schrijver Marian Donner en universitair docent kunst- en cultuurfilosofie Thijs Lijster.
De Groene Amsterdammer is mediapartner van de nieuwe boekenreeks van uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep: de Paradigma-reeks. Frisse nieuwe uitgaven van boeken die in de laatste 150 jaar ons denken over geloof, klimaat, feminisme, racisme, de meritocratie of de holocaust onherroepelijk hebben veranderd.
Lees ook het profiel van Herbert Marcuse in De Groene.
Productie: Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Jan Hanlo Podcast: Roel Bentz van den Berg - De straatwaarde van de ziel
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering vertelt programmamaker, filosoof en schrijver Roel Bentz van den Berg over De straatwaarde van de ziel, verschenen bij uitgeverij Atlas Contact (2022). In de andere afleveringen zijn Dilara Bilgiç, Basje Boer, Mira Feticu en Jan Postma te gast.
Lees ook de bespreking van De straatwaarde van de ziel in De Groene Amsterdammer. Meer informatie is te vinden op de websites van de Jan Hanlo Essayprijs en De Groene Amsterdammer.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Ten volle leven. Hoe doe je dat?
In de huidige maatschappij lijkt onze tijd steeds meer verstrooid te raken over verschillende kattenfilmpjes op Instagram en influencers op TikTok. Na een avondje scrollen blijven er weinig waardevolle herinneringen over aan die uren op social media. Toch is die tijd nu verdwenen. Toegewijde tijd is de tegenhanger van die verstrooide tijd, de activiteiten die een bepaalde mate van ‘instapenergie’ vereisen die je er vervolgens in de vorm van waardevolle herinneringen weer uithaalt. Hoe verhouden we ons tot onze eigen tijd binnen de kaders van de huidige maatschappij?
Koen Haegens vertelt in de podcast van deze week over zijn nieuwe boek Op zoek naar de verstrooide tijd, waarin hij zijn bijna-doodervaring beschrijft na een aortadissectie en een operatie die vijftien uur in beslag nam. Terwijl hij in een ziekenhuisbed lag hield hij een dagboek bij. Haegens' boek stelt de vraag wat het betekent om daadwerkelijk te leven.
Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: De historische missies van Macron, de rechtszaken van Trump
In deze Buitenlandse Zaken: Terwijl Emmanuel Macron op staatsbezoek is in Den Haag analyseert Marijn Kruk de historische missies van de Franse president om zijn eigen land te hervormen en Europa een nieuwe geopolitieke koers te geven. Hij heeft alleen een bijster slecht gevoel voor timing. In de rubriek Historische Woorden vertelt de Estse premier Kaja Kallas waar haar politiek (en die van haar land) in de kern om draait: weerbaarheid tegen Rusland. En Casper Thomas en Rutger van der Hoeven buigen zich over de vele rechtszaken tegen Trump. Nu de eerste arrestatie een feit is, zullen er wellicht meer volgen. Wat betekent dat voor de volgende verkiezingen? En klopt het niet wat Trump zegt, dat deze rechtszaken eigenlijk politiek zijn?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wat is nog ‘woke’?
We moeten het hebben over ‘woke’. Ooit een term met een progressieve connotatie, wees waakzaam voor racisme, tegenwoordig vooral een signaalwoord voor rechts. Niemand lijkt zich nog als ‘woke’ te identificeren. Toch zien velen er een groot gevaar in, dat nodig bestreden moet worden. Maar wat betekent ‘woke’ nu eigenlijk? En moeten we die term nog wel willen gebruiken?
Casper Thomas ziet het woord liever verdwijnen. Toch schreef hij er een artikel van zes pagina’s over voor De Groene van deze week. In deze podcast vertelt hij waarom. Er valt in het huidige debat niet om ‘woke’ heen te draaien. Zo’n vage term werkt ideaal in een gepolariseerd klimaat. Maar valt er nog wel een productieve discussie te voeren over wat doorgaat als ‘woke’? En welke rol zou de journalistiek daarbij moeten innemen?
Productie: Kees van den Bosch en Anna Stibbe
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe kunst het Iraanse regime omver wil werpen
Sinds de dood van Mahsa Amini in september vorig jaar is de opstand tegen de islamitische overheid in Iran losgebarsten. Een protestbeweging, bekend van de leus ‘vrouw-leven-vrijheid’, waarbij vrouwen een belangrijke rol spelen, eist meer autonomie en inspraak. Fotografen, beeldend kunstenaars, rappers, singer-songwriters; zij slingeren hun verzet tegen de repressie van de Iraanse autoriteiten de wereld in. Op sociale media barst het nu van de dansende meisjes zonder hijab.
Marja Vuijsje en Farhad Golyardi doken in het verhaal van deze revolutie en leggen uit hoe muziek door Iraniërs wordt gebruikt om het moreel hoog te houden. Is er hoop voor het Iraanse verzet? En hoelang zal het nog duren?
Productie: Kees van den Bosch en Elke van Leiden
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Ons demonstratierecht staat onder druk
De politie treedt steeds vaker en harder op tegen demonstranten. Terwijl de laatste jaren het aantal protesten flink is toegenomen, is ook de repressie van de overheid aanzienlijk gestegen. Actievoerders worden vaker gearresteerd, krijgen eerder te maken met politiegeweld en moeten voldoen aan strengere regels van burgemeesters. Bovendien vraagt de politie op grote schaal hun informatie op, inclusief de gegevens van hun familieleden. Waar komt toch dat verhoogde wantrouwen vandaan?
Vijf journalisten van de Masterclass Onderzoeksjournalistiek van Investico en De Groene Amsterdammer deden hier een half jaar lang onderzoek naar. Simon Dequeker, Daphne ten Klooster en Thomas Muntz vertellen daarover in deze podcast. Tijdens corona is er iets geknakt, concludeerden zij. De politie startte met het inzetten van repressievere middelen en is sindsdien nooit meer gestopt. Demonstranten worden verward met hooligans. Maar wat betekent dat voor het demonstratierecht? En wat voor impact kan zo’n gewelddadige arrestatie hebben op de levens van actievoerders?
Productie: Kees van den Bosch, Noa Fuks en Anna Stibbe
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Grote personeelstekorten in de ouderenzorg
De zorg kampt de laatste jaren met een grote uitstroom, terwijl de instroom relatief beperkt blijft. Een type zorg is echter koploper als het gaat om personeelstekorten: de ouderenzorg. Al jaren, met name tijdens de pandemie, worden de moeilijke omstandigheden waarin zorgverleners moeten werken belicht in het nieuws, maar is er eigenlijk al een oplossing voor hun problemen?
Roos Menkhorst en Catrien Spijkerman doken in het verhaal van de mensen die dit type zorg in stand houden: de verzorgenden. Wat ze aantroffen was een schrijnende situatie: de werkdruk is hoog, ze werken met onregelmatige roosters en het werk dat verricht moet worden is fysiek zwaar. Naast deze problemen op de werkvloer hebben verzorgenden ook vaak te maken met geldzorgen en kampt een groot deel met lichamelijke en mentale problemen. Voelen deze zorgmedewerkers zich gehoord? Hoe moet het nu eigenlijk verder? En hoe zit het met de ruim twee miljard die de overheid zou uittrekken voor de ouderenzorg?
Productie: Kees van den Bosch en Elke van Leiden
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Uitputtingsslag in Oekraïne, een nieuw hoofdstuk Trump in de VS
In deze Buitenlandse Zaken: de oorlog in Oekraïne is uitgelopen op een uitputtingsslag. Houdt Oekraïne dat wel vol, vraagt Hubert Smeets zich af. Hij weegt waarom het Russische verhaal over de oorlog beter aankomt in het mondiale Zuiden dan we misschien denken. Én hij legt uit waarom hij van een duif een oorlogshavik is geworden.
Verder: Casper Thomas en Rutger van der Hoeven luisteren naar Historische Woorden van Rishi Sunak, die de voordelen van de EU bezong in Noord-Ierland. En ze buigen zich over de man die zich maar niet naar de vuilnisbelt van de geschiedenis laat slepen: Donald Trump. Na alle berichten over zijn moeilijke pad naar de presidentsverkiezingen van 2024 bevestigde hij zichzelf op de Republikeinse partijdag toch weer – met een tirade van anderhalf uur – als de nummer één van zijn partij.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Consultants: de nieuwe organisatiefluisteraars
Met hippe feestjes en beloftes van positieve impact worden jonge en ambitieuze pas afgestudeerden gelokt richting de consultancy. Consultancykantoren steunen op de aanwas van nieuwe mensen. Vooral deze jonge consultants aan de onderlaag van de bedrijfspiramide schrijven adviezen, vaak op basis van generalistische modellen. In toenemende mate leunen bedrijven en overheden op dit soort extern advies. Is dat onschuldig?
Or Goldenberg en Karlijn Saris zochten het uit voor De Groene van deze week. Zij zagen dat instanties die gebruikmaken van consultants vaak zelf de benodigde kennis niet meer in huis nemen. De consultancy is zo verstrengeld geraakt met de overheid en het bedrijfsleven, waar oud-consultants vaak topposities bekleden. Via hun ‘alumninetwerk’ halen consultancykantoren zo weer nieuwe klanten binnen. Maar hoe objectief is de consultancy, als zij ook aan hun klanten moeten verdienen?
Productie: Kees van den Bosch en Anna Stibbe
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Gezocht: ‘politiek sensitieve’ ambtenaren
Steeds vaker willen politici wel veranderingen doorvoeren, maar kunnen ambtenaren dit niet meer geregeld krijgen. Met brede steun van links en rechts is jarenlang de ambtenarij flink ingekrompen. Maar zonder genoeg mankracht met verstand van zaken is niet alles meer mogelijk. De overheid loopt vast en heeft weer nieuwe mensen nodig. Sinds 2015 zijn de vacatures in aantal maar liefst verzesvoudigd.
Coen van de Ven, Emiel Woutersen en Joris Veerbeek gebruikten deze vacatures in een grootschalige data-analyse. Uit hun onderzoek blijkt dat er vooral generalisten met ‘politieke sensitiviteit’ als ambtenaar worden gezocht. Politiek sensitieve ambtenaren worden geacht bewindslieden uit de wind te houden en zijn doorgaans loyaler aan de politiek dan aan de maatschappij. Deze houding kan desastreuze gevolgen hebben, zoals is gebleken met de toeslagenaffaire en nu blijkt uit het rapport over de aardgaswinning in Groningen. Staat de ambtenarij nog wel in dienst van de samenleving? Of zal een ongewijzigde koers alleen nog maar tot meer crises leiden?
Audiofragmenten:
Haagse Zaken (NRC), afl 11-2-23, de ambtenarentapes
Stuurloos (Volkskrant), afl. 21-02-23, de ambtenaar die waarschuwde
Productie: Kees van den Bosch en Anna Stibbe
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Rosey Pool: van Westerbork tot Mississippi
‘Rosey wie?’ Zo start Lonneke Geerlings’ PhD-onderzoek over Rosey Pools (1905-1971) toen nog weinig bekende leven. De vergeten activist wordt gememoreerd in Lonneke’s onderzoek waarbij een veelzijdig leven naar boven komt. Een ding was zeker: Rosey Pool leefde ver voor haar tijd uit.
Als joodse vrouw overleefde ze door een goede intuïtie de Tweede Wereldoorlog. Haar trauma zette ze na de oorlog in om te strijden tegen racisme. Hierbij waren de parallellen die zij trok tussen haar eigen vervolging en de situatie van Afro-Amerikaanse mensen typerend voor haar bekendheid. Ze was een held maar had zo ook haar eigenaardigheden. Volgens Lonneke kon ze Pool daardoor ook zien als mens.
Want had ze last van een white-savior-complex? Of is die term niet gepast gezien haar achtergrond? En hoe zat het met haar doctorstitel?
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Anna Stibbe en Elke van Leiden
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Angst in Rusland, luchtballonpaniek in de VS
In deze Buitenlandse Zaken: vanuit Moskou vertelt Eva Hartog over Rusland in oorlog: het leven lijkt verdacht normaal, maar voelt leeg en iedereen berekent zijn kansen om in de problemen te komen.
In de rubriek Historische Woorden vertelt Erdogan dat Turken alleen nog naar officiële mededelingen moeten luisteren en bespreken we hoe in Turkije en Syrië niet alleen de aardbeving maar ook autocratie en corruptie duizenden levens kostte.
En Casper Thomas en Rutger van der Hoeven verbazen zich over de ballon-obsessie in de Verenigde Staten: Washington staat in volle Koude Oorlog-modus, gedreven door binnenlandse politiek. Maar wat hebben UFO’s, Jeffrey Epstein en de opgeblazen Nordstream-gaslijn hier eigenlijk mee te maken?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De valse lokroep van de misantropie
Het noodlottige nieuws dat in De Groene en andere bladen regelmatig voorbijkomt kan u op zijn minst een gevoel van teleurstelling geven tegenover de mensheid. Sommigen slaan daar in door: een misantroop, oftewel een mensenhater. Zij vinden veel rust in de gedachte dat (een deel van) de mensheid van de aarde verdwijnt, we richten namelijk een spoor van vernieling aan. Maar wie is eigenlijk die ‘we’?
Bij Groene-redacteur Jaap Tielbeke is een misantropisch gevoel zeker niet vreemd en daarom dook hij in dit onderwerp. De gevoelens van de misantroop zijn begrijpelijk volgens Jaap, maar het gedachtegoed is inhoudelijk niet altijd conform de werkelijkheid. Want zijn we nou echt met te veel mensen?
Productie: Kees van den Bosch en Elke van Leiden
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Goede doelen zijn soms keiharde commerciële instellingen
Goede doelen worden steeds vaker in testamenten opgenomen. Met een rijke generatie die aan het vergrijzen is zijn deze nalatenschappen een belangrijk deel van hun inkomsten. Een goede zaak, zou je denken. Maar in de praktijk kan dit behoorlijk gevoelig liggen. Want hoe zit het met de nabestaanden?
Irene van der Linde dook in het verhaal van de familie van Cees. In zijn testament uit 1997 staat hij een groot deel af aan twee goede doelen, Stichting het Gehandicapte Kind en de Dieren Opvang Amsterdam. Bijna alles, naast het juridisch document, wijst op het feit dat Cees dit niet zo wilde, maar toch klampen de goede doelen in kwestie zich vast aan het testament.
Is dit ethisch te verantwoorden? Zijn er geen betere manieren om deze nalatenschappen op te stellen? En hoe gaat De Groene zelf met legaten en testamenten om?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Zeldzame bijwerkingen na coronavaccinaties
De coronapandemie loopt wereldwijd langzaam ten einde, mede dankzij de vaccinaties. Maar er is een kleine groep mensen die meer hinder dan plezier hebben ondervonden aan hun prik. Deze mensen ontwikkelden na hun vaccinatie ernstige klachten die vergelijkbaar zijn met long covid. Ze lijden aan een zogenaamd postvaccinatiesyndroom.
Jop de Vrieze is ruim tien maanden met dit verhaal bezig geweest. De verhalen die slachtoffers hem vertellen zijn kwetsbaar maar bevatten vooral ook veel frustratie. Begrijpelijk, vindt Jop, weinig artsen tonen namelijk interesse in hun klachten. Bovendien wordt er niet tot nauwelijks ruimte gemaakt voor deze verhalen in de mainstream media.
Waarom is het juist belangrijk om over dit soort ingewikkelde verhalen te schrijven? Moeten we de klachten serieus nemen? En hoe schrijf je over een gepolariseerd onderwerp?
Productie: Kees van den Bosch en Elke van Leiden
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Een groene handelsoorlog en Duitse angsten
In deze Buitenlandse Zaken: ontbrandt er een groene handelsoorlog tussen Europa en de VS? Casper Thomas en Rutger van der Hoeven hopen eigenlijk van wel. De achtergronden van de Europese ergernis blijken dieper te liggen dan elektrische auto’s: namelijk bij de Europese verbazing dat de VS echt, écht niet meer pro-vrijhandel zijn. Casper en Rutger luisteren naar Jacinda Ardern, en horen de echo van een klassiek democratisch probleem waar de Grieken en Romeinen al het hoofd over braken. En Merlijn Schoonenboom legt uit waarom Duitsland toch zo weifelend leiding geeft binnen Europa. Waarom dringt de ergernis daarover nauwelijks in Duitsland door?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Moskou aan de Amstel
Na de inval van Rusland in Oekraïne ontvluchtten veel Russische journalisten hun land. Onafhankelijke journalistiek was niet meer mogelijk. Drie grote namen landden in Amsterdam. De progressieve Moscow Times, TV Rain en online platform Meduza bedrijven vanuit onze hoofdstad nog steeds kritische, onafhankelijke journalistiek.
Groene-redacteuren Rutger van der Hoeven en Margreet Fogteloo verdiepten zich in deze wereld, het Moskou aan de Amstel. Ze bezochten de redacties en spraken met verslaggevers. Hun Russische collega-journalisten blijken dapper en gewetensvol, maar somberheid ligt op de loer. Ook andere redacties uit dictaturen vinden hun toevlucht in Amsterdam. Kunnen zij hun werk nog wel goed doen van zo'n grote afstand? Hoe zien hun levens er nu uit? En wat zegt dit over persvrijheid?
Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het kleine dorpje met de slimme burgemeester
Het door corona zwaar getroffen Italië ontvangt ruim tweehonderd miljard euro uit het coronaherstelfonds, ongeveer een kwart van het totaal. Het geld is echter niet alleen bedoeld voor de schade die corona heeft gecreëerd, maar moet ook het tot nu toe achterlopende modernisatieproces van het land een boost geven. Het fonds is hard nodig, volgens journalist Anne Branbergen. Covid-19 heeft de achterstand van Italië op de rest van de Europese landen blootgelegd.
Om te zien waar een deel van dit fonds belandt reisde Anne af naar het kleine dorpje Trevinano in Toscane. De slimme burgemeester van dit dorp wist maar liefst twintig miljoen van dit fonds binnen te harken voor een dorpje met 142 inwoners. Maar komt het bedrag hiermee daadwerkelijk op de goede plek terecht? Zijn er geen dringendere zaken waar het geld harder voor nodig is? En hoe zit het met de nieuwe regering en haar verstandhouding met de Europese Unie?
Productie: Kees van den Bosch, Merve Özdemir en Elke van Leiden
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
In de spiegel kijken met hoofdredacteur Xandra Schutte
Deze week schuift hoofdredacteur Xandra Schutte aan in de podcast. In lijn met het thema van het winternummer vertelt Xandra wat ze ziet als ze in de spiegel van De Groene kijkt. De pukkels van het blad worden onder de loep genomen, maar ook de pareltjes krijgen aandacht. Ook blikt Xandra terug op voorgaande jaren van De Groene. De groei die het blad heeft doorgemaakt, de introductie van het Martin van Amerongen-fellowship, en hoe het blad van een activistische toon in de jaren zeventig, met voornamelijk opiniestukken, is veranderd en journalistieker is geworden. Van opiniërende naar hoofdzakelijk opinievormende stukken.
Verder worden ook kritische lezersbrieven behandeld. Is het blad kritisch genoeg op zijn eigen standpunten? Vreest het de cancelcultuur? En hoe gaat De Groene om met de hedendaagse polarisatie?
Productie: Kees van den Bosch, Merve Özdemir en Elke van Leiden
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Zakt China weg? En komt India in die plaats?
In deze Buitenlandse Zaken: China beleeft zware tijden, met een mislukt coronabeleid, een riskante gok op invasiepleger Rusland en twijfels over het zo geroemde Chinese model. Zakt China weg? Analist Xiaoxue Martin van Instituut Clingendael meet China’s temperatuur – en vertelt hoe Nederland met de assertiviteit van China om moet gaan.
Casper Thomas en Rutger van der Hoeven luisteren in de rubriek Historische Woorden naar de nieuwjaarstoespraak van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, en constateren dat dit hoofdklasseniveau is tegen de zaterdagamateur Vladimir Poetin.
En wordt 2023 het jaar van India? De Indiërs zijn voorzitter van de G20 en hebben hoge verwachtingen. Maar de analisten van BZ zien het nog niet gebeuren: als je wil meedoen met de grote landen, moet je ook echt met je leidersrol beginnen in plaats van er alleen over te fantaseren.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
List en bedrog in de Nederlandse archeologie
De Nederlandse archeologie is toe aan een grote schoonmaak. Dat blijkt na jaren onderzoek naar de vondsten van de populaire amateurarcheoloog Tjerk Vermaning. In het dit jaar verschenen boek Valsheid in gesteente wordt nog eens diep op die vondsten ingegaan. Vermaning zou meerdere prachtontdekkingen hebben gedaan en werd door velen geprezen. De amateurarcheoloog kwam recht tegenover de gevestigde wetenschap te staan wanneer bekend werd dat veel van zijn gevonden stenen waren vervalst. Er ontstond een sensationele zaak.
Groene-redacteur Roos van der Lint dook in dit verhaal. Zelfs na 25 jaar onderzoek blijkt de situatie nog steeds complex. Deed Vermaning dit allemaal alleen, of zat er een ander meesterbrein achter de vervalsingen? Hoeveel van de Nederlandse archeologische collectie is nu eigenlijk vervalst? En hoe profiteert de Nederlandse archeologie hier stiekem van?
Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Groene Live: Bouwen met hout heeft de toekomst
Bouwen met hout is in opkomst. Werd het traditionele materiaal tot voor kort vooral gebruikt voor het maken van tiny houses en boomhutten, inmiddels duiken er over heel de wereld heuse houten woontorens op. Zo ook in Nederland. Technologische innovatie maakt het mogelijk dat er op grote schaal met hout gebouwd kan worden. Omdat hout CO2 opslaat is dit niet alleen goed voor het woningtekort, maar ook voor het klimaat. Toch stuit deze utilitaire en functionalistische visie op hout op veel verzet. Hoe kan dat?
Filosoof en schrijver Marjan Slob werd gevraagd het verzet richting houtbouw in kaart te brengen. Ze is zelf razend enthousiast over bouwen met hout, maar gelooft dat het juist dán van belang is om naar andere visies te luisteren. Welke waarden zitten onder de felle reacties van tegenstanders verscholen? Moeten we hun zorgen wel serieus nemen, ook wanneer sommigen van hen geloven dat bomen kunnen praten? En wat zegt dit over onze relatie met de natuur?
Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Groene Live: Hoopvolle ontwikkelingen
Goed nieuws is vaak geen nieuws. Daar stak De Groene Amsterdammer dit jaar een stokje voor. 30 november verscheen een speciaal nummer waar tien hoopvolle ontwikkelingen van het jaar 2022 worden uitgelicht. Live in Pakhuis de Zwijger geven drie Groene-redacteuren een inkijk in de positieve trends die zij dit jaar hebben gevolgd.
Evert de Vos spreekt over de vakbonden die een revival beleven. Irene van der Linde vertelt over een bijzondere vluchtelingenopvang in Oss, waar azc’ers en Oekraïners met veel plezier samenleven. Jaap Tielbeke filosofeert over het toekennen van rechten aan de natuur, voornamelijk voor onze Noordzee. Tot slot de kans voor het publiek om zelf scherpe vragen te stellen.
Productie: Kees van den Bosch, Ruben Stift en Merve Özdemir
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Een slecht jaar voor de Sterke Leider
Een speciale Buitenlandse Zaken, live opgenomen in Pakhuis de Zwijger. Groene-redacteuren Casper Thomas en Rutger van der Hoeven maken de balans op over 2022 als slecht jaar voor de Sterke Leider en een goed jaar voor de democratie. Poetin draaide zijn land vast in een moordend conflict, Jair Bolsonaro mocht niet door als president van Brazilië, Xi worstelt met covid, Le Pen haalde het niet in Frankrijk en Trump werd aangewezen als schuldige van de verkiezingssof van de Republikeinse Partij.
In de rubriek Historische Woorden figureert de Nederlandse minister-president Mark Rutte, met de historische excuses die hij namens de Nederlandse regering maakte voor het slavernijverleden en de doorwerking daarvan.
En in de Verenigde Staten zien sommigen de voortekenen van een progressieve lente. In het Witte Huis zit een man die zijn hele leven centrist is geweest, maar die als president allerlei progressieve wetgeving probeert door te voeren. De Republikeinen zijn in een donker bos geleid door Donald Trump. Of is dat veel te rooskleurig voorgesteld? Journalist Laila Frank geeft haar kijk op de zaak: ze ziet de kloof groeien tussen het Amerikaanse volk en de politiek.
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De vleesloze samenleving: hoe vleesvervangers ons dieet steeds plantaardiger maken
Kip, het meest veelzijdige stukje vlees, kip! Kent u hem nog? De catchy slogan, van 1986 tot 2006 gepropageerd in een door de EU gesubsidieerde reclamecampagne, is nog diep in het Nederlandse collectief geheugen gevestigd. Toch klinken de woorden gedateerd. Dat heeft alles te maken met de opkomst van vleesvervangers. Het veelzijdige stukje vlees maakt steeds vaker plaats voor een bonenburger of geprinte biefstuk.
Technologische ontwikkelingen maken het mogelijk dat de replica nog maar moeilijk te onderscheiden is van het origineel. Maar is dat genoeg om de consument te overtuigen? Redacteur van De Groene Amsterdammer Casper Thomas dook in de vleesloze samenleving. Licht een plantaardig dieet in het verschiet? Zijn technologische ontwikkelingen genoeg om ons carnivore dieet definitief achter ons te laten? Of zullen we die gehaktbal pas echt links laten liggen zodra er een bredere cultuuromslag plaatsvindt?
Aanmelden voor de live-podcast over hoopvolle ontwikkelingen op 19 december kan via http://dezwijger.nl/agenda
Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Tijd voor een nieuw Plan van de Arbeid
In 1935 kwam de SDAP met een Plan van de Arbeid om een oplossing te bieden voor de massale werkloosheidcrisis. Dat de marktwerking alle problemen zou oplossen geloofden de sociaal-democraten niet meer. De kwesties gingen iedereen aan en de oplossing moest politieke ideologieën overstijgen.
Journalist Michiel Zonneveld ziet in het huidige tijdsgewricht een parallel met toen. Ons systeem is ook stuk en uit evenwicht. Kunnen we tegenwoordig nog wel een plan maken met zo'n lang vooruitzicht? Werkt traditioneel-rechts niet meer? En kan een integrale aanpak die samenhang creëren? Met de voorpublicatie van zijn boek begint een serie waarin Zonnveveld onderzoekt hoe dat nieuwe plan vormgegeven kan worden.
Op 19 december kunt u aansluiten bij live-opnames van deze podcast, in Pakhuis de Zwijger. Meldt u aan via https://dezwijger.nl/agenda.
Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom ‘duurzame’ beleggingsfondsen nog altijd investeren in fossiele brandstof
Duurzaam beleggen is populairder dan ooit. Om het voor Europese burgers makkelijker te maken om groen te kunnen investeren, introduceerde de Europese Unie in 2021 een klasseringssysteem. Beleggingsfondsen zijn sindsdien verplicht zichzelf in één van de drie duurzaamheidscategorieën in te delen. Maar werkt dit systeem wel? Dragen beleggingsfondsen die zichzelf ‘groen’ noemen daadwerkelijk bij aan een duurzamere planeet?
Investico-journalisten Emiel Woutersen en Linda van der Pol zochten het uit. Een jaar lang deden zij samen met Follow the Money en meerdere Europese kranten onderzoek naar groene investeringen. Wat blijkt: bijna de helft van de fondsen die zichzelf duurzaam noemt investeert nog altijd in kolenbedrijven, oliegiganten en andere vervuilers.
Wat mankeert er precies aan de wet? Waarom slagen toezichthouders er niet in succesvol te handhaven? En hoe is het om zo’n groot journalistiek onderzoek op te zetten?
Aanmelden voor de live podcast over hoopvolle ontwikkelingen op 19 december kan via dezwijger.nl/agenda
Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Klimaatflop in Egypte, een rematch in de VS
In deze Buitenlandse Zaken: de klimaattop in Sharm-el-Sheik was een mislukking, of toch niet? Jaap Tielbeke legt het uit en stelt de centrale vraag: moeten we nog wel met dit soort overleggen doorgaan? Casper Thomas en Rutger van der Hoeven luisteren naar de Duitse kanselier Scholz in China: heeft hij nou iets opgestoken van de oorlog in Oekraïne of niet? En in de VS bleef de verwachte zegetocht van de Republikeinen bij de midtermverkiezingen uit. Waarom, en betekent dit dat Donald Trump politiek in de problemen zit?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe kan het Westen Taiwan steunen nu China steeds dreigender wordt?
Taiwan bereidt zich voor op een oorlog met China. De dreiging wordt steeds groter. Een annexatie zullen Taiwanezen niet snel laten gebeuren. Het kleine, vrije land zal koste wat het kost haar vrijheid en democratie verdedigen. De Chinese president Xi Jinping versnelt het proces en neemt geen rationele besluiten meer. Taiwan innemen is zijn openlijke obsessie geworden en de president zei het nog openlijk op het laatste congres van de Communistische Partij.
China-deskundige Joan Veldkamp ziet een parallel met Hong Kong en Oekraïne en waarschuwt: de klok mag niet óók in Taiwan teruggedraaid worden. We moeten president Xi duidelijk gaan maken: laat het niet zo ver komen. Maar hoe schrik je zo'n machtig land als China af? Waarom moet Nederland zich zo snel mogelijk ontkoppelen? En is een oorlog echt zo dichtbij?
Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom de Fifa nog steeds corrupt is
Het zou allemaal anders worden. Nadat de Fifa in 2016 werd ontmaskerd als een door en door corrupte organisatie, beloofde de voetbalbond er alles aan te doen om zich opnieuw uit te vinden. Onder leiding van de nieuwe voorzitter Gianni Infantino moesten er hervormingen worden doorgevoerd die de Fifa eerlijker en transparanter zouden maken. Dat viel tegen: de ene corrupte bestuurder werd ingewisseld voor de andere, de zelfverrijking ging door.
Waarom slaagt de Fifa er niet in zichzelf te hervormen? Groene-redacteuren Pepijn Keppel en Rutger van der Hoeven zochten het uit. Hoe kan het dat de bond van de populairste sport op aarde nog steeds draait om connecties, geheimhouding en het kopen van loyaliteit? Is de 'Fifa way of business' wel te hervormen zolang de gevestigde belangen zo diep geworteld zijn? En waarom weigert ook de ‘vooruitstrevende’ Nederlandse sportbestuurder Michael van Praag het probleem te erkennen?
Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Bijlmerbajes: de gevangenis die geen gevangenis mocht zijn
De Bijlmerbajes was opgezet om misdadigers te heropvoeden, niet te straffen. De Penitentiaire Inrichting Over-Amstel was ontworpen door een van de eerste vrouwelijke architecten in Nederland: Koos Pot-Keegstra. De gevangenis moest zo humaan mogelijk, maar de vrijheid van gedetineerden had helaas ook een keerzijde. De Bijlmerbajes was berucht door gijzelingen en de vele ontsnappingen en werd het symbool voor een wereldwijd debat over een humaner gevangenisleven.
Hoe maak je een gevangenis menselijker? Is zo'n instelling wel houdbaar? En was deze aanpak achteraf een succes? Auteurs Nils von der Assen en Daphné Dupont-Nivet schreven daar het boek De hechtenisclub over. Zij doken in de geschiedenis van de Bijlmerbajes en schreven deze week een voorpublicatie voor De Groene.
Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Amerika kiest, Engeland doolt
In deze aflevering van Buitenlandse Zaken: de volgende verkiezingen in de VS zijn altijd ‘de belangrijkste ooit’. Maar dit keer is het ook echt waar, vertelt Casper Thomas aan Rutger van der Hoeven. Staat de volgende Democratische Verlosser ergens op het stembiljet?
In Brazilië viert Lula zijn verkiezing als president. Is het wel waar dat Brazilianen graag meer inclusie, democratie en respect willen? En: het Verenigd Koninkrijk is de weg flink kwijt na een politiek rampjaar. Zet de nieuwe premier Rishi Sunak nieuwe bakens uit? Patrick van IJzendoorn denkt dat hij ons allemaal kan verrassen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom de Nederlandse gasprijs zoveel hoger ligt dan in de rest van Europa
Gasprijzen: lang hoorde je er niemand over, inmiddels gaat het over weinig anders. De directe aanleiding van de hoge prijzen: Poetin. Maar waarom ligt de prijs in Nederland zoveel hoger dan in vrijwel elk ander Europees land? Terwijl landen als Duitsland en Frankrijk snel actie ondernamen, onder meer door energiebedrijven te nationaliseren, klaagde minister Rob Jetten dat hij wel met zestig verschillende partijen moest onderhandelen om tot afspraken te komen.
Hoe kan dat? Redacteur Koen Haegens legt uit hoe Nederland lang het braafste jongetje van de klas was: nergens anders werd de gasmarkt zo sterk geliberaliseerd als hier. Hoe beïnvloedt dit de huidige reactie van het kabinet op de stijgende prijzen? Waarom besloot Nederland de wens van de Europese Unie om te liberaliseren zo ver door te voeren, terwijl andere lidstaten minder enthousiast waren? En wat te denken van de aangekondigde energieplafonds?
Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe de sociale recherche veel te vrij te werk kan gaan
Kun je in Nederland beter verdachte zijn dan burger? Met de huidige inrichting van het bestuursrecht misschien wel. Bij het controleren of burgers recht hebben op bijstand zijn de rechercheurs van de sociale dienst amper aan regels gebonden. Een ‘vermoeden’ van fraude volstaat al voor een huiszoeking. Dat leidt tot willekeur en excessen. Wanneer je verdachte bent neemt de politie het stokje over, zij hebben de beschikking over een veel kleiner arsenaal aan mogelijkheden.
Belia Heilbron en Marieke Rotman van onderzoeksplatform Investico onderzochten waarom handhavers bijvoorbeeld aan handdoeken van 'klanten’ mogen voelen als onderdeel van gemeentelijk onderzoek. Hoe komen zij aan die vrijheden? Moet dit niet anders? Daar boog ook Thomas Muntz, hoofdredacteur van Investico, zich over. Met een scherpe analyse van de huidige stand van zaken pleit hij voor verandering van het rechtssysteem.
Productie: Kees van den Bosch & Merve Özdemir
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Mongolië: het land waar de grote thema’s van onze tijd samenkomen
Mongolië: een democratisch lichtje in een zee van autocratische duisternis. Ingeklemd tussen Rusland en China, de twee meest gevreesde autocratieën ter wereld, wordt het land steeds vaker gedwongen vrijheid en autonomie op te offeren voor stabiliteit en veiligheid. En dan dreigt het land ook nog eens één grote woestijn te worden. Nergens anders warmt het klimaat zo snel op.
Genoeg reden voor een reportage, vonden de journalisten Kasper Goethals en Coen van de Ven. Hoe wisten zij zo dicht bij de Mongoolse nomaden én elite te komen? Op wat voor manier ontregelt klimaatverandering het Mongoolse steppe-bestaan? Hoe is het om journalistiek te bedrijven in een cultuur waar een stigma op pessimisme heerst? En waarom waren zij, ten aanzien van Mongoolse topambtenaren, genoodzaakt ‘slaap kindje slaap’ te zingen?
Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Poetins mobilisatie, Amerika's laatste kans
In deze Buitenlandse Zaken: Ruslands mobilisatie is chaos, ziet Eva Hartog. Poetin probeert zowel honderdduizenden mannen naar het front te sturen als de Russen het gevoel te geven dat de oorlog hun leven niet raakt. Rutger van der Hoeven en Casper Thomas luisteren naar Liz Truss’ pogingen om haar talloze critici te framen als ‘de anti-groei-coalitie’ – en ontdekken dat zij daar zelf bij horen. Plus: Casper Thomas introduceert zijn nieuwe boek, Amerika's laatste kans, en constateert dat de realiteit in de wereld Bidens ouderwetse visie op de wereld en op de VS weer relevant heeft gemaakt. Keert het tij onder Biden of zet het trumpisme door?
De komende jaren zijn allesbepalend: krijgen de Verenigde Staten weer grip op zichzelf of raakt het land verder op drift? Kom naar het Groene Live-evenement, ter lancering van het boek.
De Groene Live #29: Democratie in Amerika
19 oktober om 20:00u / Debat / Pakhuis de Zwijger
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Amerika's laatste kans
Als Trump een signaal van het échte Amerika is, wat voor signaal is Biden dan? Die vraag stelde Groene-redacteur Casper Thomas zichzelf toen hij begon aan het schrijven van zijn nieuwe boek, Amerika's laatste kans. Een lastige vraag, zeker in een land van contrasten waar het lijkt alsof elk moment gekozen kan worden voor een nieuwe toekomst. Dat wat er gisteren was, kan morgen alweer voorbij zijn. Valt het échte Amerika ooit wel te ontdekken?
Na vijf jaar correspondentschap in de Verenigde Staten is Casper Thomas terug in Nederland. Deze week staat een voorpublicatie van zijn nieuwe boek in De Groene. In deze podcast vertelt Thomas over zijn ervaringen en wat hij heeft geleerd over het land. Zijn conclusie: Amerika is eigenlijk nooit volledig te doorgronden.
Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe Tinder het taboe op online daten doorbrak – en nu zelf gedumpt wordt
Tinder bestaat deze maand tien jaar. Wat begon als een populaire app onder studenten om een snelle scharrel te fixen, groeide uit tot medium waar jong en oud duurzame relaties vindt. Daarmee verdween langzaam het taboe op online daten. Toch zijn er ook minder leuke kanten aan het medium. Want ja, het is leuk om talloze mensen te ontmoeten die je anders niet zou tegenkomen, maar hoe om te gaan met alle mensen die jou níet leuk vinden?
Groene-redacteur Eva Hofman schreef een essay over liefde in het Tinder-tijdperk. Op wat voor manier draagt online daten bij aan de cultuur van zelfpromotie? Moet je een dikke huid hebben om jezelf te presenteren op de online datingmarkt? Wat zijn Eva’s eigen ervaringen met online daten? En wat te denken van alle nieuwe ‘exclusieve’ datingapps waar het vooral draait om het in contact komen met mensen die op je lijken?
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff & Ruben Stift
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Paradigma Podcast: F. A. Hayek - De weg naar slavernij
Van Friedrich Hayeks De weg naar slavernij bleek geen fatsoenlijke Nederlandse vertaling meer beschikbaar te zijn. En dat terwijl het een van de oerteksten is van het neoliberalisme. Het boek inspireerde velen, maar dreef minstens zoveel mensen tot woede. Toen het in 1944 verscheen was het boek een vurige waarschuwing tegen de gevaren van een overheid die de productiemiddelen in handen heeft. Volgens Hayek leidde het model van een krachtige centrale overheid met grote economische controle naar de verschrikkingen van nazi-Duitsland en fascistisch Italië en niet, zoals velen dachten, naar een utopische samenleving waarin de lasten worden verdeeld.
In de afgelopen zeventig jaar heeft De weg naar slavernij zich bewezen als een tijdloos werk dat nog steeds van invloed is op het politieke, filosofische en economische discours en de discussie over de relatie tussen individuele vrijheid en overheidsbemoeienis blijft voeden.
In deze podcast spreekt adjunct-hoofdredacteur van De Groene Joost de Vries met onderzoeker en co-auteur van het boek Neoliberalisme Merijn Oudenampsen en Groene-redacteur Koen Haegens over de impact van het boek, die reikt tot vandaag.
De Groene Amsterdammer is mediapartner van de nieuwe boekenreeks van uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep: de Paradigma-reeks. Frisse nieuwe uitgaven van boeken die in de laatste 150 jaar ons denken over geloof, klimaat, feminisme, racisme, de meritocratie of de holocaust onherroepelijk hebben veranderd.
Deze aflevering: De weg naar slavernij van F.A. Hayek. Productie: Daan Stoop
Lees ook het profiel van Friedrich Hayek in De Groene.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Nobelprijswinnaar bisschop Belo in Oost-Timor beschuldigd van seksueel misbruik
De Oost-Timorese bisschop Carlos Filipe Ximenes Belo heeft jongens jarenlang seksueel misbruikt tijdens de onstuimige Indonesische bezetting van Oost-Timor. De bisschop is zelfs in bezit van een Nobelprijs voor de Vrede voor zijn rol in dit conflict. Na uitgebreid onderzoek en meerdere getuigenverklaringen brengt Tjitske Lingsma dit nieuws deze week naar buiten in De Groene.
In 2021 werd de Amerikaanse priester Daschbach al veroordeeld voor het seksueel misbruiken van jonge meisjes, ook in Oost-Timor en ook deze week te lezen in De Groene. Het verhaal over Belo was lang een publieksgeheim en Belo leek onaantastbaar door zijn nationale heldenstatus. Slachtoffers en getuigen durven de jarenlange stilte nu te doorbreken. Zullen zij nu excuses krijgen van de bisschop en de katholieke kerk?
Productie: Kees van den Bosch & Merve Özdemir
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Fascisme in Italië? En de toekomst van conservatief Amerika
In deze aflevering van de podcast Buitenlandse Zaken: Anne Branbergen analyseert de overwinning van de neofascistische Fratelli d'Italia (Broeders van Italië) in de Italiaanse verkiezingen. Hoe kwam Italië hier en wat is er van de partij te verwachten?
Rutger van der Hoeven en Casper Thomas nemen president Poetins besluit onder de loep om militaire mobilisatie af te kondigen in Rusland. En ze bespreken de Republikeinse Partij in de Verenigde Staten anno 2022: is er nog een conservatieve kern in de partij die losstaat van Trump, of heeft de ooit deftige politieke partij daar vooral een grote leegte?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe ziet ons land eruit als we de klimaatplannen wél uitvoeren?
Hoe ziet Nederland eruit in 2050? Met alle zorgen omtrent klimaat en natuur is het niet moeilijk om een zwart toekomstscenario te schetsen. Maar wat nou als Nederland de komende jaren doet wat het moet doen om de CO2 en stikstof terug te dringen? Hoe ziet het land er dan uit? Hoe wekken we onze energie op? Hoe reizen en wonen we? Welke industrieën zijn op- en afgeschaald? En wat blijft er over van de intensieve landbouw?
Koen Haegens, Jaap Tielbeke, Evert de Vos en Emile Smits spraken met wetenschappers, ondernemers en natuurbeschermers om een antwoord op die vragen te vinden. Het resultaat stemt hoopvol. Hoe was het voor hen om een keer een positief verhaal over het klimaat te schrijven? Heeft De Groene Amsterdammer meer van dit soort ‘constructieve’ journalistiek nodig? En wat heeft ze verrast tijdens dit onderzoek? Je hoort het in deze nieuwe podcast.
Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het ‘superteam’ tegen drugsbendes dat er nooit kwam – maar wel 160 miljoen kostte
Drie jaar geleden, op 18 september 2019, werd advocaat Derk Wiersum voor zijn huis neergeschoten. De moord bracht een schokgolf teweeg in Nederland en resulteerde in de oprichting van het Multidisciplinair Interventieteam, ook bekend als het MIT. Uit interne documenten blijkt dat toenmalig minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus koste wat kost zijn plannen wilde doorvoeren, ondanks de vele kritiek en scepsis waarmee de plannen ontvangen werden bij andere instellingen. De huidige minister van Justitie Dilan Yeşilgöz spreekt over Grapperhaus’ persoonlijke prestigeproject.
Journalisten Rasit Elibol van De Groene en Marieke Rotman en Romy van der Burgh van Investico vertellen deze week over het MIT en hoe hun onderzoek gelopen is. Wat kunnen we nu eigenlijk concluderen uit het falen van het MIT? Waarom spreekt men steeds over ‘ondermijning’ en niet ‘georganiseerde misdaad’? Was het écht louter een prestigeproject? Je hoort het in deze nieuwe podcastaflevering.
Productie: Kees van den Bosch & Gaya Kemous
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Israël dreigt Afrikaans-Hebreeuwse Israëlieten met uitzetting
Ze volgen joodse gebruiken, spreken Hebreeuws, geloven in een god, maar zijn níet joods. De Israëlische overheid weet zich geen raad met een grote groep Afrikaans-Hebreeuwse Israëlieten die zich gevestigd hebben in het zuiden van Israël. Door een administratieve vergissing kregen 112 mensen jaren geleden geen verblijfsvergunning. Dat is inmiddels een groep van meer dan 200 mensen en die worden nu alsnog Israël uitgezet. Ze hebben geen permanente verblijfsvergunning of Israëlische nationaliteit; dat is alleen weggelegd voor degenen die zich aansluiten bij het moderne jodendom. De groep claimt directe nazaten van de oude Israëlieten te zijn, maar weigert zich te bekeren.
Correspondent Simone Korkus bezocht de Afrikaans-Hebreeuwse Israëlieten in Dimona, hun ‘Dorp van de Vrede’. Na hier 53 jaar gewoond te hebben worden honderden van hen nu bedreigd met uitzetting. Al die tijd hebben zij in vrede met de lokale bevolking geleefd, en al die tijd heeft de staat deze groep genegeerd. Nu moeten ze vertrekken, maar een ander thuis kennen zij niet. Wordt de Israëlische overheid gedreven door racisme? Waarom bekeren de Hebreeuwse Israëlieten zich niet? En wie heeft er nou eigenlijk recht op wat?
Productie: Kees van den Bosch, Pauline van Andel & Merve Özdemir
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Ruslands façadeleger, verkiezingsseizoen in Amerika
Rusland heeft een façadeleger, betoogt militair historicus Christ Klep. Hij denkt dat het Oekraïense leger het al voor het einde van dit jaar richting de grens kan terugduwen. Emmanuel Macron sprak over 'het einde van de overvloed': een leider die niet met klimaatwaarschuwingen wacht tot hij is opgestapt. En president Biden opende het verkiezingsseizoen in de VS met een vurige aanval op Donald Trump. Kan hij een afgetekende nederlaag ombuigen in een overwinning?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Is er nog toekomst voor de jaguar?
De jaguar: het quasi mythische wezen was ooit te vinden van Noord-Argentinië tot Mexico maar zijn habitat wordt de laatste decennia ernstig bedreigd. Het staat symbool voor de toekomst van de jungle in Latijns-Amerika. Stropers en houthakkers spelen een kat-en-muisspel met natuurbeschermers, natuurcamera’s worden gestolen en er is zelfs sprake van moord op parkrangers.
Journalist Mijke van Wijk stond ooit oog in oog met een jaguar. Nu, twintig jaar later, is ze op zoek naar het dier. Hoe zou het zijn met hem en zijn habitat? Er is al veel geschreven over de ontbossing en de impact daarvan op de mens, maar wat doet de ontbossing met de jaguar? Mijke zocht het uit en kwam terug met een schrijnend verhaal dat ook voor Nederlanders belangrijk is.
Productie: Kees van den Bosch en Gaya Kemous
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Met deze magneten staat of valt de groene transitie
'Als we al onze auto’s zouden vervangen door elektrische auto’s, zou dat verschrikkelijk zijn.' Neodymium, praseodymium, dysprosium: weinig mensen kennen ze, maar zeldzame aardmetalen zijn onmisbaar voor onze toekomst. De hiermee geproduceerde magneten zijn niet alleen essentieel voor smartphones, maar ook voor windmolens en elektrische auto’s. Anders gezegd: zonder deze stoffen geen groene transitie. En de markt? Die is vrijwel volledig in Chinese handen. Het opzetten van een lokale productieketen kost decennia en de productie van de magneten is een vervuilend proces.
In deze aflevering vertelt Frank Mulder over zeldzame aardmetalen, een verhaal uit de reeks Elementen voor een duurzame toekomst. Stuiten we op de grenzen van onze groene droom?
Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe Telegram veranderde in een duistere marktplaats
Wie zoekt, die vindt. Wapens, drugs, kinderpornografie, duistere complottheorieën en groepsgesprekken van terroristen, het is allemaal te vinden op de app Telegram. De afgelopen jaren haalde de Russische berichtenservice met regelmaat het nieuws. De oprichter, Pavel Doerov, zegt er niets aan te kunnen doen. Sterker nog, hij is trots op de absolute vrijheid en anonimiteit die Telegram biedt. Waar bij ons in Nederland Telegram vooral gebruikt wordt voor criminele activiteiten, wordt het platform in landen waar autoritaire regimes aan de macht zijn ingezet door de oppositie en activisten om zich te organiseren. Ook voor journalisten is Telegram een handige bron van informatie. Wat moet je met een platform waarop enerzijds Russische activisten vrij kunnen debatteren en anderzijds naaktfoto’s van minderjarige meisjes gedeeld worden?
Redacteuren Eva Hofman en Or Goldenberg vertellen ons na maandenlang onderzoek hoe Telegram werkt, hoe zulke groepen eruitzien en hoe moeilijk het is om criminele activiteiten op het platform aan banden te leggen.
Productie: Kees van den Bosch en Gaya Kemous
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De parallelle werkelijkheid van Forum voor Democratie
Na de onrusten door interne verdeeldheid en het dramatische zetelverlies bij de afgelopen verkiezingen lijkt het intussen stil rond Forum voor Democratie. Op internet is hun invloed echter alleen maar gegroeid. Jonge gezichten binnen de partij spelen een steeds grotere rol, vooral op social media. Hoe is de partijkoers hierdoor veranderd?
Samen met collega Coen van de Ven en data-onderzoeker Sal Hagen analyseerde Jaap Tielbeke honderden Kamerdebatten en YouTube-video’s van Forum. De data laten zien dat Thierry Baudet het podium tegenwoordig graag deelt met jonge partijgenoten als Gideon van Meijeren en Freek Jansen, die de partij op een radicalere koers brengen. Steeds vaker valt de term The Great Reset: een complottheorie die beweert dat een globalistische elite doelbewust probeert de burger zijn vrijheden af te nemen. Waar komen deze complotideeën vandaan? En hoe invloedrijk zijn ze?
Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe Italië ten prooi valt aan de hazelnoten van Nutella
Iedereen kent Ferrero. Van de alom bekende Nutellapotten tot de klassieke Ferrero Rocher. In veel van die producten zit hazelnoot. Italianen hebben een lange geschiedenis met de noot en de Italiaanse multinational wordt inmiddels gezien als een vorm van Italiaans erfgoed. Het is het toonbeeld van de Italiaanse wederopbouw. Een symbool van wat Italië écht kan. Politicus Matteo Salvini maakt zelfs selfies met een boterham met een dikke laag Nutella om zijn patriottisme te benadrukken.
Journalist Anne Branbergen woont in Italië en toont ons dat het land eigenlijk kreunt onder Ferrero. In bepaalde Italiaanse regio’s verandert de grond gewoonweg in een woestijn. Er wordt dynamiet in de grond gestopt om bodemwater te vinden. En die waterputten? Sommige zijn intussen al twintig meter gezakt. Meren zijn zodanig vergiftigd dat er niet meer in te zwemmen valt. De situatie is schrijnend, maar Italië lijkt er weinig om te geven. Integendeel, kritiek op Ferrero’s beleid wordt vaak boos weggewuifd door Italianen. Ferrero is Italië en Italië is Ferrero. Hoe heeft een klein nootje zoveel impact?
Productie: Joost de Vries, Gaya Kemous en Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De schimmige wereld van de handel in zangvogels
Een man die over straat wandelt met een vogelkooitje in zijn hand – je ziet het overal in Suriname. “Ze noemen dat wandelen of trotten met een vogel, en het idee is dat die vogel ook wel eens wat wil zien.” Antropoloog en journalist Ingrid Gercama dook in de wereld van de zangvogelsport – traditioneel een populaire hobby in Suriname. Samen met fotograaf en collega-journalist Nathalie Bertrams maakte ze een reportage over de zangvogelhandel in Suriname en Nederland.
Hun onderzoek bracht een complex probleem aan het licht: de zangvogelsport is een belangrijke Surinaamse traditie - “Het is erfgoed dat wordt overgedragen van man op man” - maar de liefhebberij kent ook schaduwzijden. De intussen beschermde twa twa’s en pikoletten worden nog steeds illegaal gevangen en verhandeld voor hoge prijzen. Wat is de aantrekkingskracht van de zeldzame fluiters? En kan de smokkel worden aangepakt, terwijl de hobby blijft bestaan?
Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Berlijnse Stadtflucht
Het ooit zo populaire Berlijn, met zijn rauwe rafelranden en bruisende creativiteit, zit vol. Inwoners ergeren zich aan de krappe, dure stad en haar muurvaste bureaucratie. Steeds meer Berlijners verhuizen daarom naar het platteland rondom de hoofdstad. Stadtflucht, wordt het in Duitsland ook wel genoemd. Buiten de stadsgrenzen stuiten de stedelingen op de Duitse geschiedenis: gebied dat voor 'de Wende' tot de DDR behoorde.
Ook journalist Merlijn Schoonenboom verliet met zijn gezin de stad. Nu ziet hij vanuit zijn raam een Sovjet-monument. Waarom wilde hij weg uit Berlijn? Hoe is de stad veranderd? En hoe verloopt de ontmoeting tussen de nieuwkomers en de voormalig Oost-Duitse dorpsbewoners?
Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Uber Files: politici en de Belastingdienst rolden de loper uit voor de illegale taxidienst
Meer dan 124.000 gelekte documenten, obscure lobbyisten en sabotage van fiscaal onderzoek, de Uber Files creëren internationaal een schokgolf van verontwaardiging. Het Amerikaanse taxibedrijf Uber poogde wereldwijd taximarkten binnen te dringen zonder rekening te houden met de nationale wetgeving. Uber stuurde chauffeurs illegaal de weg op, maakte met een kill switch zijn administratie weg voor opsporingsinstanties en probeerde ondertussen met een agressieve lobby de Nederlandse politiek om zijn vinger te winden.
Gezien Ubers’ Europese hoofdkantoor in Amsterdam gevestigd is, speelt Nederland een grote rol in dit verhaal. De lobby van oud-politica Neelie Kroes komt in opspraak. Uber kon daarnaast zelfs op impliciete steun rekenen van de Nederlandse Belastingdienst.
Kees van den Bosch praat erover met Romy van der Burgh en Linda van der Pol van journalistenplatform Investico. Hoe werkt zo’n internationaal onderzoek? Wie is het lek? Uber zegt intussen zijn bedrijfscultuur verbeterd te hebben, maar is dat wel zo?
Productie: Kees van den Bosch & Gaya Kemous
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Rob Jetten: klimaatminister met tegenwind
Als kersverse minister voor Klimaat en Energie staat Rob Jetten voor een moeilijke opgave: de klimaatdoelen behalen en tegelijkertijd de energievoorziening waarborgen. Helemaal nu door de inval in Oekraïne een groot energietekort dreigt. Afgelopen maand nam Jetten het lastige besluit de productie van Nederlandse kolencentrales weer op te schroeven.
De ambitieuze politicus moet zowel multinationals als klimaatactivisten te vriend weten te houden. Redacteuren Jaap Tielbeke en Coen van de Ven volgden de minister langdurig en schreven een profiel van hem in De Groene.
In deze podcast bespreken ze wat ze te weten zijn gekomen over de man met de grote pot geld. Wat wil Jetten bereiken? Tegen welke uitdagingen loopt hij aan? En hoeveel macht heeft hij nu eigenlijk?
Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het verhaal van de eerste door Nederlanders tot slaaf gemaakten
‘Jongens van goeden begrijpe’ moeten ze zijn geweest, de naar schatting twaalfjarige en zestienjarige jongens Lourens en Madagascar. De twee worden in de nacht van 31 oktober 1595 gevangengenomen in de St. Augustijnbaai op het eiland Madagascar tijdens een expeditie, die in de geschiedenisboeken terecht kwam als 'de Eerste Schipvaart'. Deze reis vormde een eerste bouwsteen voor de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden als koloniale grootmacht.
Leendert van de Valk biedt, samen met Isa Pihlajamaa, een ontluikend nieuw perspectief op de Nederlandse geschiedschrijving rondom het slavernijverleden.
Hoe deze jongens terecht kwamen op een Nederlands schip, hun ontsnappingspoging en hun uiteindelijke lot om als eerste door Nederlanders tot slaaf gemaakten de halve wereld over te varen legt een geschiedenis bloot die tot voor kort door veel historici onderbelicht bleef.
Productie: Kees van den Bosch en Marieke de Haas
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Expansiedrift
Uitbreiding van de Europese Unie is terug als politiek strijdpunt. Brussel-correspondent Lise Witteman overziet de valkuilen en hobbels die nog op de weg liggen van kandidaat-lid Oekraïne. Macron moet opnieuw leren regeren, zegt hij zelf - doet hij melodramatisch of niet? En Mathieu Segers en Rutger van der Hoeven beschouwen een wereld die geen kant kiest in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. The West versus The Rest?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Groningen: een ramp in slow-motion
De gaswinning in Groningen veroorzaakte een ramp die zich lange tijd onder de oppervlakte voltrok. Maar ook nu de scheuren onomstotelijk aan het licht zijn gekomen wachten veel Groningers nog altijd op een oplossing. Terwijl de versterking van hun huizen uitblijft neemt de schade alsmaar toe.
Volgende week beginnen de openbare verhoren door de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen. Drie jaar na haar eerste rapportage over het dorp Overschild ging Irene van der Linde terug. Gaat het inmiddels beter met de afhandeling van schade en versterking?
Waar de een inmiddels in een duurzame nieuwe villa woont, wacht de ander nog steeds op het zoveelste schaderapport. De traagheid en willekeur van de afhandeling zorgen voor wanhoop en onvrede onder de inwoners. Hoe gaan zij hiermee om? En hoe zien zij de toekomst in? In deze podcast beschrijft Irene van der Linde de persoonlijke verhalen van de getroffenen, de verdeeldheid en solidariteit onder de inwoners, en een wel heel bijzonder toneelstuk in dorpshuis De Pompel.
Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het ‘f-woord’: een volgende stap richting een groen-rode partij
Op het congres van de Partij van de Arbeid van afgelopen zaterdag was het hoge woord eruit. Al maanden werd het woord ‘fusie’ vermeden, maar – tot verbazing van veel oudgedienden – stonden met name de jongeren binnen de partij op om een keuze te maken over de toekomst van de partij. Ja, zij wilden de eerste stappen zetten tot een samengaan met GroenLinks.
In de podcast van deze week spreekt Stephan Sanders met Den Haag-redacteur Coen van de Ven en politiek historicus en publicist Koen Vossen over de ‘contouren van fusie’. Een gesprek over de overgang van samenwerken naar samengaan, hoe de VVD voortkomt uit de PvdA en hoe de biefstuksocialist zich tot de havermelkelite verhoudt. En: is er met deze fusie een vacature voor de toekomstige leider van Nederland?
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Pauline van Andel en Willem Vernooij
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Seksueel overschrijdend gedrag binnen de journalistiek
De ene na de andere onthulling van structureel seksueel overschrijdend gedrag wordt door journalisten aan het licht gebracht. In januari dit jaar werd het door BOOS: This is The Voice pijnlijk duidelijk hoe ook in het Nederlandse medialandschap machtsmisbruik plaatsvindt. Het zette Daphne van Paassen en Khadra, Nudrat en Jules, alle drie student journalistiek, aan het denken: hoe staat dit eigenlijk binnen de journalistiek zelf?
Stagiaires blijken de lichtmatrozen van de redactie. Je bent nieuw, jong, onervaren en bovenal afhankelijk van de opdrachten die je krijgt om een portfolio mee op te kunnen bouwen. Het geeft stagiaires een kwetsbare positie. Waarom lopen zij meer risico dan gewone werknemers? En hoe gaan de studenten hier zelf mee om? We bespreken het deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Marieke de Haas
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Verscheurd Oekraïne, verscheurde VS
Journalist Eva Hartog reisde de afgelopen drie weken door Oekraïne. In deze aflevering van Buitenlandse Zaken vertelt ze over hoe Oekraïners worden verscheurd tussen hun drang normaal te willen leven versus wegschuilen. En hoe ze laveren tussen hun Russische oriëntatie en hun haat.
Casper Thomas en Rutger van der Hoeven wegen de conservatieve revolte in de Verenigde Staten. Die is vooral zichtbaar in de pogingen om de mogelijkheden voor abortus te verkleinen en die op het bezit van vuurwapens te vergroten. Hoe hebben de Republikeinen dit een-tweetje tussen politiek en rechters opgezet?
Plus: De rubriek 'Historische Woorden' over Taiwan. Was Joe Bidens belofte om het eiland te verdedigen tegen China een uitglijder of niet?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Zijn we banger voor de dood geworden? In gesprek met Marli Huijer
Als we spreken over de dood, gebeurt dat vaak als een zwaar en ernstig onderwerp, terwijl ze in de Middeleeuwen nog de spot dreven met de dood. Tegenwoordig zijn we steeds meer bezig om het leven te verlengen en verdwijnt de onvermijdelijkheid van de dood. Hoe komt dat? Zijn we banger voor de dood geworden? En bepaalde deze angst ook het coronabeleid?
Deze week verscheen een voorpublicatie van het nieuwste boek van voormalig Denker des Vaderlands Marli Huijer over de toekomst van het sterven. Ze vertelt erover in de podcast van De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Willem Vernooij
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Holland Festival: Hans van Manen
Negentig jaar oud wordt de grootmeester van de choreografie deze zomer. Als eerbetoon wordt een gevarieerde dwarsdoorsnede uit het rijke oeuvre van Hans van Manen uitgevoerd, door nationale en internationale gezelschappen.
In deze podcast gaat schrijver Christiaan Weijts in gesprek met levende legende Hans van Manen. Houdt Van Manen wel van terugkijken? Of kijkt hij nog altijd liever vooruit? Van Manen vertelt over deltavliegen, over Beethoven-in-slow-motion, de kijkrichting van de dansers, over de ontwikkeling van zijn stijl. Is hij de Mondriaan van de dans? ‘Je hoort het nooit andersom, dat Mondriaan de Hans van Manen van de schilderkunst zou zijn.’
Het Hans van Manen festival is te bezoeken tussen 8 en 29 juni 2022 in het Nationale Opera & Ballet.
Voorafgaand aan het Holland Festival produceert De Groene Amsterdammer een podcast waarin voorstellingen worden uitlicht en makers aan het woord komen. Presentatoren Roos van der Lint, Gawie Keyser, Joost de Vries en Christiaan Weijts praten met makers en deskundigen over de voorstellingen en uitvoeringen die vanaf 3 juni op het programma staan. De rest van de podcasts zijn te luisteren via het kanaal van de Holland Festival Podcast.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Op zoek naar het publieke zelf van Sigrid Kaag
Met een portie vrouwelijke menselijkheid onderzoekt Marja Pruis de verhouding tussen de werkelijkheid en de verbeelding. Wie een portret wil maken van Sigrid Kaag heeft slechts de beschreven werkelijkheid als materiaal. In hoeverre laat zij zich dan kennen als publiek persoon?
Kaag, die de ‘feministische kaart’ nooit wilde spelen, maakte een wending op het moment dat ze de politiek in ging. Of beter, ze werd hiertoe genoodzaakt toen ze tijdens de aanloop naar de verkiezingen het populairste haatobject van Nederland werd. Kaags feministische positionering zegt op die manier veel over een tijd waarin vrouwen nog steeds met buitenproportionele vormen van agressie te maken krijgen wanneer ze zich buiten de gebaande paden begeven.
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Marieke de Haas
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe kan het dat Friezen niet rijk maar tóch gelukkig zijn?
Friesland is arm en kent een hoge werkloosheid. Toch zijn de inwoners er gemiddeld gelukkiger dan de rest van Nederland. Hoe kan dat? Jarenlang geloofden we heilig dat economische vooruitgang en een hoger inkomen dé maatstaf was voor een gelukkig leven. Tegenwoordig lopen we steeds vaker tegen de grenzen van deze vooruitgang aan.
Daarom schuift deze week Yvonne Zonderop aan in de Groene-podcast om te vertellen over ‘brede welvaart’, iets waar de Friezen inmiddels een beleidspunt van hebben gemaakt. Wat is brede welvaart precies? Welke rol speelt gemeenschapszin hierin? En vooral: hoe pak je zoiets aan?
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Willem Vernooij
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Geopolitiek voor Europa, gerechtigheid voor Oekraïne
In deze Buitenlandse Zaken: Mathieu Segers en Rutger van der Hoeven over Ursula von der Leyens ambitie om geopolitiek te bedrijven met de Europese Commissie. Hoe gaat haar dat af?
Verder: Finland is aspirant-lid van de NAVO – we horen de president, een voormalig ‘beerfluisteraar’, uitleggen waarom.
En: Tjitske Lingsma weegt de kansen om kleine en grote daders te berechten voor misdaden in Oekraïne. Tienduizend strafzaken wachten al op afhandeling.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Een 'walk of shame' door Bosnië
In het grensgebied tussen Bosnië en Kroatië dwaalt een groot aantal mensen al jaren rond in een poging ergens in de Europese Unie asiel aan te vragen. Maar zelden komen ze langs de hardhandige Kroatische grensbewakers en Frontex. Hierdoor blijft hun situatie uitzichtloos en moeten ze zien te overleven in de bossen van Bosnië, waar men graag wil helpen maar waar gastvrijheid zwaar op de proef wordt gesteld. Armoede en interne verdeeldheid spelen ook Bosnië parten.
Samen met een Nederlands gezelschap reisde Mounir Samuel langs diverse Bosnische steden om deze people on the move te bezoeken. Zij leven in omstandigheden die niet anders dan onmenselijk te noemen zijn. Mounir vertelt over de wijze waarop deze vluchtelingen hun waardigheid terugvinden.
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mìjnlieff en Marieke de Haas
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Professor Pim: een onversneden marktdenker
Twintig jaar na zijn dood loopt de beeldvorming van Pim Fortuyn uiteen. Sommigen zien hem nog steeds als de wegbereider van het populisme, anderen zien hem als een martelaar tegen de bureaucratische bestuurders. Een enkeling noemt hem zelfs een sociaaldemocraat. Van alle beschrijvingen die Fortuyn proberen te vatten is hij in ieder geval een onversneden marktdenker. In zijn ogen schuilde de verlossing in de markt, een idee dat veel mensen vandaag de dag vergeten wanneer ze aan Pim Fortuyn denken.
In deze editie van de Podcast van De Groene Amsterdammer is Bram Mellink te gast om meer te vertellen over het essay dat hij samen met Merijn Oudenampsen schreef over de economische ideeën van ‘Professor Pim’. Wat klopt er nog van het beeld dat wij van hem hebben? En waar komen de ideeën waar Fortuyn zich op beriep vandaan?
Het essay van Bram Mellink en Merijn Oudenampsen is een aangepaste versie van hun boek Neoliberalisme: Een Nederlandse geschiedenis, dat op 12 mei verschijnt bij Boom Uitgevers.
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Willem Vernooij
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Holland Festival Podcast: The Nation
Je kunt je afvragen of Eric de Vroedts monumentale marathonvoorstelling The Nation niet ‘The Great Dutch Novel’ is – maar dan met andere middelen. In het hart van het stuk verdwijnt een elfjarige jongen uit een volkswijk in Den Haag, maar de tentakels van de verdwijning grijpen naar de uitersten van de maatschappij, naar de gesloten politiecultuur, naar de hypende media en de opportunistische politiek.
In deze podcast gaat Groene-redacteur Joost de Vries in gesprek met de schrijver en regisseur zelf, Eric de Vroedt. De vraag is natuurlijk: kun je nog wel theater maken van de politiek, nu politiek al zo ontzettend theatraal is geworden? En wat is het eerste, meest typische Nederlandse ding dat Eric de Vroedt opvalt als hij weer op Schiphol landt? Een duidelijk antwoordt heeft hij niet, maar hé, de podcast is een informeel medium.The Nation is te bezoeken op 24-26 juni 2022 in het Internationaal Theater Amsterdam.
Voorafgaand aan het Holland Festival produceert De Groene Amsterdammer een podcast waarin voorstellingen worden uitlicht en makers aan het woord komen. Presentatoren Roos van der Lint, Gawie Keyser, Joost de Vries en Christiaan Weijts praten met makers en deskundigen over de voorstellingen en uitvoeringen die vanaf 3 juni op het programma staan. De rest van de podcasts zijn te luisteren via het kanaal van de Holland Festival Podcast.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De verdozing van Nederland: gooien met grond
In de afgelopen vijftien jaar is Nederland ‘dé logistieke hotspot van Europa’ geworden. Landschappen vallen in rap tempo ten prooi aan monotone distributiecentra. Het dozenlandschap is niet alleen lelijk, maar zorgt ook voor veel overlast voor omwonenden en het verdwijnen van groen. Waar Den Haag de regie zou moeten nemen over de schaarse groene ruimte gooit het die juist in de uitverkoop.
Dit onderzoek is uitgevoerd door de masterclass van Investico. Deze groep jonge onderzoeksjournalisten hebben hiervoor tientallen bestemmingsplannen en bouwdossiers opgevraagd bij gemeenten en provincies. Door heel het land spraken ze met ontwikkelaars, wethouders, gedeputeerden, lobbyverenigingen, wetenschappers en protesterende bewoners. Bijou van der Borst, Karlijn Saris en Thomas Muntz leggen uit hoe dit proces verliep.
Productie: Marieke de Haas, Stephan Sanders & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Populisten en zware wapens
In deze aflevering van de Buitenlandse Zaken podcast: president Macron wilde Frankrijk helen maar verdeelde het nog meer. Marijn Kruk weegt Macrons kansen om het beter te doen in de komende vijf jaar.
Verder: Casper Thomas en Rutger van der Hoeven zwaaien de derde rechtspopulist uit die binnen een jaar van het pluche is gewipt in Centraal Europa. En ze evalueren de Amerikaanse rol in de oorlog in Oekraïne. Omarmt Joe Biden niet te gretig zijn rol als oorlogspresident?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De gemeente als uitsmijter: dakloze arbeidsmigranten in Rotterdam
‘Ik moet sterk zijn. Ik weet waarvoor ik het doe.’ Dakloze Danail Simeonov, van Bulgaarse afkomst, kwam tijdens de coronapandemie in de geldproblemen. Om zijn studerende dochter te kunnen blijven ondersteunen, woont hij nu in een tent een paar kilometer ten noorden van Rotterdam.
Journalist Jochem van Staalduine deed vijf maanden lang onderzoek naar dakloze arbeidsmigranten zoals Danail. Zijn conclusie? Het beleid is te hard. In geen enkel geval krijgen op straat belande arbeidsmigranten aan het gemeenteloket de hulp die ze nodig hebben. Hoe is dit zo gekomen? En waar ligt de oplossing? Hoor het deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Roza Ybema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Robbert van Lanschot, de bankierszoon die reiziger werd
Begeesterd geraakt door de islam, zonder zelf moslim te worden. Deze week schreef Robbert van Lanschot een bewonderingswaardig stuk over de kracht van verhalen in de islamitische wereld. Welke verhalen zijn bepalend binnen de islam? Hebben deze overleveringen ook het verloop van de oorlog in Afghanistan bepaald? En welke bijzondere ervaringen heeft hij zelf meegemaakt tijdens zijn reizen?
Deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer weidt Robbert van Lanschot uit over zijn reizen en zijn onderzoek naar de bijzondere geschiedenis van de islam.
Productie: Kees van den Bosch en Willem Vernooij
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Paradigma Podcast: Rachel Carson - De zee
Voor Rachel Carson, een van de grondleggers van het ecologische denken, confronteerde de onwrikbare oceaan de mens met zijn nietigheid. Misschien zet de verwondering die uit haar boeken spreekt aan tot meer bescheidenheid. In deze podcast spreekt adjunct-hoofdredacteur van De Groene Joost de Vries met bioloog, schrijver en wereldreiziger Arita Baaijens en Groene-redacteur Jaap Tielbeke over de vrouw achter het verhaal en de invloed van haar boek.
De Groene Amsterdammer is mediapartner van de nieuwe boekenreeks van uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep: De Paradigma-reeks. Frisse nieuwe uitgaven van boeken die in de laatste 150 jaar ons denken over geloof, klimaat, feminisme, racisme, de meritocratie of de holocaust onherroepelijk hebben veranderd.
Deze aflevering: De Zee van Rachel Carson
Lees ook het profiel van Carson in De Groene.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Nederlandse burgerinitiatieven voor de opvang van Oekraïners
'Wilt u naar Noorwegen, Denemarken, Duitsland of Nederland?' Burgerinitiatieven uit heel Europa hebben zich na het uitbreken van de oorlog snel en op ongekende schaal georganiseerd voor de opvang van vluchtelingen. Veel sneller dan de overheid zorgden particulieren voor bussen, en matchten vluchtelingen met gastgezinnen.
Irene van der Linde rapporteert deze week in De Groene over kleinschalige Nederlandse initiatieven. Ze reisde mee naar Krakau. Daar, in een overvolle stationshal, worden dagelijks grote groepen Oekraïners opgevangen door vrijwilligers. Ze worden gekoppeld met een gastgezin, en dan gaat de bus vol met Oekraïners weer terug.
Hoe gaat het er in de stationshal aan toe? Bij wie stappen deze Oekraïense vluchtelingen in de bus? En hoe wordt bepaald waar ze eigenlijk naartoe gaan?
Productie: Kees van den Bosch & Marieke de Haas
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Europa, wat nu?
Wat wordt het Europese antwoord op de wreedheden van het Russische leger in Oekraïne? Mathieu Segers ziet Duitsland weifelen – en heel Europa. Laura Starink ziet hoe de oorlog met Rusland de Oekraïense identiteit vormt en stelt een ruil voor: Oekraïne in de EU, Hongarije in Ruslands tegenhanger daarvan, de Euraziatische Unie.
Rutger van der Hoeven en Mathieu Segers gaan in gesprek met Laura Starink over hoe de oorlog met Rusland de Oekraïense identiteit vormt, over Viktor Orbáns lege vijandpolitiek en over de vraag die de wreedheden in Boetsja oproept: Europa, wat nu?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Arbeidsongeschikt? Hoe de onafhankelijke rechter het UWV bijna altijd gelijk geeft
Burgers die door ziekte of pech arbeidsongeschikt raken kunnen een WIA-uitkering aanvragen bij het UWV. Maar als die uitkering niet wordt toegewezen, heeft beroep tegen die beslissing weinig zin. De Centrale Raad van Beroep geeft het UWV in negen van de tien gevallen gelijk. Hoe komt dat?
Bij de hoogste rechter is de bewijslast omgekeerd: burgers moeten aannemelijk maken dat het UWV onzorgvuldig is geweest in de procedure. Of iemand daadwerkelijk ziek is, toetst de rechter niet. Zo kan het gebeuren dat arbeidsongeschikte mensen in staat worden verklaard om te kunnen werken. De vage diagnose ‘ongespecificeerde aanpassingsstoornis’, die wordt gesteld door commercieel zorgbedrijf Psyon, speelt hierbij een belangrijke rol. Belia Heilbron en Anouk Kootstra doken in de rechtszaken van het Centraal Beroep en zagen steeds dezelfde knip-en-plak-diagnose van Psyon voorbijkomen.
Productie: Maria van Dordrecht en Kees van den Bosch
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
'Aandachtseconomie’: de strijd tegen de tijddieven van het internet
Van streaks en sociale bevestiging tot het inspelen op schuldgevoelens: het moderne internet is geoefend geworden in het trekken, en vooral het vasthouden, van je aandacht.
Waarom? Omdat Facebook, Instagram, Netflix en al die anderen aan je aandacht geld verdienen. Dit verdienmodel moet anders, vindt Groene-redacteur Koen Haegens. Ook zelf brengt Koen vaak meerdere uren van zijn dag door op zijn smartphone, scrollend door zijn Twitter-tijdlijn terwijl hij eigenlijk iets anders zou willen doen. Hoe gaan de nieuwe tijdslurpers van het internet te werk? Zijn ze nog te stoppen? Koen Haegens spreekt er deze week over met Kees van den Bosch in de podcast van De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Roza Ybema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Groene Ruimte: Een nieuw web
Ooit, nog voor de millenniumwisseling, ging er van het internet een geweldig democratische belofte uit. Als een soort digitaal marktplein zou het een ruimte bieden voor vrije uitwisseling van ideeën en gedachtegoed. Maar het internet is grotendeels gecorrumpeerd geraakt door grote platforms die draaien op de verkoop van data van haar gebruikers. De beloftes van het jonge internet, wat is daarmee gebeurd? En hoe snijden we deze potentie weer aan?
Teruggrijpend op de democratische beloftes van het internet, bespreekt redacteur Eva Hofman deze week alternatieve versies van het digitale web. Want, modereren kun je leren. Of althans, dat is het idee van het nieuwe platform De Groene Ruimte, dat deze week is gelanceerd in samenwerking met Waag. Naast de mogelijkheid om direct in gesprek te treden met de Groene-redacteuren, experimenteert De Groene Ruimte met etiquettes in de publieke ruimte van het internet. U bent van harte welkom.
De Groene ruimte is beschikbaar via de chat app Element. Sluit je aan!
Productie: Kees van den Bosch, Marieke de Haas en Roza Ybema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Is de toekomst van Oekraïne het verleden?
We moeten meer over Oekraïne praten, stelt historicus, journalist en oud Groene-hoofdredacteur Hubert Smeets. De oorlog tussen Rusland en Oekraïne draait om de vraag of de toekomst van Oekraïne in het verleden ligt of niet, vindt hij.
Verder: Casper Thomas en Rutger van der Hoeven wegen de ‘grenzeloze vriendschap’ tussen Rusland en China en bespreken hoe de oorlog in de VS is geland. Tilt deze oorlog Bidens presidentschap uit boven de loopgraven van Amerika’s cultuuroorlog?
Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe effectief zijn sancties?
Het is oorlog in Oost-Europa en de sancties tegen Rusland volgen elkaar op. Maar hoe effectief zijn deze maatregelen? In deze aflevering spreekt Kees van den Bosch drie auteurs over hun artikelen over de sancties tegen Rusland.
Journalisten Linda van der Pol en Simone Peek doken in de sancties tegen de Krim uit 2014. Werd er iets gedaan door het Openbaar Ministerie met bedrijven die de sancties overtraden? Waarom is juridische handhaving zo moeilijk?
Het tweede artikel is van de hand van Karlijn Kuijpers. Zij schreef een analyse over de sancties tegen oligarchen. Waarom is het Russische geld zo moeilijk vindbaar? Welke rol speelt de Zuidas daarin? En wat wordt beoogd met sancties opleggen aan oligarchen?
Productie: Maria van Dordrecht en Kees van den Bosch
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Collectieve revolutie in een tijd van populisme en polarisatie
In een tijd van individualisme, populisme en polarisatie voeren vrijheid en gelijkheid de boventoon. Waar is de broederschap gebleven? Journalist en auteur Bas Mesters ging op zoek, eerst in grote Europese steden voor zijn vorige Groene-serie, nu in Nederland. En hij vond tegengeluid: burgerinitiatieven, mensen die de kloof juist proberen te dichten. In het eerste deel van zijn nieuwe serie bespreekt hij wooncoöperaties, waarin mensen samenwonen en samenwerken in een duurzame woongemeenschap. ‘Dit collectief is een school voor democratie en samenleven,’ stellen de bewoners zelf. Wat kunnen wij van hen leren over conflicthantering in polariserende tijden? En hoe kan het dat deze initiatieven juist nu opkomen? Bas Mesters spreekt er deze week over met Stephan Sanders in de podcast van De Groene Amsterdammer.
Productie: Stephan Sanders, Daan Stoop en Roza Ybema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Historische excuses? Het Nederlandse geweld in Indonesië
Vorige week bood premier Mark Rutte excuses aan voor het systematische en extreme geweld van Nederlandse militairen in Indonesië: waren het historische woorden? Waarom duurde het zo lang voordat het tot Nederland doordrong dat wij ook fouten hebben gemaakt? Chris van der Heijden vertelt in de podcast van deze week hoe het NIOD-onderzoek 'Over de Grens' in essentie weinig verrassend is, maar wel tot nieuwe inzichten leidt.
Productie: Kees van den Bosch & Jitka Marks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Een explosief moment
Duitsland sluit gasleiding Nord Stream 2 niet aan, als straf voor Ruslands optreden in Oekraïne. Te laat en te weinig? Nee, vindt Mathieu Segers, juist voor Duitsland een radicale stap. Eva Hartog legt uit hoe gewone Russen aankijken tegen de oplopende spanningen met Oekraïne – en hoe zij zelf ook verward raakt van de informatieoorlog tussen Rusland en de VS.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Grenzen aan de groei
“Zo bezien keert de wereld van vóór de oliecrisis niet terug”, zei minister-president Joop Den Uyl toen hij in 1973 het land toesprak. Een jaar ervoor kwam het rapport van de Club van Rome uit, ‘De grenzen aan de groei’. De wereld werd geconfronteerd met een nieuw probleem: onbegrensd groeien op een planeet die grenzen heeft is niet mogelijk. De waarschuwing sloeg in als een bom, ook bij Den Uyl. “We moeten ons beseffen met elkaar dat we niet kunnen voortgaan met het verbruik van beperkte voorraden brandstoffen en grondstoffen zoals we dat in de laatste kwarteeuw hebben gedaan.” In het langste stuk dat ooit in De Groene Amsterdammer is verschenen blikt Jaap Tielbeke terug op de afgelopen vijftig jaar. Hoe kan het dat we, ondanks alle alarmsignalen, de planetaire grenzen hebben overschreden? En welke lessen kunnen we daaruit trekken voor de toekomst? Hierover en meer spreken wij hem deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch, Maria van Dordrecht en Roza Ybema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Indische Doofpot: hoe de inlichtingendienst een coup bij 'De Groene' wilde plegen
Tijdens zijn diepgravende onderzoek naar de onvervolgde Nederlandse oorlogsmisdaden in Indië stuitte Maurice Swirc ook op een fascinerend stuk Groene-geschiedenis. In 1949 publiceerde het blad een brief van een Nederlandse militair over de wandaden van zijn medesoldaten in Indië. De Binnenlandse Veiligheidsdienst wilde een coup plegen op de redactie, omdat die ‘gevaarlijk communistisch’ was en zich openlijk voor de onafhankelijkheid van de Indische koloniën uitsprak. Het was een van de vele voorvallen die in de Indische doofpot verdwenen. In de podcast van deze week neemt Maurice ons mee in zijn onderzoek en trekt hij de deksel voor ons open.
Productie: Kees van den Bosch & Jitka Marks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Bidens tweede jaar, Poetins nieuwste crisis
Rutger van der Hoeven en Casper Thomas in gesprek met historicus Hubert Smeets over Joe Bidens successen en mislukkingen en over Vladimir Poetins ontregeling van de NAVO en Europa.
Zijn Joe Bidens eerste jaar en zijn grote hervormingsplannen mislukt? Welnee, denkt Casper Thomas. Het is veel te vroeg om Biden nu al af te schrijven. Zijn presidentschap loopt best aardig, maar Amerikanen lijken wel verslaafd aan een ondergangsnarratief.
Verder legt historicus Hubert Smeets uit wat die Amerikaanse belofte om de NAVO niet uit te breiden nou inhield, en waar Poetins prioriteit al twintig jaar ligt: voorkomen dat de Europa niet alleen economisch, maar ook politiek één wordt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Myanmar één jaar na de coup
Op 1 februari was het precies één jaar geleden: het leger pleegde een staatsgreep in Myanmar, waardoor het land opnieuw terechtkwam in een militaire dictatuur. Maar de bevolking heeft in de tien jaar daarvoor van de vrijheid kunnen proeven en pikt het niet langer: door het hele land wordt verzet gepleegd tegen de junta. Gewapend én ongewapend.
Kees van den Bosch praat erover met journalist Minka Nijhuis, die al 30 jaar schrijft over Myanmar vanuit het land zelf. Maakt het verzet deze keer een kans? Op welke manier werd er stilgestaan bij de coup van één jaar geleden? En hoe houden de burgers uit Myanmar het vol om zich te blijven verzetten onder levensgevaarlijke omstandigheden?
Productie: Maria van Dordrecht en Kees van den Bosch
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Paradigma Podcast: Edward Said - Oriëntalisme
In Oriëntalisme bekritiseerde Edward Said de westerse intelligentsia om haar benepen beeld van het Midden-Oosten als zouden daar slechts onverlichte geesten wonen. Het boek sloeg in als een bom. In deze podcast spreekt adjunct-hoofdredacteur van De Groene Joost de Vries met antropoloog en schrijver Sinan Cankaya en columnist en opiniemaker bij NRC Lotfi El Hamidi over het belangrijke werk en de man achter het verhaal.
De Groene Amsterdammer is mediapartner van de nieuwe boekenreeks van uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep: De Paradigma-reeks. Frisse nieuwe uitgaven van boeken die in de laatste 150 jaar ons denken over geloof, klimaat, feminisme, racisme, de meritocratie of de holocaust onherroepelijk hebben veranderd.
Deze aflevering: Oriëntalisme van Edward Said
Lees het artikel dat Sinan Çankaya schreef over de lessen die Edward Said hem leerde.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Van Chili tot China: Jan van der Putten aan het woord
Van staatsgrepen tot moordaanslagen en van het WK voetbal in Argentinië in ’78 tot de aanstaande Winterspelen in Beijing: buitenlandcorrespondent Jan van der Putten leeft al jaren van historische gebeurtenis naar historische gebeurtenis. Zijn carrière begon in ’68 tijdens de Parijse studentenrevolte, ging verder in Griekenland, Latijns-Amerika, Italië, en toen: China. Daar ondervindt hij de schok der niet-herkenning: een land dat zich niet aan westerse regels of verwachtingen houdt, waar onderdrukking geen opstand betekent en waar niet terreur, maar propaganda zijn werk uitdagend maakte. Interessant vindt Jan niet wát er gebeurt, maar vooral waaróm. In zijn nieuwste artikel voor De Groene duikt hij de geschiedenis van China en de Oeigoeren in. Kees van den Bosch spreekt zijn jeugdheld deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch en Roza Ybema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe wind en zon de aarde gaan redden
In 2012 grapte Rutte nog dat windmolens vooral op subsidie draaien. Inmiddels is het ook volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) duidelijk dat zon- en windenergie goedkoper zijn dan ooit en nog vele malen goedkoper zullen worden. De ontwikkeling van duurzame energie gaat met exponentiële sprongen vooruit, in plaats van met kleine lineaire stapjes. Wat betekent dat voor de klimaatcrisis, en hoe zal de elektrificatie van de wereld uitpakken voor Nederland? De grenzen van wat er mogelijk is met duurzame energie zijn nog lang niet bereikt. Kees van den Bosch praat erover met Pepijn Vloemans, uit wiens onderzoek een optimistisch toekomstbeeld naar voren komt.
Productie: Kees van den Bosch en Maria van Dordrecht
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Nederland in Machtsblok Europa
Nederland heeft meer dan ooit een nationaal debat nodig over wat Nederland wil in de wereld – Monika Sie roept daartoe op in deze aflevering van Buitenlandse Zaken.
Plus: Mathieu Segers over de stuurloosheid van Nederland in Europa en over wat Europa nodig heeft om machtspolitiek te bedrijven.
En: welke rare sprongen maakt Boris Johnson nu hij in het nauw zit?
Met Monika Sie, Mathieu Segers en Rutger van der Hoeven
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Vogelvrij in de verzorgingsstaat – hoe de Participatiewet mensen juist uitsluit
Een jaar na de ophef over een vrouw uit Wijdemeren, die als bijstandsgerechtigde duizenden euro’s terug moet betalen nadat ze simpele boodschappen van haar moeder kreeg, doken onderzoeksjournalisten Karlijn Kuijpers en Marieke Rotman in de Participatiewet. Ze hoopten dat er sindsdien van alles veranderd zou zijn, maar dat viel tegen. Voor een oplossing wijzen politiek, gemeenten en rechters vooralsnog naar elkaar. In de podcast van deze week vertellen Karlijn en Marieke hoe ze hun onderzoek hebben aangepakt en gaan ze in op de beklemmende hoek waarin bijstandsgerechtigden gedreven worden door de extreme controle van sociaal rechercheurs.
Productie: Kees van den Bosch & Jitka Marks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Xandra Schutte: een gesprek met de hoofdredacteur
In de eerste podcast van het nieuwe jaar interviewt Stephan Sanders Groene-hoofdredacteur Xandra Schutte over de lezersbrieven van 2021. Waar maakten onze lezer zich het afgelopen jaar druk over? Wat waardeerden ze? Waarover waren ze kritisch? Een gesprek over het functioneren van een redactie in tijden van corona.
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Roza Ybema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Een tweede graf voor de halve prijs?
Na de dood van haar man Antoine Verbij komt Annemieke Hendriks voor de vraag te staan hoe ze met hun nalatenschap om moet gaan. Als journaliste is ze gewend een kijkje te nemen in de levens van anderen, en vooral niet over zichzelf te schrijven. Maar het idee te verdwijnen na de dood is moeilijk. Hoe zorg je dat je niet verdwijnt als je zelf altijd de observator bent? Het kleine kerkhof in Berlijn waar haar man begraven ligt bleek de uitkomst om over anderen en tegelijk Antoine en haarzelf te schrijven. In de podcast van deze week vertelt Annemieke over haar nieuwe boek over dit bijzondere kerkhof, waar ze een tweede graf kreeg aangeboden voor de halve prijs.
Productie: Kees van den Bosch & Jitka Marks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Een nieuw regeerakkoord: nieuwe wijn in oude zakken?
‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’: met deze titel werd vorige week het nieuwe regeerakkoord gepresenteerd. Een nieuw akkoord, een nieuw kabinet, een nieuw begin. Of toch niet? Na jaren van affaires en aardbevingen zijn veel Nederlandse burgers het vertrouwen in hun overheid kwijtgeraakt. Toch zijn het dezelfde partijen en dezelfde premier die nu de taak op zich nemen deze vertrouwensbreuk te herstellen.
Kees van den Bosch spreekt de politieke redacteuren van De Groene, Coen van de Ven en Marcel ten Hooven. Wat viel hen op aan het regeerakkoord? Kan een doorstartcoalitie de last van haar verleden van zich afwerpen en vooruitkijken naar de toekomst?
Productie: Kees van den Bosch & Roza Ybema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Poetins achtertuin, Trumps lanceerplatform
Wil de Russische president Poetin Oekraïne binnenvallen of bluft hij? En wat kan hij als reactie vanuit het Westen verwachten? In Chili versloeg een socialistische millennial een extreem-rechtse advocaat voor het presidentschap: begint de rechts-autoritaire golf in de wereld stuk te slaan op een nieuwe generatie? En Joe Biden kreeg dit jaar maar weinig gedaan, is zijn presidentschap al klaar? Zijn voorganger Donald Trump gebruikt ‘the Big Lie’ over gestolen presidentsverkiezingen als lanceerplatform voor een nieuwe kandidatuur in 2024. Staat de Democratische Partij erbij te kijken terwijl de Republikeinen het Amerikaanse kiessysteem in hun voordeel opzetten?
Met Eva Hartog, Rutger van der Hoeven & Casper Thomas
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De vrouw met de rode hoed - 'Stop the lies, stop the pushbacks!'
Journaliste Ingeborg Beugel moest een aantal weken geleden noodgedwongen uit Griekenland vertrekken. Tijdens een persconferentie stelde ze een kritische vraag over de vluchtelingencrisis aan premier Kyriakos Mitsotakis. Bedreigingen, een steen naar haar hoofd en intimidatie waren het gevolg. ‘Een ware heksenjacht’, volgens Ingeborg. Ze wil terug, maar het kan nog niet. Wat is er aan de hand in Griekenland? Hoe staat het ervoor met de persvrijheid in het land? In de podcast van deze week vertelt Ingeborg over haar redenen voor het stellen van de simpele vraag: when will you stop lying?
Productie: Kees van den Bosch & Jitka Marks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Een nieuwe toeslagenaffaire? Schuldig door het algoritme
Sjoemelende belastingadviseurs, die door de Belastingdienst op de hielen worden gezeten: aan dit beeld houdt de Dienst graag vast. Uit diepgravend onderzoek van journalist Marco de Vries blijken de rollen echter omgedraaid. Niet de belastingadviseurs sjoemelden maar het fraudeteam van de Belastingdienst ging ook hier, net als bij de toeslagenaffaire, over de schreef. De adviseurs werden door het FIOD opgespoord en onterecht voor fraude aangeklaagd en zelfs veroordeeld. In de podcast van De Groene Amsterdammer vertelt Marco hoe hij achter het persoonlijke verhaal van adviseur Ahmed Abdi kwam en ontdekte dat er nog velen zoals hem blijken te zijn. Abdi’s verhaal is het topje van de ijsberg van een nieuwe toeslagenaffaire. Hoe lang houdt het beeld van een betrouwbare Belastingdienst nog stand?
Productie: Kees van den Bosch, Roza Ybema & Jitka Marks
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Engeland na de Brexit: een onmogelijke nieuwe economie
Hoe staat Engeland ervoor na de Brexit? Sacha Hilhorst woont in Mansfield en onderzoekt de gevolgen van de Brexit op het land. In de jaren tachtig werden de mijnen in Mansfield gesloten en grote textielbedrijven naar lagelonenlanden verplaatst. In ruil daarvoor werden distributiecentra gebouwd van onder andere Amazon en Sports Direct. Nu werken veel mensen alleen nog maar via uitzendbureaus en krijgen slecht betaald. Hilhorst sprak hun, maar ook veel mensen die de stad uit zijn gegaan. Veel hebben voor de Brexit gestemd, maar sommigen komen daar nu op terug. ‘De schappen liggen vaker leeg, en alles is veel duurder.’ Je hoort het in de podcast van deze week.
Productie: Kees van den Bosch & Paola Leijssen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Nieuw elan in Duitsland, deuken in de ambities van India
De Duitse regering lanceert zichzelf met groene en sociale ambities; wat betekent dat voor Europa? De presidenten Biden en Xi glimlachten veel op een virtuele top, maar er vielen ook weinig verhulde dreigementen over en weer. En premier Modi wil India vooraan schuiven op het wereldtoneel en interne oppositie opsluiten in de kelder. Maar hij vond boze boeren en covid-19 op zijn pad.
Met Mathieu Segers, Eva Oude Elferink, Rutger van der Hoeven & Casper Thomas
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Ook Europa zet vluchtelingen in als politiek middel
Duizenden vluchtelingen hebben zich verzameld rond de grens tussen Belarus en Polen. Het wordt geportretteerd als een onvoorzienbare humanitaire ramp en vals spel van een op zijn tenen getrapte dictator. Maar is het wel zo simpel? Thomas Spijkerboer, hoogleraar Migratierecht, betoogt van niet. Het langetermijnbeleid van de rijke Europese landen is er al decennia op gericht om het zo moeilijk mogelijk te maken voor vluchtelingen om daar asiel aan te vragen, en omringende regio’s op te zadelen met de opvang. De situatie in Belarus staat niet op zichzelf maar is symbool voor een veel groter probleem dat veel landen in de grensregio’s al langer dwarszit. Europa overschrijdt in haar zelfzucht niet alleen ethische maar ook juridische grenzen.
Kees van den Bosch spreekt met Thomas voor de podcast van De Groene Amsterdammer over de gecompliceerde verhoudingen tussen centrum en periferie, hypocrisie binnen Europees denken en de vluchtelingen die van dit alles de dupe zijn.
Productie: Kees van den Bosch & Zed Fasel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
ISIS-families in Irak: tussen wraak en vergiffenis
Vier jaar na de val van het ISIS-kalifaat is de blik van rest van de wereld allang op andere zaken gericht. Maar in Irak heeft tijd de wonden die ISIS achterliet niet geheeld. De Iraakse regering doet te weinig, vindt journalist Judit Neurink. Voor het eerst sinds corona was zij terug in het land waar ze jarenlang heeft gewoond. Zij ziet daar hoe het terugverhuizen van ISIS-families langzaam, té langzaam, op gang komt. Tienduizenden vrouwen en kinderen zitten nog altijd vast in kampen in Syrië en Irak. Hun mannen zitten, voor zover zij nog in leven zijn, in de gevangenis. Zonder verzoening zullen zij alleen maar verder radicaliseren. Maar zonder gerechtigheid willen de slachtoffers van ISIS zich niet met hen verzoenen. Hoe moet het nu verder? Judit Neurink vertelt er deze week over in de podcast van de Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch & Roza Ybema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Nieuwe pelgrims in Glasgow en groene pioniers
Daphne van Paassen liep afgelopen weken mee met The Climate Miles, een klimaatmars van Groningen naar Glasgow, waar de klimaatconferentie COP26 van de Verenigde Naties momenteel plaatsvindt. Ze vertelt over de tocht, de diversiteit van het publiek en wat haar ertoe bracht om mee te lopen. Ook hoor je Luuk Sengers en Evert de Vos. Zij maakten een top tien van Europese bedrijven die hun CO2-uitstoot aanzienlijk hebben verminderd. Zo gebruikt Heineken momenteel als enige een elektrisch binnenvaartschip. Zij tonen een enorme bedrijfstrots. Wat kunnen de anderen hiervan leren? En wat zou de overheid moeten doen?
Productie: Kees van den Bosch & Paola Leijssen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Klimaatmanoeuvres in Glasgow, Rusland sluit zich af voor de wereld
De grote democratieën moeten het klimaat maar redden in Glasgow, zo maken China en Rusland duidelijk. Wat zijn daarvoor de obstakels in Europa en de VS zelf? En journalist Laura Starink spreekt over de toenemende repressie en onvrijheid in Rusland. Poetin is wakker geworden voor het gevaar dat een vrij internet vormt, en neemt zijn maatregelen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Straffeloosheid voor de grootste misdadigers: de wrange realiteit van het ICC
Rechtvaardige internationale rechtspraak is noodzakelijk maar haast onmogelijk, weet Tjitske Lingsma. Zij deed onderzoek naar het Internationaal Strafhof (ICC) en de moeilijkheden die het vervolgen van dictators en oorlogsmisdadigers met zich meebrengt. Voor haar nieuwste stuk onderzocht ze de gecompliceerde situatie in Afghanistan na de snelle overname door de Taliban, die sinds de machtswisseling mensenrechten schenden, ondanks beloftes over verandering. Het ICC blijkt machteloos tegenover de Taliban, maar ook tegenover andere partijen die daar misdrijven hebben gepleegd, waarvan de Verenigde Staten niet een van de minsten zijn.
Kees van den Bosch spreekt Tjitske voor de podcast van De Groene Amsterdammer over de positie van het ICC, problemen met internationale veroordeling en de hypocrisie in Westers denken daarover.
Productie: Kees van den Bosch & Zed Fasel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Nederlandse coronastrategie bleef omstreden
'De realiteit is dat de komende tijd een groot deel van de Nederlandse bevolking met het virus besmet zal raken,' zegt premier Mark Rutte op 16 maart 2020. We zullen als land een 'redelijke middenweg' volgen – geen draconische Chinese maatregelen, maar gecontroleerde verspreiding. We moeten groepsimmuniteit opbouwen, zodat er uiteindelijk een beschermende muur om onze kwetsbare landgenoten heen staat.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt echter al sinds het begin van de pandemie tegen deze strategie. Testen en traceren is de sleutel, niet groepsimmuniteit. Heeft het Nederlandse beleid geleid tot onnodige ziekte- en sterfgevallen? En is onze corona-aanpak wel zo vergelijkbaar met buurlanden als de overheid beweert? Wetenschapsjournalist Jop de Vrieze volgt al sinds het begin van de crisis zowel Nederlands als buitenlands coronabeleid op de voet. Het uitgebreide onderzoek dat hij deed in samenwerking met Nieuwsuur geeft antwoord op veel vragen. Hij vertelt erover in de podcast van De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch, Roza Ybema & Paola Leijssen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waterschappen. Weten we eigenlijk waar we op stemmen?
We mogen er allemaal op stemmen en betalen er allemaal belasting aan. Maar wat weten we eigenlijk van de waterschappen? Er zijn veel schulden, er is weinig transparantie en de belangen zijn groot. Onderzoeksjournalisten Kim van Keken en Dieuwertje Kuijpers doken in de wereld van het oudste polderoverleg, ontstaan in de twaalfde eeuw. Toen waren er duizenden, nu zijn dat er nog maar 21. Enorme ambtelijke apparaten zijn het. Het boerenbelang is goed ‘geborgd’, maar hoe zit dat met het belang van de ‘normale’ inwoner? Een boer wil droge grond, de natuurliefhebber en de huizenbezitter juist niet.
Kim van Keken vertelt over haar onderzoek in de podcast van De Groene Amsterdammer.
Productie: Kees van den Bosch & Paola Leijssen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Hoe Polen en de VS hun Hooggerechtshof gebruiken voor politiek
Rutger van der Hoeven en Casper Thomas in gesprek met Mathieu Segers over hoe Polen op ramkoers ligt met de Europese Unie, en met Laila Frank over de Republikeinse aanval op het recht op abortus in de VS. En Sebastian Kurz: is hij nou een boef of niet?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe Den Haag uit Nederland verdween
Kleine basisscholen die moeten sluiten, bibliotheken die uit het dorp verdwijnen, ziekenhuizen en politiekantoren die fuseren en nóg slechter bereikbaar worden. De overheid streeft al sinds de jaren tachtig naar efficiency en rendement. De gevolgen van dit beleid worden steeds duidelijker, en nergens zo pijnlijk als in de ‘uithoeken’ van ons kleine land. Dit stellen Coen van de Ven (De Groene Amsterdammer) en Remy Koens (Follow the Money) vast. Zij vonden een onmiskenbare overlap tussen de plekken waar de overheid zich aan het zicht onttrok, en de plekken waar populistische woede groeide. Moet je een overheid zien om haar te vertrouwen? Over deze vraag en meer sprak Stephan Sanders hen in de podcast van de Groene Amsterdammer.
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Zed Fasel & Roza Ybema
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buurtinitiatieven zijn onmisbaar maar passen niet in het gemeentelijke plaatje
Er is een crisissituatie tussen overheid en burger in Amsterdam, ziet journalist Floor Milikowski. Er zijn grootse plannen van de gemeente; veel bouwen, snel van het gas af en radicaal vergroenen. Maar er wordt niet naar de bewoners geluisterd. Terwijl de bewoners onmisbaar zijn bij het vormgeven van de stad. Ze zien hun omgeving veranderen, maar hebben niet of nauwelijks invloed op dit proces. Daarover is veel frustratie, want de buurtinitiatieven en projecten die er zijn, sneuvelen omdat ze uiteindelijk toch niet passen bij de gemeentelijke plannen. Alles wat ook maar een beetje afwijkt van de gemeentelijke norm zorgt gelijk voor paniek. Het draait uiteindelijk om macht en geld; het is een ville versus cité.
In De Groene Amsterdammer Podcast interviewt Kees van den Bosch Floor Milikowski over de complexe verhouding tussen burgers en beleidsmakers.
Productie: Kees van den Bosch & Paola Leijssen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Uitbuiting en een falende Inspectie
Van onderbetaling in kleine restaurants tot gedwongen overuren maken voor Nederlands grootste bedrijven, de rechten van werknemers worden vaker geschonden dan algemeen gedacht. Investico-redacteuren Emiel Woutersen en Simone Peek doen er onderzoek naar en leggen misstanden op zowel de arbeidsmarkt als de controle daarvan bloot. Deze week verscheen hun verhaal over de arbeidsinspectie, of meer formeel de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (iszw), die als taak heeft om arbeidsuitbuiting op te sporen maar daarin faalt. Ondanks meer budget worden er minder daders gepakt en minder slachtoffers geholpen.
In De Groene Amsterdammer Podcast spreekt Kees van den Bosch met Emiel en Simone over hun recentste onderzoek en het boek Uitgebuit waarin de verhalen van onderzoeksplatform Investico over de uitbuiting op de arbeidsmarkt zijn gebundeld.
Productie: Kees van den Bosch & Zed Fasel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De strijd tegen de ‘genderideologie’
Journalist Lisa Peters doet onderzoek naar hoe de ultraconservatieve christenen in Europa de strijd aangaan met de 'genderideologie'. Deze groep is tegen abortus, het homohuwelijk en echtscheiding en heeft maar één doel: het herstel van de ‘natuurlijke orde’. Ze leeft onder de naam Agenda Europe en met haar gedachtegoed krijgt ze steeds meer voet aan de grond bij populistische partijen, ook in Nederland. Doordat deze beweging zoveel geld heeft, heeft ze veel lobbykracht. Activisten die durven op te staan, worden met de grond gelijk geprocedeerd. Peters duikt in dit onderwerp en spreekt onder andere een Poolse homoactivist, Bartosz Staszewski, die strijdt tegen Ordo Iuris, de ultraconservatieve katholieke denktank van Polen. Ze vertelt erover in De Groene Amsterdammer Podcast.
Productie: Kees van den Bosch & Paola Leijssen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Buitenlandse Zaken: Rust in Duitsland, stilte in Afghanistan
In de Duitse verkiezingen wint zaterdag de kandidaat die het best het gevoel van stabiliteit weet op te roepen, legt Mathieu Segers uit – een reflectie van de Duitse cultuur, en de rol van begrenzing. Rutger van der Hoeven en Casper Thomas wegen AUKUS, een nieuw strategisch bondgenootschap van de VS, VK en Australië dat China moet indammen – en dat vragen oproept over het verschil tussen Trump en Biden. Tot slot reflecteert Bette Dam op de razendsnelle overname van Afghanistan door de Taliban, en op de simplistische narratieven die we gebruiken om het land te begrijpen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Sluiproute Brussel: lobbyen bij de EU
Journalist Lise Witteman doet in Brussel verslag van de politiek op het hoogste niveau. Wat haar opviel was het verschil aan transparantie tussen de nationale politiek van veel Europese landen en de internationale politiek van hun vertegenwoordigers in Brussel. Het bedrijfsleven heeft door middel van lobby’s een grote vinger in de pap in de Europese politiek, zelfs zo groot dat zij op sommige gebieden meer invloed hebben dan nationale overheden. Hoe heeft dit de kijk van politici en burgers op de Europese Unie veranderd?
In De Groene Amsterdammer Podcast spreekt Kees van den Bosch met Witteman over de band tussen de Europese burger en Brussel en hoe de rol van journalistiek als waakhond zelfs in de meest democratische samenlevingen van belang blijft.
Productie: Kees van den Bosch, Micha Zaat & Zed Fasel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Moordtieten
'Het is een tikkende tijdbom in je lijf’. Of: ‘je voelt je plots tachtig jaar en doodziek’. Voor mensen met siliconen implantaten was de documentaire Moordtieten van BNNVARA schrikwekkend. Journaliste Daphne van Paassen kreeg na borstkanker ook een siliconenprothese en maakte, net zoals vele andere vrouwen, ongerust een afspraak bij de dokter.
Wat van Paassen miste in de documentaire, waren feiten en cijfers. Ze ging op onderzoek uit en schreef het stuk dat ze zelf verlangde te lezen. In De Groene Amsterdammer Podcast gaat Kees van den Bosch met haar in gesprek. Wat blijkt: na haar onderzoek kiest ze opnieuw voor siliconen implantaten.
Productie: Kees van den Bosch, Simon Dequeker & Paola Leissen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het einde van Merkel, de voortzetting van stabiliteit
Het einde van Angela Merkel aan het roer in Duitsland is een einde van een tijdperk. Toch verwacht Merlijn Schoonenboom, journalist en auteur gezeteld in Berlijn, dat de stabiliteit die Merkel uitstraalt doorgezet zal worden. In gesprek met Kees van den Bosch vertelt hij hoe het verlangen naar continuïteit diepgeworteld is in de Duitse cultuur, gevoed door een algemene angst voor een heropleving van extremisme.
Merkel was de belichaming van het ‘goede’ Duitsland, dat zich in 2015 openstelde voor een miljoen vluchtelingen. Kenmerkend gebaar van haar was de ruit, ze hield haar handen in een ruitvorm voor haar buik, als een ultiem gebaar van stabiliteit en kalmte. Dit en meer in deze aflevering van De Groene Amsterdammer Podcast.
Productie: Kees van den Bosch & Micha Zaat
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De vlucht uit Afghanistan
‘Mensen staan dagen in een opeengepakte massa. Velen sterven door verstikking, hitte of geweld.’ Oorlogsverslaggever Minka Nijhuis noemt de evacuatie uit Afghanistan de meest chaotische die ze ooit heeft meegemaakt. Tien dagen geleden kreeg ze een mail van een wanhopige collega. Hij probeerde zijn familieleden uit Afghanistan weg te krijgen. Nijhuis schoot meteen te hulp; het ging om mensenlevens.
In De Groene Amsterdammer Podcast gaat Kees van den Bosch met haar in gesprek. Wat is de rol en het belang van de buitenlandjournalistiek, die altijd ‘een eerste ruwe versie van de geschiedenis naar huis brengt’?
Productie: Kees van den Bosch & Simon Dequeker
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het klimaat en de journalistiek
Het is een zomer waarin we met de neus op de feiten worden gedrukt; een zomer vol extreem weer, en een zomer waarin het alarmerende IPCC-rapport uitkwam. Volgens dat rapport is het vijf voor twaalf. Als er nu niet hard wordt ingegrepen is het misschien wel te laat, en zullen de weersextremen normaal worden.
Hoe is het om als klimaatjournalist te werken in tijden als deze? Kees van den Bosch vraagt het in de podcast van De Groene Amsterdammer aan Groene-redacteuren Evert de Vos en Jaap Tielbeke. Het werd een gesprek over frustraties, interessante analyses en verschillende toekomstperspectieven.
Productie: Kees van den Bosch & Micha Zaat
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe gaan Ghanees-Nederlandse jongeren om met de koloniale geschiedenis van hun geloof?
In de jaren 70 kwamen de eerste Ghanezen naar Nederland. Het is een heel gelovige en overwegend christelijke gemeenschap. Maar christen waren de Ghanezen niet altijd. Vroeger, in het Ashanti-koninkrijk, werd de oppergod Nyame aanbeden en waren mensenoffers een gangbare praktijk. Tot de Britten kwamen, het christendom met zich meenamen en de Ghanezen onderwierpen. Kunnen de Ghanese christenen leven met het beeld van hun geloof als restant van het kolonialisme?
In De Groene Amsterdammer Podcast sprak Stephan Sanders met Dan Afrifa, zelf van Ghanese afkomst. Dan ging praten met enkele jongeren uit zijn eigen kerk, de Ghanese methodistengemeenschap.
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Simon Dequeker
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Zoekend en zwervend als een Odysseus op zee
Met zo’n veertigduizend zijn ze, de Bulgaren, Polen en Roemenen die in Den Haag als arbeidsmigrant door het leven gaan. Vaak niet geregistreerd en altijd onder de waterlijn. ‘Wij staan veilig aan de kust en zien enkel de vin van de haai. We weten dat er meer zit, maar gaan kijken, dat willen we niet.’
Mira Feticu stak haar hoofd in de zee en sprak met Stephan Sanders in De Groene Amsterdammer Podcast. De blootgelegde verhalen grijpen Mira, zelf geboren in Roemenië, naar het hart. ‘Ik vraag me nu af: zou ik zelf, met deze ervaring op zak, het nog aandurven om de sprong te wagen?’
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Simon Dequeker
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wat is identiteit in de grootste polder ter wereld?
Historicus, schrijver en journalist Eva Vriend is geboren in de Noordoostpolder. Maar voelt ze zich dan ook Flevolander? In haar verhaal in De Groene schrijft ze dat de jongste provincie van Nederland grote problemen heeft met het vinden van een eigen identiteit. Misschien wel juist omdat haar eerste inwoners, na een strenge selectie vanuit de Rijksdienst, vanuit heel Nederland neerstreken in de nieuwe polder. In de podcast vertelt Vriend over de geschiedenis van dit stukje Nederland en gaat ze diep in op haar eigen ervaringen.
Productie: Kees van den Bosch & Micha Zaat
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Online verdwijnen – een illusie
Hoe is het om gehackt te worden? Groene-redacteur Eva Hofman besloot het vrijwillig aan den lijve te ondervinden. Ze vroeg een ‘ethisch hacker’ om in één week zo veel mogelijk over haar te weten te komen via internet. De resultaten zijn choquerend, maar volgens Hofman had hij nog veel verder kunnen komen. De boodschap is duidelijk: wees waakzaam en denk twee keer na over wat je online zet, want veel zal nooit verdwijnen.
In de podcast van De Groene Amsterdammer vertelt Hofman hoe ze deze week heeft ervaren en gaat ze in op de vraag of we nog wel echt vrij kunnen zijn op het internet.
Productie: Kees van den Bosch & Micha Zaat
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Op zoek naar (zwart) landbezit
Het kleine huisje op de Amerikaanse prairie. Een geïsoleerd, zelfvoorzienend bestaan ver weg van de bewoonde wereld. Dat is homesteading, het resultaat van een – ondertussen afgeschafte - wet die mensen het recht gaf om een stuk land te claimen om daar te gaan boeren. Het oorspronkelijke idee was om de uitbreiding van Amerika te stimuleren. Een haasje over van geïsoleerde boerderijen, verder en verder landinwaarts, was het gevolg.
In De Groene Amsterdammer Podcast spreekt Kees van den Bosch met Groene-redacteur Casper Thomas die de hedendaagse landontginners Rudd en Saenz in Brunswick bezocht. Zij voorzien homesteading van een extra dimensie: het terugclaimen van grond die hen, als zwarte mensen, nooit is gegund.
Productie: Kees van den Bosch & Simon Dequeker
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Leven als een minderheid in Israël
In mei gingen jonge Arabische burgers van Israël in Arabische en gemengde joods-Arabische steden massaal de straat op. Uit solidariteit met hun broeders in Gaza maar ook vanuit ontevredenheid over hun eigen minderheidspositie. Ruim twintig procent van de Israëlische bevolking is Arabisch, maar hun problematiek blijft vaak onderbelicht.
Journalist en schrijver Simone Korkus woont en werkt al ruim twintig jaar in Israël en sprak Arabische inwoners over de problemen waar zij tegenaan lopen. In De Groene Amsterdammer Podcast interviewt Kees van den Bosch haar over journalistiek werken in Israël en de problemen maar ook de hoop van de Arabische Israëliërs.
Productie: Kees van den Bosch, Sofie Bongers & Micha Zaat
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Opstand tegen de gentrificatie
Amsterdam-Noord is hip. Na jaren van verloedering wordt de buurt massaal opgeknapt. Gentrificatie, of verfraaiing, is de naam. Maar dit gaat ten koste van zij die allang om vernieuwing vroegen: de bewoners van Amsterdam-Noord zelf. Zij hebben er geen toekomst meer, de huizen worden onbetaalbaar. ‘Noord is onze thuis. Maar spoedig worden de sociale weefsels weggevaagd, en de wijk geanonimiseerd tot een onbekende stad’. Massih Hutak is, naast hiphopper en schrijver, de voortrekker van ‘Verdedig Noord’, een burgercollectief dat het stadsbestuur op het matje roept, want wonen is een universeel basisrecht.
Kees van den Bosch sprak met Hutak over identiteit, verzet maar ook hoop. Niet tegen verfraaiing, wel tegen een onrechtvaardige verdeling van de groei van de stad.
Productie: Kees van den Bosch & Simon Dequeker
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De prijs van het bevingsleed
De gaswinning in Groningen zorgde voor veel fysieke schade, maar de mentale schade van de inwoners in het bevingsgebied werd voorheen buiten beschouwing gelaten. Daar komt verandering in, want de slachtoffers kunnen binnenkort aanspraak maken op smartengeld.
Redacteur Roos van der Lint verhuisde een paar maanden geleden naar Groningen, waar haar blik op de schade veranderde: ‘Iedereen in Nederland kent het probleem, maar wanneer je Groningers spreekt heb je pas door hoe erg het onderwerp daar leeft’. Deze week spreekt ze met Kees van den Bosch over de keerzijde van het smartengeld voor de Groningers. Want welk bedrag staat in verhouding tot het leed dat zij de afgelopen jaren hebben moeten ondergaan? Wat houdt dat leed in?
Productie: Kees van den Bosch & Sofie Bongers
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Holland Festival: Roos van der Lint, Koen Kleijn & Joke de Wolf over Maison Mère
In de voorstelling Maison Mère, de eerste van het drieluik Contes Immoreax (‘Immorele verhalen’), bouwt de Franse performancekunstenaar Phia Ménard een Parthenon van karton. Roos van der Lint spreekt met kunstcritici Koen Kleijn en Joke de Wolf over de grote virtuositeit en schoonheid die Ménard, opgeleid als circusartiest, met eenvoudig gereedschap voor de ogen van het publiek tentoonspreidt. Maar ook over de stad Athene, de kwetsbaarheid van een monument en de betekenis van kunst in tijden van crisis.
Luister alle afleveringen van de Holland Festival Podcast via groene.nl/hfpodcast
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Turks-nationalistische intimidatie
Wat voor Turkse Nederlanders een bekend fenomeen is, is voor de rest van Nederland vrijwel onbekend terrein. Het gaat om intimidatie, bedreigingen en haat vanuit Turks-nationalistische hoek. Via sociale media en een web van nieuwssites zijn Nederlanders van Turkse komaf steeds vaker slachtoffer van intimidatie.
Deze week spreekt Stephan Sanders in De Groene Amsterdammer Podcast met Karlijn Saris en Coen van de Ven over hun onderzoek. Samen met collega Rasit Elibol bogen zij zich over de vraag waar het verschil tussen spontane intimidatie en centrale coördinatie ligt. En welke uitdagingen brengen zo’n gevoelig onderwerp nog meer met zich mee?
Poductie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Samira Ataei
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Stephan Sanders in gesprek met Auke Hulst & Oscar Bouwhuis over Kukangendai
Tijdens het Holland Festival produceert De Groene Amsterdammer een podcast waarin voorstellingen worden uitlicht en makers aan het woord komen. De afleveringen verschijnen op de site van de Groene, maar zijn ook te beluisteren via alle bekende podcast-kanalen. De podcast biedt achtergrond en reflectie bij de programmering; ze zijn te beluisteren als inleiding of als nabeschouwing door bezoekers en door iedereen die in het festival is geïnteresseerd. In deze aflevering spreekt Stephan Sanders met schrijver Auke Hulst en Groene-medewerker Oscar Bouwhuis. De productie is in handen van Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Voetballers als een stam op een eiland
In de voetbalwereld betaal je een heuse prijs om rijk en succesvol te zijn. Meer dan ooit zijn topvoetballers vervreemd van de maatschappij waarin ze leven én van hun club, ziet journalist Simon Kuper. Met het EK in aantocht spreekt Kees van den Bosch in De Groene Amsterdammer Podcast met hem over de antropologische blik op topvoetballers.
Na dertig jaar observeren en interviewen bracht Kuper de etnografie van topspelers in kaart. Kunnen voetballers het contact met de echte wereld herwinnen? Hoe racistisch is de voetbalwereld? En hoe is de verhouding tussen speler en club geëvolueerd? ‘Voetballers willen erbij horen, maar ze worden nooit normaal behandeld.'
Productie: Kees van den Bosch en Samira Ataei
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Aan de verkeerde kant van de geschiedenis
Ben je een slecht mens als je aan de verkeerde kant van de geschiedenis hebt gestaan? Eric Velthuis onderzocht het als producent in de documentaire Lamentations of Judas (2020) waarin Angolese veteranen worden geconfronteerd met hun verleden. Als jonge, anticommunistische strijders lieten zij zich door het toenmalige Apartheidsregime in Zuid-Afrika verleiden tot de verkeerde keuze en begingen in naam van het witte regime gruwelijke daden tegen de zwarte bevolking. Het woestijndorp Pomfret, waar zij nu wonen, vormt het decor voor de film waarin de ex-soldaten zowel personage als acteur zijn.
Velthuis schreef een reportage van zijn reis door Zuid-Afrika om de film te laten zien. Krijgt hij de gewenste reacties op zijn film? En willen mensen het verhaal van de verraders wel horen? Stephan Sanders spreekt hem in de Groene Amsterdammer Podcast.
Productie: Sofie Bongers, Stephan Sanders & Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Holland Festival: Ivo van Hove over Age of Rage
Tijdens het Holland Festival produceert De Groene Amsterdammer een podcast waarin voorstellingen worden uitlicht en makers aan het woord komen. De afleveringen zullen op de site van de Groene verschijnen, maar ook te beluisteren zijn via alle bekende podcast-kanalen. Presentatoren Roos van der Lint, Stephan Sanders, Joost de Vries en Christiaan Weijts praten met makers en deskundigen over de voorstellingen en uitvoeringen die vanaf 3 juni op het programma staan. De podcast biedt achtergrond en reflectie bij de programmering; ze zijn te beluisteren als inleiding of als nabeschouwing door bezoekers en door iedereen die in het festival is geïnteresseerd. In deze aflevering spreekt Joost de Vries met Ivo van Hove over Age of Rage. De productie is in handen van Gizelle Mijnlieff.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De making of: Slavernijtentoonstelling Rijksmuseum
Hoe vertel je het verhaal van de enorme, anonieme massa van tot slaaf gemaakte mensen zonder stem en schrift? Ruim anderhalf jaar volgde journalist en historicus Niels Mathijssen het maakproces van de slavernijtentoonstelling in het Amsterdamse Rijksmuseum. Hij kreeg zo een inkijkje in de zoektocht naar een geslaagde visualisatie van het Nederlandse slavernijverleden.
In De Groene Amsterdammer Podcast bespreekt Stephan Sanders met Mathijssen welke oplossingen het team van curatoren van het Rijksmuseum daarvoor vond en wat de tentoonstelling betekent voor onze historische kijk op het koloniaal verleden.
Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Samira Ataei
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wie het hardst schreeuwt, wordt het eerst geprikt
De vaccinatiestrategie van Nederland was vanaf begin af aan een rommeltje, concluderen onderzoeksjournalisten van Investico na een reconstructie. Het ministerie van VWS volgde het advies van de Gezondheidsraad niet op om de meest kwetsbaren als eerst te vaccineren. In plaats daarvan kregen degene die het hardst schreeuwde, als eerste een prik. Het vaccineren werd een lobbyspel, waarbij het overgrote deel van de zorg de winnaar werd.
In De Groene Amsterdammer Podcast interviewt Kees van den Bosch onderzoeksjournalisten Karlijn Kuijpers en Linda van der Pol over het onbegrijpelijke Nederlandse vaccinatiebeleid. Hoe kon het zo mis gaan? En hoe zijn zij tot deze ontdekkingen gekomen?
Productie: Sofie Bongers & Kees van den Bosch
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Duurzaam verbouwen voor beginners
Zo duurzaam en verantwoord mogelijk verbouwen: hoe gaat dat eigenlijk echt in zijn werk? Kees van den Bosch vraagt het aan journalist en onderzoeker Frank Mulder. Jarenlang woonde hij in een pand van een woningcoöperatie. Toen het gebouw gesloopt dreigde te worden, koos Mulder samen met zijn woongroep om het pand op te kopen en te verbouwen.
In De Groene Amsterdammer Podcast spreken zij over de moeilijke en mooie kanten van de renovatie. ‘Als we het goed, duurzaam en betaalbaar willen doen, zullen we veel zelf moeten doen.’ En dan moet je oppassen dat je er zelf niet aan onderdoor gaat.
Productie: Kees van den Bosch en Samira Ataei
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Jan Hanlo Podcast: Sinan Çankaya over Mijn ontelbare identiteiten (2020)
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator van Boeken FM Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering vertelt cultureel antropoloog Sinan Çankaya over Mijn ontelbare identiteiten, in 2020 verschenen bij uitgeverij De Bezige Bij. In de andere afleveringen, te beluisteren via groene.nl/janhanlopodcast, zijn Charlotte Van den Broeck, Marian Donner, Sytske Frederika van Koeveringe en Miriam Rasch te gast.
• Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Undercover in de zorg
Heb je nog geen ervaring in de zorg en wil je toch helpen? Dan biedt het initiatief Extra Handen voor de Zorg de mogelijkheid om je om te scholen. Undercoverjournalist Jeroen van Bergeijk greep zijn kans: hij volgde een vierdaagse cursus om vervolgens als welzijnsassistent te werken in een verpleeghuis voor dementerenden. Maar is een goede motivatie en een vierdaagse cursus genoeg om in de gezondheidszorg aan de slag te gaan? En waarom raakt iedereen uit zijn klasje zo gefrustreerd?
Deze week praat Kees van den Bosch met Van Bergeijk over undercoverjournalistiek en zijn bevindingen als nieuwbakken zorgmedewerker. ‘Als ik vertel dat ik journalist ben, word ik anders behandeld. En dat wil ik niet.’
Productie: Sofie Bongers en Kees van den Bosch
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Jan Hanlo Podcast: Marian Donner over Zelfverwoestingsboek (2019)
In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator van Boeken FM Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.
In deze aflevering vertelt Groene-columnist Marian Donner over Zelfverwoestingsboek, in 2019 verschenen bij uitgeverij Das Mag. In de andere afleveringen, te beluisteren via groene.nl/janhanlopodcast, zijn Charlotte Van den Broeck, Sinan Çankaya, Sietske Frederika van Koeveringe en Miriam Rasch te gast.
• Productie: Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Joods én progressief: een terugblik op Blanes
‘Hoe verhoud je je als joodse tot het oorlogsverleden?’, vroeg journalist Margalith Kleijwegt zich af. Voor De Groene onderzocht ze hoe verschillende generaties terugkijken op het links-progressieve joodse blad Blanes. Door met elkaar te praten kregen aanhangers van de vereniging toegang tot een weggestopt deel van hun identiteit. In haar recent verschenen boek Verdriet en boterkoek schrijft Kleijwegt voor het eerst openlijk over haar eigen familie en het verslijten van trauma.
Stephan Sanders, die Kees van den Bosch vijf weken vervangt, spreekt in De Groene Amsterdammer Podcast van deze week met Kleijwegt over hoe de naoorlogse generaties omgaan met het joodse verleden en hun identiteit.
Productie: Stephan Sanders, Myrthe Meines & Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het dieet van de toekomst
In 2019 presenteerde een groep wetenschappers het dieet voor de toekomst. Het werd de eerste concrete richtlijn om de bevolking in 2050 te kunnen voeden met gezond, ecologisch verantwoord voedsel. Het idee werd vrijwel meteen verworpen: het dieet zou het culinair erfgoed bedreigen. Onze eetgewoontes zijn nu eenmaal een weerspiegeling van wie we zijn.
Voedsel kan verbinden maar ook tot spanningen leiden. Volgens ontwikkelingsfilosoof en journalist Ellen Mangnus neemt het tweede nu de overhand. In De Groene Amsterdammer Podcast spreekt Stephan Sanders, die Kees van den Bosch vijf weken vervangt, Mangnus over voedsel, traditie en identiteit. Staat voedselnostalgie een ecologisch verantwoord dieet in de weg?
Productie: Stephan Sanders, Samira Ataei & Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 17 - Honderd dagen Biden
Joe Biden legde in zijn eerste honderd dagen als president veel meer ambitie aan de dag dan vriend en vijand in hem hadden gezocht. Hij claimt succes in de coronacrisis, in het stutten van de economie en werkt nu aan een enorm infrastructuurplan, dat de VS en passant een duurzame economie moet maken. Is hij al werkelijk getest, en welke politieke gevechten liggen er op hem te wachten? En de verliezers, Trump en de Republikeinen, hoe proberen zij zich te herpakken?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Philip Roth: beroemd en berucht schrijver
Philip Roth, een van de grootste Amerikaanse schrijvers, overleed in 2018 op 85-jarige leeftijd. Zelden werd in (zeker) de Engelstalige wereld zo naar een schrijversbiografie uitgekeken. Dat langverwachte boek is nu verschenen, geschreven door Blake Bailey. Want naast een geprezen schrijver was Philip Roth ook een spraakmakend persoon: hij stond bekend als vrouwenverslinder en narcist. Heeft zijn werk de tijd doorstaan? Of moet Roth gecanceld worden?
Deze week spreekt Stephan Sanders, die Kees van den Bosch tijdelijk vervangt, met adjunct-hoofdredacteur Joost de Vries over cancelcultuur, het schrijversleven en de meerwaarde van een biografie.
Productie: Stephan Sanders, Sofie Bongers & Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wie het woord kiest heeft de macht
Hoe vind je de woorden om te zeggen wat je voelt als die woorden er nog niet zijn? Redacteur Marja Pruis stelde zich deze vraag tijdens haar studentenjaren. Haar taal was ontoereikend om bepaalde ervaringen uit te drukken. Gelukkig groeit de taal.
Deze week spreekt ze in De Groene Amsterdammer Podcast met Stephan Sanders, die Kees van den Bosch voor vijf weken vervangt, over of met de taal ook de wereld verandert. Er komen steeds meer woorden bij die de diversiteit in de samenleving moeten weerspiegelen. Het plusje in ‘lhbtiq+’ is representatief: ‘Er zal altijd nog iets bij komen, iets waar we nog geen woord voor hebben.’
Productie: Stephan Sanders, Myrthe Meines, Sofie Bongers & Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Luisteren naar de zee en de natuur
In het Westen zijn we gewend om de natuur te knechten. Maakbaarheid kenmerkt ons bestaan. Na jaren van ontdekkingsreizen bepleit schrijver en bioloog Arita Baaijens een fundamenteel andere relatie tot de natuur. Is het mogelijk om te communiceren met de zee en de natuur, zoals in veel culturen gebruikelijk is? Een eerste aanzet is om te experimenteren met taalvernieuwing. Onze taal laat geen ruimte voor bezielde objecten.
In De Groene Amsterdammer Podcast interviewt Stephan Sanders, die Kees van den Bosch tijdens diens sabbatical vijf weken vervangt, Arita Baaijens over haar project ‘Taal voor de toekomst’, een gedeelde taal voor mens en natuur.
Productie: Stephan Sanders, Abel Bormans & Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 16 - Stemmers wegdrukken
In de VS ontbrandt een politiek gevecht over toegang tot de stembus. In tientallen staten proberen Republikeinen wetten aangenomen te krijgen die het moeilijker maken om te stemmen, terwijl de regering van Joe Biden juist een wet door de Senaat probeert te krijgen die stemmen makkelijker maakt. Wat is de achtergrond daarvan en wat staat er op het spel?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De vervolging van terugkeerders
Toen Laura H. vijf jaar geleden ontsnapte uit het IS-kalifaat werd ze in Nederland direct gearresteerd wegens mogelijke dreiging. Haar levensverhaal werd een hit. Er volgde een boek, een podcast, een toneelstuk en een geplande tv-serie om haar inmiddels beroemde ontsnappingsverhaal te vertellen. Maar in de mythevorming rond Laura H. dreigt de gruwelijke schending van mensenrechten onder IS ondergesneeuwd te raken.
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week praat Kees van den Bosch met Tjitske Lingsma over de portrettering van Laura H. door de media en de vervolging van terugkeerders uit Syrië en Irak. Hoe valt de afstand tussen Nederland en IS-gebieden te overbruggen?
Productie: Kees van den Bosch & Myrthe Meines
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het golvende klimaatdebat in de Kamer
De ‘grootste opgave van deze tijd’ heeft in de Tweede Kamer geen vanzelfsprekende prioriteit: net als de coronagolven, kent het klimaatdebat door de jaren heen hoogte- en dieptepunten. De documentaire An Inconvenient Truth zorgde in 2017 voor een piek maar drie jaar later kwam klimaatverandering nauwelijks meer aan de orde. Hoe heeft het debat zo vaak kunnen wegebben?
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week praat Kees van den Bosch met redacteuren Diederik Baazil en Jaap Tielbeke over hun onderzoek naar twintig jaar klimaatpolitiek in de Tweede kamer. De klimaatcrisis wordt als politieke kwestie vaak overschaduwd. Waarom bleef het zo lang een linkse kwestie?
Productie: Kees van den Bosch & Myrthe Meines
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De anti-abortusbeweging is springlevend in Nederland
Is het betwisten van de mogelijkheid tot abortus in Nederland taboe, zoals Kees van der Staaij (SGP) beweert? En is pro-life alleen in de VS en elders in het buitenland een invloedrijke beweging? Uit onderzoek door de masterclass van onderzoeksplatform Investico blijkt van niet: de anti-abortusbeweging is in Nederland springlevend. Een omstreden 'spijtpil' is op Urk te verkrijgen, goedbedoelde wetgeving van D66 speelt de beweging in de kaart en christelijke politieke partijen en maatschappelijke organisaties hanteren een sluwe tactiek om hun agenda door te voeren.
Daarover spreekt Kees van den Bosch in De Groene Amsterdammer Podcast van deze week met masterclassjournalisten Marieke Rotman en Esther Chavannes en vertrekkend hoofdredacteur Jeroen Trommelen.
Productie: Kees van den Bosch en Abel Bormans
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 15 - Bidens New Deal?
De Amerikaanse regering gaat een bedrag zo groot als de economie van Rusland of Brazilië in de eigen economie pompen, om de coronacrisis te bestrijden. Wat is de economische en politieke achtergrond daarvan? Is dit puur gericht op verlichting van de nood, of ook op hervorming van de economie - en op een plaats in de geschiedenis?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Seksisme in de politiek
Tien procent van alle tweets gericht aan vrouwelijke politici bevat haat of bedreigingen, blijkt uit onderzoek van De Groene Amsterdammer in samenwerking met de Utrecht Data School. Seksisme in de politiek is een heikel punt: de haatpraat is duidelijk aanwezig, maar dit aankaarten levert vrouwen vaak alleen maar meer bagger op. ‘Als je echt een sterke vrouw bent, dan trek je je toch nergens iets van aan?’
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week praat Kees van den Bosch met redacteuren Karlijn Saris en Coen van de Ven over hun onderzoek naar de rol van seksisme in het politieke debat op sociale media en in de pers. Zij spraken twaalf vooraanstaande vrouwelijke volksvertegenwoordigers van links tot rechts en van conservatief tot progressief. Wat bracht deze politici ertoe zich toch uit te spreken?
Productie: Kees van den Bosch & Myrthe Meines
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
'Corporate lawyers': de butlers van de Zuidas
Het 'greed is good'-imago van de Zuidas uit de jaren tachtig en negentig is de afgelopen dertig jaar enorm uitgebreid. De scheefgroei in belastingparadijs Nederland leidt tot harde, ethische vragen. Wie deze vragen durft te stellen stuit op ervaren bedrijfsadvocaten die zich ontfermen over de belangen van hun cliënten en voor wie alles mag wat niet verboden is.
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week spreekt Kees van den Bosch met redacteur Margreet Fogteloo en jurist Annerie Smolders over bedrijfsadvocaten en ethiek op de Zuidas. De corporate lawyers geven achter de schermen advies aan bedrijven en gaan voor hen tot het gaatje. Maar hoever gaat deze maximale partijdigheid? Handelen zij nog wel ethisch verantwoord als advocaten in dienst van de cliënt én de rechtsstaat?
Productie: Kees van den Bosch & Myrthe Meines
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Corona: één jaar in crisis
Voor 2020 waren alle ‘epidemieparaatheidsindexen’ het erover eens: Nederland zou goed voorbereid zijn op een mogelijke epidemie. Na een jaar coronacrisis moet er toch een andere balans worden opgemaakt. Waardoor worstelt Nederland zo met de aanpak van het virus en met een deel van de eigen bevolking?
In de Groene Amsterdammer Podcast van deze week gaat Kees van den Bosch in gesprek met wetenschapsjournalist Jop de Vrieze, die vanaf dag één verslag deed van de crisis. Over de rol van de media, polderen en het cruciale onderscheid tussen paraatheid en bereidheid.
Productie: Kees van den Bosch & Abel Bormans
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 14 – De toekomst van de Republikeinse Partij
Donald Trump is vrijgesproken in zijn impeachment-proces – en dus blijft de Republikeinse Partij opgescheept met het koekoeksjong dat zich meester heeft gemaakt van het nest. Welke koers slaan de Republikeinen in na de verkiezingsnederlaag en op welke kiezers richten zij zich? Of vermijdt de Partij elke keuze en laat zij zich leiden door de kansen die zich voordoen?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Van wie is de vis?
Wereldwijd kwijnen kleine vissers weg omdat de reuzen de zeeën inpikken. Nationale visquota moesten voor verantwoorde en eerlijke visserij zorgen, maar door overnames zijn de visrechten van tal van landen in handen gekomen van een handvol mondiale visgiganten. Nergens zijn de gevolgen zo zichtbaar als in Faeröer.
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week praat Kees van den Bosch met Spit-onderzoekers Bram Logger en Parcival Weijnen over illegale visvangst, overbevissing en de invloed van lobby's. Een anonieme tip van een klokkenluider leidde tot een grootschalig onderzoek. Hoe heeft privatisering kunnen leiden tot corruptie? Spoiler: ook Nederland neemt een belangrijke machtspositie in met spelers als Mark Rutte en visserijbedrijf Parlevliet & Van der Plas.
Productie: Kees van den Bosch & Myrthe Meines
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het grootste verhaal ter wereld
De documentaire An Inconvenient Truth (2006) van de Amerikaanse politicus Al Gore had een grote impact, maar kreeg ook veel kritiek omdat er in de film alleen een worstcasescenario zou worden geschetst. De ontvangst liet zien hoe onzekerheden konden worden uitvergroot om conclusies te bagatelliseren. Op vergelijkbare wijze hebben Nederlandse media de afgelopen twintig jaar een vertekend beeld gegeven van het klimaatdebat. Welke namen werden door hen genoemd? Hoe hebben de grote media kunnen falen in deze representatie en wat zou hun functie moeten zijn? In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week vertellen redacteuren Jaap Tielbeke en Coen van de Ven over de spelregels van wetenschap en de rol van de media in tijden van klimaatverandering.
Productie: Kees van den Bosch, Abel Bormans & Myrthe Meines
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hans van Mierlo: Een wonderbaarlijk politicus
Hubert Smeets schreef een biografie over Hans van Mierlo, de oprichter van D66. Smeets is journalist en oud-hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer. Vijf jaar lang dook hij in de nalatenschap van een van de meest charismatische politici die Nederland gekend heeft: 'Van Mierlo was allereerst een grote, mooie man die met zijn woorden zijn toehoorder zo kon begeesteren dat je vergat naar de inhoud van zijn boodschap te luisteren.'
In 1994 slaagde Van Mierlo erin om voor de eerste keer in de parlementaire geschiedenis aartsvijanden VVD en PvdA te verenigen. Maar dat paarse kabinet bleek de eerste stap in de richting van wat inmiddels is uitgegroeid tot een apolitieke cultuur, waarin niet visie, maar pragmatisme centraal staat. Volgens Smeets is Van Mierlo medeverantwoordelijk voor de opkomst van populistische politici, die kans zagen het ideologische gat op te vullen.
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week praat Kees van den Bosch met Hubert Smeets over de mens en de politicus Hans van Mierlo, heimwee naar de optimistische jaren zeventig en de ethische dilemma’s van de biografieschrijver.
Productie: Kees van den Bosch en Ilja Scheifes
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 13: De eerste honderd dagen van Joe Biden
Joe Biden heeft in zijn eerste week een stortvloed aan decreten getekend. Hij wil in zijn eerste honderd dagen veel beleid neerzetten en successen scoren - zoals elke president. Waar komt die term ‘Honderd Dagen’ eigenlijk vandaan, en waarom is die in de Amerikaanse politiek zo belangrijk? En welke hordes gaat Biden op zijn pad vinden als hij niet alleen met decreten wil regeren?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Rutte: de gelukkigste man van Nederland
Bij zijn jubileum als premier werd in analyses en profielen vooral de vraag gesteld: 'Wat wil Mark Rutte nu eigenlijk?' Na tien jaar in het Torentje, en een desastreuze toeslagenaffaire, is dat nog steeds niet duidelijk. Dus rest de vraag: wat willen wij eigenlijk van Rutte?
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week spreekt Kees van den Bosch met Joost de Vries. Hij is de auteur van het boek De gelukkigste man van Nederland, over Mark Rutte als spiegel van Nederland, dat 1 februari verschijnt bij Prometheus en waarvan deze week een voorpublicatie in staat De Groene. Kun je een man zonder idealen ook ter verantwoording roepen als het misgaat?
Productie: Kees van den Bosch & Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Mark Rutte: de marketingpremier
De toeslagenaffaire laat opnieuw zien dat de electoraal succesvolle, door marketing en populariteit gedreven politiek van Rutte een zware tol eist. De cruciale rol van Rutte moet verder worden onderzocht in het dringend nodige vervolgonderzoek, zo betoogt Mathieu Segers. De geloofwaardigheid en integriteit van de rechtsstaat zijn in het geding. Volgens de hoogleraar Europese Geschiedenis is het vrekkige Nederlandse optreden in de EU eveneens een symptoom van hetzelfde probleem: het onvermogen tot empathie en de ongeïnteresseerde houding in ‘de ander’.
In de Groene Amsterdammer podcast van deze week praat Kees van den Bosch met Mathieu Segers over Rutte, de toeslagenaffaire en Europa.
Productie: Kees van den Bosch & Abel Bormans
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 12: Aanval op het Capitool
Een couppoging in Washington DC, door aanvallers die U.S.A en ‘verdedig democratie’ schreeuwen – het zijn ongekende tijden. Waar komt dat verbeten, gekrenkte nationalisme vandaan, en waarom voelen deze ‘superpatriotten’ zich bestolen? Plus: betekent dit demasqué de doodsteek voor het Trumpisme?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Xandra Schutte: gesprek met de hoofdredacteur
Hoe goed heeft De Groene vorig jaar verslag gedaan van de Corona-crisis? Wat betekent het dat er ook bij De Groene opzeggingen binnenkomen omdat lezers gaan geloven in complotten?
In de eerste podcast van het nieuwe jaar praat Kees van den Bosch met Xandra Schutte over het beleid en de journalistiek van De Groene. Sinds Schutte in 2008 aantrad als hoofdredacteur is het aantal abonnees meer dan verdubbeld, van 13.000 naar nu bijna 30.000. Terwijl kranten en weekbladen het in die tijd steeds moeilijker kregen. Hoe kan dat? Een gesprek over essays, (onderzoeks)journalistiek, transparantie en het functioneren van een redactie in tijden van Corona.
Productie: Kees van den Bosch en Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Uithuilen in Café Weltschmerz
In de schaduw van het medialandschap bouwt een leger van zelfverklaarde ‘vrijheidsstrijders’ aan een alternatieve zuil. Op Youtube-kanalen als Café Weltschmerz en alternatieve kranten als Gezond verstand trekt de groep mannen ten strijde tegen het coronabeleid van de overheid, delen ze complottheorieën en rekenen ze af met de mainstream-media, die slaafs achter de voorgeschreven werkelijkheid aan zou huppelen. Ooit genoot het gezelschap, dat voornamelijk uit mannen bestaat, hoog aanzien in de journalistiek, literatuur of op de universiteit en inmiddels ageren ze tegen de elite waar ze zelf ooit onderdeel van uitmaakten. Volgens Groene-redacteur Warda El-Kaddouri lijden de mannen aan Weltschmerz: ‘een gevoel van pijnlijke melancholie, veroorzaakt door een discrepantie tussen de huidige onvolmaakte wereld en de wereld in haar ideale vorm.’
In de Groene Amsterdammer podcast van deze week praat Kees ten Bosch met redacteuren Karlijn Saris, Warda El Kaddouri en Coen van de Ven over de opkomst van een alternatieve zuil.
Productie: Kees van den Bosch & Ilja Scheifes
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Kerstverhaal uit Siberië. Jezus leeft, hij zit gevangen in Moskou
Nog lang voordat sociale isolatie een algemeen begrip werd, leidde sekteleider en Jezus look-a-like Vissarion zijn volgelingen diep de Siberische taiga in. In de jaren negentig brachten ze de beschaving naar de wildernis, terwijl ze haar tegelijkertijd probeerden te ontvluchten. Nu, dertig jaar later, grijpen de Russische autoriteiten in. De verlosser van een vreedzame sekte waar negatieve gedachten taboe zijn werd hardhandig opgepakt en zit achter slot en grendel.
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week spreekt Kees van den Bosch met Eva Hartog, die naar het Siberische dorpje afreisde en daar drie dagen doorbracht. Ze zag een Rusland dat had kunnen zijn. Een land met een meer open houding en liefde voor de natuur, maar ook traditioneel berust op een patriarchaal systeem en met een hang naar een autoritaire leider. ‘Wat deze groep nu overkomt is een spiegel van wat zich afspeelt in de Russische samenleving.’
Productie: Kees van den Bosch & Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waar was het ministerie van VWS tijdens de corona-crisis?
Het ministerie dat Nederland door de coronacrisis moet leiden had ook na de eerste golf geen visie, geen regie, geen plan. Terwijl zorgorganisaties smeekten om sturing, was het ministerie van VWS afwezig en tuimelden we onvoorbereid de tweede golf in. ‘Geen strategie maken is het ontkennen van je politieke verantwoordelijkheid’, aldus een crisisdeskundige. Minister Hugo de Jonge stelt zich eerder op als allerhoogste persvoorlichter dan als regisseur. Dit alles heeft verstrekkende gevolgen voor burgemeesters, de GGD’s, en al het zorgpersoneel.
In De Groene Amsterdammer podcast van deze week praat Kees van den Bosch met Karlijn Kuijpers, Thomas Muntz en Emiel Woutersen over het tekortschieten van het ministerie van VWS.
Productie: Kees van den Bosch en Abel Bormans
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 11: Wat kunnen we verwachten van president Joe Biden?
De verkiezing van Joe Biden zit eindelijk achter slot en grendel. Wat voor president wil hij zijn en hoeveel ruimte gaat hij daarvoor krijgen? Wie zijn de opvallendste ministers die hij heeft benoemd en waarom zijn progressieve Democraten steeds minder te spreken over zijn team?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Tijdelijke huurcontracten verpesten de woningmarkt
Bijna vijf jaar geleden maakte toenmalig minister Stef Blok de huurcontracten ‘flexibel’. Dat zou een uitzondering blijven, beloofde hij, maar daarvan is niets terecht gekomen. Flexibel is de norm geworden. Journalisten Michelle Salomons en Felix Voogt ontdekten dat bijna de helft van de huurcontracten tijdelijk wordt aangeboden. Vermeende positieve gevolgen blijven uit: huren stijgen alleen maar harder en is meer ruimte voor onwettige en slechtere contracten. Doorstroming vanuit de sociale huur verkeert inmiddels op een historisch dieptepunt. Verhuurders profiteren maar huurders zijn de dupe van deze situatie.
In De Groene Amsterdammer podcast van deze week praat Kees van den Bosch met Salomons en Voogt over de schrijnende situatie met tijdelijke huurcontracten, het onvermogen van het CBS om de juiste cijfers in kaart te brengen en coalitiepartijen die blijven pleiten voor verdere flexibilisering.
Productie: Kees van den Bosch en Abel Bormans
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Dwangarbeid in Chinese haarfabrieken
De wereldwijde handel in mensenhaar is een miljardenindustrie met China als hofleverancier. De West-Chinese regio Xinjiang staat vol met fabrieken waar arme Oeigoeren onder dwang de haarextensions naaien die in beautywinkels in het westen worden verkocht. Uit verschillende getuigenverklaringen blijkt dat in de interneringskampen van Xinjiang Oeigoerse mannen en vrouwen worden kaalgeschoren. Van het haar wordt in fabrieken in het Chinese binnenland pruiken gemaakt. Volgens journalist Eline Huisman, die samen met Linda van der Pol onderzoek deed naar de Chinese haarhandel, is het kaalscheren een belangrijk onderdeel van de culturele assimilatie van Oeigoeren: ‘In de Oeigoerse cultuur zegt haardracht veel over de sociale status van een individu, het is extra wrang dat juist hun haar gebruikt wordt om de hoofden van anderen te verfraaien.’
In de De Groene Amsterdammer podcast van deze week praat Kees van den Bosch met Eline en Linda over dwangarbeid van Oeigoeren in Chinese haarfabrieken, de promotie van armoedeprojecten in Xinjiang en hun samenwerking met mode- en lifestylemagazine LINDA.
Productie: Kees van den Bosch en Ilja Scheifes
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Dé oplossing voor de stikstofcrisis?
Sommige veebedrijven vergiftigen natuurgebieden in hun eentje met meer stikstof dan we gezamenlijk in een jaar besparen door slechts honderd kilometer per uur te rijden. Het sluiten van een handjevol topvervuilers biedt weg- en woningbouw noodzakelijke ruimte. Dat blijkt uit een maandenlang onderzoek van Investico en De Groene Amsterdammer. Het levert een top 25 van boerenbedrijven die het meeste stikstof uitstoten. 'Grote stikstofbronnen in de nabijheid van natuurgebieden maken het nagenoeg onmogelijk om natuurdoelen te halen', zegt Lourens Loeven, directeur van de Commissie voor de Milieueffectrapportage.
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week spreekt Kees van den Bosch met Adrián Estrada, Felix Voogt en Evert de Vos over hoe deze journalistieke productie tot stand kwam, over het stikstofbeleid door de jaren heen en hoe zij de grootste vervuilers met openbare data in kaart brachten.
Productie: Kees van den Bosch & Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 10: Transitie
In de VS lijkt de regeringsoverdracht eindelijk te beginnen, al erkent Donald Trump zijn verlies niet. We moeten bijna een eeuw terug voor een transitie die zo vijandig en moeizaam ging. Is Trump bezig met een strategie van de verschroeide aarde, en wat zou daar het doel van kunnen zijn? Waarom hebben de VS eigenlijk zo'n lange transitieperiode, en schuilen daar geen gevaren in?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Heeft ‘laf links' de strijd om de vrijheid van meningsuiting opgegeven?
‘Willen we leven in een land dat zich kan bogen op een grote, vrije en moderne democratie en dat er tegelijkertijd van afziet haar diepste overtuiging te onderstrepen?’
De laïcité, de scheiding van kerk en staat, zit diep geworteld in het DNA van de Franse democratie. Na de aanslag op Charlie Hebdo in 2015 ontbrandde er in Frankrijk en de rest van Europa een fel debat over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. Een debat dat vorige maand opnieuw oplaaide nadat de Franse docent Samuel Patty door een achttienjarige Rus van Tsjetsjeense origine werd onthoofd. De redactie van Charlie Hebdo voelt zich in de steek gelaten door haar linkse politieke familie, die steeds vaker vindt dat de cartoons van het satirisch weekblad een grens overschrijden. Volgens hen is de islam te vaak het mikpunt van spot. ’Een grove denkfout’ zegt schrijver en journalist Angela Dekker: ‘Charlie Hebdo spot niet met religie, maar met de uitwassen van religie.’
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week praat Kees van den Bosch met Dekker over het proces tegen de daders van de aanslag op Charlie Hebdo, de grenzen van vrijheid van meningsuiting en cancel culture.
Productie: Kees van den Bosch en Ilja Scheifes
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Milieucriminelen in de Amazone
‘Alleen maar verschroeide aarde en een enorme boom, ik denk dat hij 20 meter was, ligt hier na te gloeien.’ Journalist Marjon van Royen komt al twintig jaar in het Amazonegebied en heeft sinds het aantreden van Jair Bolsonaro de situatie daar drastisch zien verslechteren. Gesteund door de extreem-rechtse president maken lokale milieucriminelen illegale grond klaar voor koeien of soja.
In De Groene Amsterdammer Podcast van deze week spreek Kees van den Bosch met Van Royen over wat zij met eigen ogen zag toen ze op reportage ging in het regenwoud. Is er nog een manier om te voorkomen dat de Amazone verandert in landbouwgrond? En wat kan Europa doen om daarbij te helpen?
Productie: Kees van den Bosch & Gizelle Mijnlieff
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 9: President-elect Joe Biden. Toch?
Joe Biden wordt de nieuwe president van de Verenigde Staten - dat lijkt vrijwel zeker. Donald Trump strooit met wilde beschuldigingen en juridische procedures. Het ziet er voorlopig nogal amateuristisch uit. Kan dat veranderen als de Republikeinse Partij zich achter Trump, en zijn aanval op het electorale proces schaart?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Trump of Biden? Een tot op het bot verdeeld land kiest
‘Verschillende Amerikanen leven met hun hoofd in verschillende realiteiten.’ Volgens Amerika-correspondent Casper Thomas en buitenlandredacteur Rutger van der Hoeven is de gelijkopgaande verkiezingsstrijd tekenend voor de verdeeldheid die in het land heerst. De social media bubbels hebben veel Amerikanen naar een steeds extremer gedachtegoed geleid. Met name Trump, ‘het genie van social media,’ bleek tijdens zijn campagne een meester in het zaaien van verdeeldheid. Ook deze verkiezingen was de steun voor de president weer groot. Met conservatieve agendapunten als een streng immigratiebeleid en het behoud van de vrijemarkteconomie in tijden van Corona wist hij zijn achterban schijnbaar tevreden te houden.
• Productie: Kees van den Bosch en Ilja Scheifes
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
In Amerika vecht Generatie Z tegen het systeem
Het Amerikaanse systeem blijkt voor steeds minder mensen te werken. Geld, afkomst en woonplaats zijn bepalende factoren in het electorale proces en steeds minder burgers voelen zich vertegenwoordigd door de klassieke politieke elite. De Amerikaanse belofte lijkt daardoor uit elkaar te spatten.
Maar Amerikanen zijn weerbaar, stelt politicoloog en journalist Laila Frank: 'Als Amerikaan word je geboren om te vechten.' Generatie Z, de generatie die tussen 1995 en 2010 werd geboren, neemt het heft in eigen handen en organiseert zich om het gesprek over de toekomst van hun land aan te gaan. In aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen spreekt Kees van den Bosch met Frank over het failliet van het systeem én over de strijd die Amerikaanse burgers voeren om de macht weer te krijgen waar hij hoort: bij het volk.
Productie: Kees van den Bosch & Madelon de Goffau
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 7 - Het Einde der Tijden
De verkiezingsdatum voelt voor veel Amerikanen als een dreigend einde der tijden. Beide partijen zwepen hun kiezers op met apocalyptische retoriek. Waar komt die extreme benadering van politiek vandaan - en klopt er ook iets van?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Bloed en honing: een reis door voormalig Joegoslavië
Twintig jaar na het uiteenvallen van voormalig Joegoslavië trokken Irene van der Linde en Nicole Segers met pen en camera door de zeven landen die nu de Balkan vormen. Ze namen dezelfde route die journaliste Rebecca West in 1937, twintig jaar na de oprichting van Joegoslavië, ook aflegde. In totaal reisden Van der Linde en Segers vier keer af naar dit gebied om de verhalen te verzamelen die nu gebundeld zijn in hun nieuwste boek Bloed en honing.
In de podcast van deze week spreekt Kees van den Bosch Van der Linde en Segers over de totstandkoming van dit boek.
Productie: Kees van den Bosch & An da Silva
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 6: De beloften van Donald Trump
Donald Trump beloofde vier jaar geleden gouden bergen aan zijn kiezers. Nu voert hij campagne met de slogan Promises Made, Promises Kept. Welke beloften heeft hij dan gehouden, en welke niet? En wat maakt dat uit voor de verkiezingen?
Bestel nu alvast het dubbeldikke Amerika-nummer via www.groene.nl/amerika!
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Kalifaatkinderen in de kou
Er moet een oplossing komen voor de elfduizend buitenlandse IS-vrouwen en hun kinderen, die na de val van het kalifaat vastzitten in kampen in Koerdisch Syrië. Dat stelt journalist Judit Neurink. De zaak zit muurvast. Terwijl juridische mogelijkheden uitgeput lijken en verschillende Europese lidstaten weigeren hun geradicaliseerde onderdanen op te halen, groeien achtduizend kinderen op tussen kampgeweld, honger en ziekte. Daarmee worden de kalifaatskinderen gegijzeld tussen hun eigen belang en het belang van hun moeders.
Deze week spreekt Kees van den Bosch in De Groene Amsterdammer Podcast met Neurink over wat er moet gebeuren om deze impasse te doorbreken en hoe het belang van deze kinderen weer voorop gezet kan worden.
Productie: Kees van den Bosch & Madelon de Goffau
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Heeft het platteland de toekomst?
Als correspondent Oost-Nederland voor NRC Handelsblad trok Karel Smouter samen met fotograaf Michaël Rhebergen het afgelopen jaar op de fiets door de Achterhoek. Zij gingen op zoek naar verhalen over de zogenaamde 'noabers', de mensen die hun hele leven op één plek doorbrengen en zo lokaal en kleinschalig mogelijk leven. Het zijn de 'ergensmensen', gebonden aan een plek, die zo verschillen van de overalmensen, zij die de kranten volschrijven en in Den Haag werken. Maar is dat noaberschap niet iets wat we allemaal moeten ambiëren?
Deze week gaat Kees van den Bosch in De Groene Podcast in gesprek met Smouter en Rhebergen over hun liefde voor het achterland en leggen ze uit waarom deze serie over Oost-Nederland zo belangrijk is voor de toekomst van de journalistiek.
Productie: Kees van den Bosch, An da Silva
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 5: Trumps 'oktoberverrassing'
In de laatste maand voor de Amerikaanse verkiezingen zit altijd de traditionele October Surprise: een gebeurtenis die het nieuws rond de verkiezingen domineert. Die van dit jaar mag er wezen: covid-19 bij de machtigste man van de wereld, de Amerikaanse president Trump.
Hoe beïnvloedde zo'n oktoberverrassing de verkiezingen in het verleden? En hoe zal het dit keer zijn?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Europa accepteert de dood als antimigratie-instrument
Door de branden in kamp Moria kon de Europese Commissie niet anders dan met een nieuw plan komen. Maar met hun voorstel voor een New Pact on Migration and Asylum kan de Europese solidariteitsgedachte voorgoed bij het grofvuil, vindt Linda Polman. ‘Europa bereid is om elke morele en humanitaire prijs te betalen om vluchtelingen uit Europa te weren.'
Deze week spreekt ze voor De Groene Amsterdammer Podcast met Kees van den Bosch over het gammele vluchtelingenbeleid van de EU en over welke lessen er geleerd moeten worden om tot structurele oplossingen te komen.
Productie: Kees van den Bosch & Madelon de Goffau
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Waarom raakt ING steeds opnieuw in opspraak?
In 2018 kreeg ING een boete van 775 miljoen wegens nalatigheid inzake de controle op witwaspraktijken. Twee jaar later blijkt uit de zogenaamde FinCEN Files, ruim 2600 geheime Amerikaanse overheidsdocumenten, dat de bank haar witwaspraktijken heeft sindsdien heeft voortgezet. Karlijn Kuijpers en Anouk Kootstra van onderzoeksgroep Investico doken samen met journalisten van Trouw en Het Financieel Dagblad in de gelekte bestanden. ING blijkt favoriet bij criminelen, oligarchen en andere rijke en machtige buitenlandse rekeninghouders.
Kees van den Bosch gaat met Kuijpers en Kootstra in gesprek over hun werkmethode, de samenwerking met de andere journalisten en hoe zij omgingen met de boze advocaten die achter hen aankwamen.
Productie: Kees van den Bosch & An da Silva
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Hoe coronacomplotten zich via Twitter en Instagram verspreiden
Het vertrouwen in klassieke media staat op losse schroeven, laat het coronavirus opnieuw zien. Waar complotdenkers zich lange tijd verscholen hielden op muffe zolderkamertjes en elkaar opzochten via Twitter en obscure fora, zijn het in pandemische tijden ook hippe influencers die hun volgers via Instagram alles verklarende verhalen voorschotelen. Zo zou het coronavirus zijn veroorzaakt door 5G-zendmasten en draait Bill Gates stiekem aan de knoppen van het RIVM.
Kees van den Bosch spreekt deze week met journalisten Rosa van Gool en Coen van der Ven, die samen met de Utrecht Data School onderzochten hoe coronacomplotten zich het afgelopen half jaar verspreidden en hoe ze in toenemende mate worden omarmt.
Productie: Kees van den Bosch & Madelon de Goffau
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 4: Wat als Trump verliest?
Stapt de Amerikaanse president Donald Trump op als hij in november de verkiezingen verliest? Het is een opzienbarende en beangstigende vraag, maar ook een die opvallend vaak wordt gesteld in de Verenigde Staten. Nogal wat mensen nemen dat scenario serieus, waaronder sommige van Trumps felste aanhangers en zijn tegenstander Joe Biden. Het is nog nooit gebeurd, maar vriend en vijand houden er wel rekening mee: dat Donald Trump in januari 2021 het Witte Huis weigert te verlaten als Biden de verkiezingen wint.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Lijdt de strafadvocatuur aan 'ethisch minimalisme'?
‘Iedereen heeft recht op verdediging’, stelt advocaat Peter Plasman. Maar hoe verdedig je iemand waarvan je weet dat het een crimineel is? Waar liggen de ethische grenzen en hoe worden deze bewaakt door Nederlands grootste strafrechtadvocaten?
Journalisten Margreet Fogteloo en Annerie Smolders - tevens oud-rechter - doken voor De Groene in de wereld van de strafrechtadvocatuur. Deze week gaat Kees van den Bosch met hen in gesprek over hun onderzoek, dat meer dan een jaar duurde, en na de moord op Derk Wiersum en het Marengo-proces aan relevantie wint.
Productie: Kees van den Bosch & An da Silva
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wat verklaart Orbáns aantrekkingskracht?
‘Le soleil se lève à l’Est’: de zon gaat op in het oosten, las journalist Marijn Kruk op de cover van het Franse weekblad L’Incorrect. Waar landen als Hongarije en Polen voorheen beschouwd werden als slecht geïmiteerde replica’s van het neoliberale Westen, is er inmiddels een tegengestelde beweging gaande: terwijl premier Viktor Orbán de Hongaarse rechtstaat langzaamaan afbreekt, vinden radicaal-rechtse intellectuelen van over de hele wereld er juist hun inspiratie.
Met Orbán voorop is Hongarije hét voorbeeld waar traditionele waarden en nationalisme nog gewaardeerd worden, vinden ze. In De Groene Podcast van deze week spreekt Kees van den Bosch met Kruk over de aantrekkingskracht van Orbán en Boedapest op de nationalistische denkers.
Productie: Kees van den Bosch & Madelon de Goffau
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Canada: het land van de makkelijke verontschuldigingen
Komiek en nationalist Willl Ferguson schreef ooit over het Canadese zelfbeeld: ‘What we fail to realize is that self-conscious niceness is not niceness at all; it’s a form of smugness’. Toch lijken de verontschuldigingen voor de kolonisatie sinds het midden jaren tachtig in de Canadese cultuur ingebakerd. Waar de United Church of Canada het voortouw nam, wordt er nu decennia later bij elke nationale speech geopend met een ‘We are very sorry’. De verontschuldigingen blijven komen, maar de problemen van de inheemse gemeenschap blijven onveranderd: ze leven als tweederangsburgers op het land van hun voorvaderen.
Emy Koopman reisde voor haar vijfdelige VPRO-serie Paradijs Canada door Canada en schreef een stuk over haar ervaringen in De Groene. In De Groene podcast van deze week gaat Stephan Sanders met Koopman in gesprek over haar ervaringen en belevenissen.
Productie: Stephan Sanders, Merel Borst & An da Silva
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 3: De Corona-Conventies
Afgelopen week hielden de Democraten en de Republikeinen in de VS hun Conventies. Het zijn traditioneel juichfeesten waarop de kandidaten voor het presidentschap en vice-presidentschap officieel worden genomineerd. Ze gelden als aftrap van de verkiezingscampagne. Beide partijen proberen eenheid uit te stralen en hun kandidaten en hun verkiezingsboodschap te verkopen aan een zo groot mogelijk publiek. Hoe werkt dat precies? En wat te denken van de opvallendste nominatie, die van Kamala Harris als Democratische kandidaat voor het vice-presidentschap?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De post-corona-economie
‘Er is geld genoeg, maar we gebruiken het verkeerd.’ Dat stelt hoogleraar economie Dirk Bezemer in zijn nieuwe boek Een land van kleine buffers. Met een krimpende economie en een wildgroei aan schulden, legt de coronacrisis plotseling bloot waar de pijn zit: ons financiële bestel is zo gericht op het vergroten van vermogens dat dit ten koste gaat van financiële buffers, de publieke sector, het milieu en ons welzijn.
In De Groene Podcast van deze week spreekt Kees van den Bosch met Dirk Bezemer over hoe dit anders kan en waarom de misère van de coronacrisis de ultieme kans is tot duurzame verandering.
Productie: Kees van den Bosch & Madelon de Goffau
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Kipvriendelijke eieren, kan dat?
Elk jaar worden wereldwijd vijf miljard haantjes gedood, omdat ze geen hen zijn.
Twee (deels) Nederlandse bedrijven claimen het antwoord op dat dierenleed te hebben gevonden. Die bedrijven wachten niet tot het kuikentje geboren is, maar bepalen het geslacht al in het ei. En er is het bedrijf Kipster, voorstander van diervriendelijkere eierproductie, dat de kuikentjes juist wél laat uitkomen en ook de haantjes grootbrengt. Waarna wij ze opeten.
Guus Ritzen onderzocht de eierindustrie en ontdekte dat oplossingen zonder nieuwe ethische vragen niet bestaan.
In de Groene-podcast van deze week gaat Kees van den Bosch in gesprek met Guus Ritzen.
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
10 uur schermtijd per dag
‘Het is van de weeromstuit onze aandacht geworden die schaars is. De Machine die wij hebben gebouwd, en die zichzelf onder onze ogen verder en verder uitbouwt, biedt ons informatie in overvloed, maar wat hij organiseert en kapitaliseert is onze aandacht.’
In een persoonlijk essay schrijft Jan Postma over de aandachtseconomie en zijn eigen schermverslaving. Vasthoudend aan E.M. Forsters The Machine Stops (1909), James Williams en Jenny Odell, overpeinst hij wie ‘schuld’ draagt voor de schermverslaving, een verslaving die hij tegelijkertijd ook met een heimelijk genoegen omarmt.
In deze Groene-Podcast legt Kees van den Bosch essayist Jan Postma het vuur aan de schenen.
Productie: Kees van den Bosch & An da Silva
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het vijftigduizend-EuroCollege. Over de gebrekkige controle op het privéonderwijs
Met discipline, tucht en deadlines belooft de privaat gefinancierde hbo-school EuroCollege een snelle weg naar de top. Maar (oud-)studenten, (oud-)medewerkers en een interne audit onthullen een ander beeld, zo blijkt uit onderzoek van Investico en De Groene Amsterdammer. Misleidend marketingmateriaal, verloop van medewerkers en onderbezetting op de werkvloer vormen nog maar het tipje van de sluier. Het grootste structurele probleem: de prestatiecijfers van privéscholen zijn niet openbaar, in tegenstelling tot reguliere scholen. Krijgen studenten dan wel waar voor hun geld?
In een interview met Kees van den Bosch vertellen Rosa van Gool en Thomas Muntz over de misstanden in het EuroCollege en het gebrek aan controle en transparantie van privéscholen.
Productie: Kees van den Bosch & Mariska van Schijndel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 2: Law and Order
De Amerikaanse president Trump heeft federale troepen ingezet tegen demonstraties in de stad Portland, die voortvloeiden uit de Black Lives Matter-protesten van mei. Dat heeft tot een scherpe toename geleid van geweld in Portland en tot verhitte discussies over de wettelijkheid ervan. Maar Trump heeft aangekondigd deze troepen te gaan sturen naar een reeks andere steden: New York, Chicago, Detroit en andere. Trump stelt dat de Democratische burgemeesters en gouverneurs van die steden ze tot anarchie hebben laten vervallen; critici zien een schaamteloze poging om een nieuw verkiezingsthema te creëren, onder een winnend verkiezingsmotto van president Nixon: Law and Order. Het is een cynische en riskante gok – maar wel een met perspectief.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Navelstaren in de sterren. De opleving van de horoscoop
Als de maan een oceaan in beweging kan brengen, waarom zou het de mens dan niet kunnen beïnvloeden? Steeds meer millenials voelen zich aangetrokken tot astrologie. En dat is geen toeval: velen gaan gebukt onder de dominante neoliberale overtuiging dat het leven maakbaar is en enkel in de eigen handen ligt. Astrologie laat meer aan het lot over en fungeert daarmee als een ontsnapping aan het neoliberale maakbaarheidsdenken. Is astrologie fictie, of zit er een kern van waarheid in?
Deze week in De Groene Podcast gaat Kees van den Bosch met Marian Donner in gesprek over het verwoesten van ons neoliberale gedachtegoed en de kracht en schoonheid van astrologie.
Productie: Kees van den Bosch & Mariska van Schijndel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Witte suprematie. Waar komt dat idee vandaan?
Om bij de kern te komen van het idee van witte suprematie en ‘rassenverschillen’ in Zuid-Afrika moeten we terug naar de periode waarin de Kaap onder het bestuur stond van de Nederlandse VOC. De Nederlandse slavernij en het kolonialisme in de zeventiende en achttiende eeuw hebben deels geleid tot een racistische Zuid-Afrikaanse maatschappij. De rechtvaardiging van slavernij door de christelijke bezetters uitte zich in allerlei racistische mythes die zich genesteld hebben in het Zuid-Afrikaanse bewustzijn. Hoe moet Nederland omgaan met deze gemarginaliseerde geschiedenis?
In deze aflevering van De Groene Podcast gaat Kees van den Bosch in gesprek met Fred de Vries over de racistische ideologie in Zuid-Afrika en de rol van Nederland in het teweegbrengen daarvan.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Radio Amerika 1: De corona-verkiezingen
Radio Amerika is de podcast van De Groene Amsterdammer over de Verenigde Staten in 2020. Elke drie weken bespreken correspondent Casper Thomas en buitenlandredacteur Rutger van der Hoeven de achtergronden van een belangrijke politieke gebeurtenis, en de mogelijke gevolgen voor de presidentsverkiezingen tussen Donald Trump en zijn uitdager Joe Biden.
De corona-epidemie trof de Verenigde Staten maandenlang vooral in delen van het land waar mensen op de Democratische Partij stemmen. Het Witte Huis keek vooral toe. Maar sinds begin juni zijn de meeste nieuwe besmettingen in overwegend Republikeins gebied. President Trump lijkt daarmee eindelijk ingehaald te worden door een probleem dat boven zijn macht ligt. Of is het electoraal gezien voor hem nog steeds beter om weg te blijven kijken?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Vaarwel Turkse nationaliteit
Het opzeggen van de Turkse nationaliteit in ruil voor enkel de Nederlandse nationaliteit gaat niet zonder slag of stoot, weet journalist Rasit Elibol. Als Nederlander met Turkse ouders val je tussen twee werelden, twee verwachtingen en twee identiteiten in. In de ogen van de één ben je een ‘nepturk’, in de ogen van de ander moet je ‘oprotten naar je eigen land’. Elibols beslissing om zijn Turkse paspoort te laten schrappen gaat gepaard met de onontkoombare en oneindige vraag wie ben ik nu eigenlijk?
In De Groene Amsterdammer Podcast interviewt Kees van den Bosch Rasit Elibol over waarom hij de Turkse nationaliteit heeft opgezegd.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Jop de Vrieze over wetenschapsjournalistiek in tijden van corona
Sinds het begin van de pandemie schrijft wetenschapsjournalist Jop de Vrieze bijna wekelijks in De Groene Amsterdammer over de Nederlandse aanpak van de coronacrisis. Hij schreef over het bron- en contactonderzoek, het RIVM, de Nederlandse exit-strategie en, deze week nog, over recent onderzoek naar antilichamen en aangeboren afweer. De afgelopen maanden groeide De Vrieze uit tot 'coronajournalist'. En dat zal hij waarschijnlijk nog wel even blijven.
In deze aflevering van de Groene Podcast gaat Kees van den Bosch in gesprek met De Vrieze. Hoe kijkt hij terug op afgelopen maanden? Tegen welke dilemma’s liep hij aan als kritische journalist in crisistijden? En hebben we de coronacrisis in Nederland, in vergelijking met andere landen, wel goed genoeg aangepakt?
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Een beter milieu begint niet bij jezelf
Korter douchen, afval scheiden, minder vlees eten, minder vliegen – allemaal goedbedoelde adviezen die je dagelijks om de oren geslingerd worden. Middels campagnes leggen overheden en bedrijven al decennia lang uit hoe jíj het verschil kunt maken. Een betere wereld begint tenslotte bij jezelf, was het beeld dat Jaap Tielbeke van kinds af aan voorgeschoteld kreeg.
Maar dat idee heeft hij losgelaten. Laten we niet meer doen alsof de particuliere consument het probleem van klimaatverandering kan oplossen, betoogt hij. De enige optie is rigoureus ingrijpen door politiek en bedrijfsleven.
Deze week in De Groene Podcast gaat Kees van den Bosch in gesprek met Jaap Tielbeke, naar aanleiding van de voorpublicatie van zijn boek, die deze week in De Groene staat. Een beter milieu begint niet bij jezelf verschijnt 26 juni bij uitgeverij Das Mag.
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Marja Pruis over onze omgang met ouder worden
In tijden van corona wordt er meer nagedacht en gesproken over ouderen en ouderdom, en niet altijd in positieve zin. De oude generatie wordt vaak als een last beschouwd in de Nederlandse samenleving. En van dat beeld moeten we af, vindt Marja Pruis: ‘In mijn ongetwijfeld apolitieke droomwereld, waarin de economie de mens dient en niet andersom, hoeft niemand zich ooit opgelaten te voelen over het feit dat hij leeft, of laat ik het zo zeggen: in ieder geval niet omdat hij al ruim acht decennia meedraait.’
Wat betekent het om ouder te worden? Hoe voelt het om tot de oudere generaties gerekend te worden? Hoe moet de maatschappij met ouderen omgaan? In een persoonlijk gesprek met Kees van den Bosch (67) blikt Marja Pruis (60) terug op haar leven en beantwoordt zij levensvragen die horen bij het ouder worden.
Productie: Kees van den Bosch & Mariska van Schijndel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
GGD: de frontlinie tegen corona
De komende weken heeft de GGD voor het bron- en contactonderzoek honderden nieuwe mensen nodig. Al maanden wisten ze wat er moest gaan gebeuren, maar pas recentelijk werd er echt opgeschaald, en kan iedereen getest worden. Hoe kan dit?
Voor de pandemiebestrijding is minister De Jonge volledig afhankelijk van de 25 GGD'en die Nederland rijk is. Maar uit onderzoek van platform Investico en De Groene Amsterdammer blijkt dat er bij de GGD al sinds de jaren tachtig een kaalslag heeft plaatsgevonden. Nu de druk op de GGD groeit, dreigt uitputting en onderbemanning.
Deze week in de Groene Podcast gaat Kees van den Bosch hierover in gesprek met Karlijn Kuijpers en Emiel Woutersen.
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Toenemende kansenongelijkheid in Nederland
Don’t back the losers, pick the winners, adviseerde Shell-topman Gerrit Wagner in het begin van de jaren tachtig om aan de economische crisis te kunnen ontsnappen. De Rijksoverheid luisterde: in plaats van het ondersteunen van kansarme regio’s en sectoren, werd de aandacht verlegd naar het versterken van succesvolle gebieden. Nederland leefde economisch op en werd een belangrijke speler in de mondiale markt, maar het beleid heeft diepe sporen achtergelaten in de achtergestelde delen van Nederland. Terwijl de kansenongelijkheid in eigen land sterk toeneemt, zijn de ogen van succesvolle regio’s gericht op het internationaal economisch netwerk.
In haar boek Een klein land met verre uithoeken pleit Floor Milikowski voor meer aandacht voor de in de steek gelaten uithoeken van Nederland. Deze week in de Groene Podcast spreekt zij hierover met Kees van den Bosch.
Productie: Kees van den Bosch & Mariska van Schijndel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Online Jodenhaat neemt wereldwijd toe
Antisemitisme neemt wereldwijd toe. De Jodenhaat komt uit vele ideologische hoeken en broeit online in WhatsApp-groepen en besloten kanalen. Ook op Twitter speelt zich een levendig debat af, waarin complottheorieën en antisemitisme vermengd worden. Maar hoe ziet online antisemitisme er precies uit? En welke patronen zijn er te ontdekken wanneer je met een helikopterview naar het debat kijkt?
Samen met de Utrecht Data School voerde De Groene Amsterdammer een netwerkanalyse uit van het brede debat rondom Joden en Jodendom in Nederland anno 2019. Deze week in de Groene Podcast spreekt Kees van den Bosch hierover met Rosa van Gool en Coen van de Ven.
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Über-economie
Moet er in de post-corona-economie nog plek zijn voor platformbedrijven zoals Uber, die slecht betalen, geen zekerheid bieden, zelf geen belasting of sociale premies afdragen en bij economische tegenwind onmiddellijk op de overheid leunen? Moet Uber niet gewoon verplicht worden om de chauffeurs in dienst te nemen? Het zijn vragen die de laatste maanden steeds vaker naar voren komen.
Deze week in de Groene podcast spreekt Kees van den Bosch met Evert de Vos en Rosa Uijtewaal over de nieuwe platformeconomie, het Uberbeleid en hoe Uber aangepakt moet worden.
Productie: Kees van den Bosch & Mariska van Schijndel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De onhoudbare schuldenberg
In een poging om de mondiale economie draaiende te houden trekken overheden de portemonnee. Noodfondsen, steunpakketten, regelingen, alles wordt uit de kast getrokken om een recessie af te wenden. En daarmee stijgen de schulden, zowel privaat als publiek, enorm. Maar wat doen we met deze schulden in een wereld na corona? Moet alles netjes worden afgelost, of wordt dat een molensteen waar landen en individuen onder gebukt gaan?
Deze week in de Groene podcast spreekt Kees van den Bosch met Groene-redacteuren Jaap Tielbeke en Diederik Baazil over schuldkwijtschelding, een onderwerp dat opnieuw bovenaan de agenda staat.
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Leiderschap in de post-coronawereld
Een mondiale crisis vraagt om een wereldwijde aanpak, maar waar is die aanpak te zien? Internationale samenwerking staat op een laag pitje en de Verenigde Staten – het land dat sinds de Tweede Wereldoorlog fungeert als wereldleider – trekken zich terug uit de wereld. China probeert juist de wereldmacht naar zich toe te trekken. Ondertussen blijft de dollar een mondiaal toevluchtsoord.
Hoe ziet de wereld er na de coronacrisis uit? Zullen de economieën zich herstellen? En welk land staat op als nieuwe wereldleider? Deze week in de Groene Podcast spreekt Kees van den Bosch met Rutger van der Hoeven over de wereld die we aantreffen na de coronacrisis.
Productie: Kees van den Bosch & Mariska van Schijndel
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Politieke propaganda op maat
Sinds de herverkiezing van Obama in 2012 worden grote online Facebookcampagnes ingezet voor politieke doeleindes. En aangezien strikte wetten ontbreken, zijn de mogelijkheden eindeloos. Toch is online targeting via Facebook een heikel thema, ook in Nederland. Sluis je als partij de mailadressen van je leden door naar Facebook om ze online het juiste duwtje naar de stembus te geven? Zorg je er met fijnmazige targeting voor dat enkel inwoners van Groningen het partijstandpunt over gasbaten te zien krijgen?
Deze week in de Groene Podcast spreekt Kees van den Bosch met Coen van de Ven over de microtargeting van politieke partijen, de vergaande mogelijkheden die Facebook hierin biedt en de spagaat waar de overheid zich in bevindt.
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De toekomst van Nederland volgens DRIFT
Deze week in de Groene Podcast spreekt Kees van den Bosch met Jaap Tielbeke over het transitie-instituut DRIFT, en praten ze verder over ‘kantelprofessor’ Rotmans en het vormgeven van gedurfde toekomstvisies in tijden van corona.
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De VVD en de veiligheidsindustrie
In de Nederlandse veiligheidsindustrie wordt op verzoek van de overheid veel werk uitbesteed aan bedrijven uit de private sector. Een van de belangrijkste spelers in dit veld is G4S, een miljardenbedrijf dat wereldwijd gevangenissen bewaakt en ook de beveiliging voor de zorg wil gaan leveren.
Uit onderzoek van journalisten Kim van Keken en Dieuwertje Kuijpers blijkt dat een aantal prominente VVD’ers, zoals Ard van de Steur en Annemarie Jorritsma, binnen het ministerie namens G4S lobbyen voor ruimere wetgeving voor cameragebruik bij beveiliging. Wat daarbij opvalt is dat deze VVD’ers ook betaald worden door G4S, waar ze een adviserende functie innemen.
Waar begint en eindigt belangenverstrengeling? Is het wenselijk dat private bedrijven zulke gevoelige informatie bezitten? Waar gaat die informatie heen? Deze week in De Groene Amsterdammer podcast spreekt Kees van den Bosch met Kim van keken over de veiligheidsindustrie.
Productie: Kees van den Bosch en Rosa Uijtewaal
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Corona is niet de laatste pandemie
‘Het is belangrijk om te begrijpen waar dit virus vandaan komt, wat de causale verbanden zijn. Zodat we uiteindelijk, als we dit vuur zullen hebben gedoofd, hoewel we het waarschijnlijk nooit helemáál kunnen doven, onmiddellijk gaan nadenken over de volgende pandemie. De next big one.’ Dat stelde David Quammen in een gesprek dat hij voerde met Sanne Bloemink.
De huidige pandemie ontstond op markten in Wuhan, China. Daar worden verschillende, vaak bedreigde, diersoorten dicht op elkaar gehouden. Daarnaast komen mensen door het ingrijpen in de natuur steeds vaker in contact met soorten waarmee ze niet eerder in contact kwamen. Dit verhoogt het risico op een gevaarlijke species jump.
Deze week in de Groene Podcast spreekt Kees van den Bosch met journalist Sanne Bloemink over 'zoönose' en het ontstaan van corona.
Productie: Kees van den Bosch en Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Corona, Trump en democratie. Leiderschap in crisistijd
In crisistijd is de roep om een sterke, betrouwbare leider groter dan ooit. En dat zorgt in het ene land voor een liberale, en in een ander land voor een autocratische koers. Zo wijst premier-manager Rutte op de eigen verantwoordelijkheid van de Nederlanders en roept Victor Orbán in Hongarije de noodtoestand uit om per decreet te kunnen heersen.
Hoe gaat het in de Verenigde Staten van Trump? In De Groene Podcast van deze week vertelt Groene-redacteur Casper Thomas vanuit Washington over de gevolgen van corona voor de democratie en de strijd om informatie in Amerika. Profiteert Trump van deze crisis of blijkt de test hem fataal?
Productie: Kees van den Bosch en Rosa Uijtewaal
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Corona, de Nederlandse aanpak
De bestrijding van het coronavirus valt of staat met het gedrag van de Nederlanders. Het feit dat de regels nu zijn aangescherpt, laat zien we ons niet gedragen zoals de modellen hebben voorspeld. Neemt Nederland niet een grote gok door het beleid zo afhankelijk te maken van menselijk gedrag? Moeten we niet smoren in plaats van blijven inzetten op dempen?
Deze week in de Groene Podcast spreekt Kees van den Bosch met wetenschapsjournalist Jop de Vrieze over de Nederlandse aanpak van het virus, de rol die het RIVM daarin speelt en de functie van de journalistiek in tijden van crisis.
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Stalbranden, één miljoen doden in acht jaar
Sinds 2012 werkt er een commissie aan het terugdringen van stalbranden in Nederland. Zonder resultaat, zo blijkt uit diepgravend onderzoek van de masterclass onderzoeksjournalistiek van platform Investico. In 2019 kwamen er maar liefst 175 duizend kippen, varkens en runderen om het leven bij stalbranden, de afgelopen acht jaar meer dan één miljoen. Uit cijfers blijkt dat het aantal branden significant toeneemt, ondanks inspanningen van de overheid.
Deze week spreekt Kees van den Bosch in de Groene Podcast met Michelle Salomons en Felix Voogt van de Investico masterclass over het onderzoek dat zij deden naar stalbranden in Nederland.
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Ewald Engelen interviewt Thomas Piketty
Op een regenachtige dag in het Amsterdamse Ambassade Hotel ontving Ewald Engelen de Franse rockster-econoom Thomas Piketty om het te hebben over zijn nieuwe boek, Kapitaal en Ideologie. Over dat gesprek schreef Engelen een groot stuk in De Groene.
Momenteel waart er een golf van Frans denken door de Anglophone economiebeoefening, met Piketty als onbetwiste kapitein. Om de mondiale ongelijkheid een halt toe te roepen, stelt Piketty voor het grootbedrijf aan banden te leggen, de belastingen progressiever te maken en iedereen op zijn of haar vijfentwintigste 125 duizend euro te geven. Over die ideeën, en zijn gesprek met Piketty, spreekt Kees van den Bosch deze week met Engelen.
Productie: Kees van den Bosch & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Kathalijne Buitenweg over seksisme op sociale media
Veel vrouwen die zich in het publieke debat mengen, zijn mikpunt van seksistische en denigrerende opmerkingen. Vaak zijn de teksten niet strafbaar, maar laten ze wel een vies gevoel achter bij de ontvanger. ‘Daar moet een piemel in’ en ‘ga toch terug naar de keuken’, zijn niet alleen opmerkingen van seksistische aard, ze delegitimeren ook de aanwezigheid van vrouwen in het publieke debat.
In Nederland kreeg #MeToo ook navolging, maar te vaak nog laten wij als land deze problematiek lopen. Vrouwen doen soms zelfs een stapje opzij, om een storm op sociale media te ontlopen. Zelfonderzoek van The Guardian wijst uit dat van de top tien journalisten die het vaakst negatieve commentaren krijgen maar liefst acht vrouw zijn. De top tien die de minst heftige reacties opriep bestond uitsluitend uit mannen.
Deze week in de Groene Podcast spreekt Kees van den Bosch met Kathalijne Buitenweg over deze problematiek, een week nadat De Groene haar essay ‘Vogelvrije vrouwen’ publiceerde.
Productie: Kees van den Bosch, Rosa Uijtewaal & Daan Stoop
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De inhaalslag van eerstegeneratiestudenten
Als je ouders niet hebben gestudeerd is de weg naar het hoger onderwijs lang en moeizaam. Eerstegeneratiestudenten kijken vaak tegen een achterstand aan, hebben een lager zelfbeeld en zien zich steeds verder verwijderd van hun ouders.
Damy Baumhöer is zelf eerstegeneratiestudent en schreef er een artikel over in De Groene Amsterdammer. Wat betekent het om de underdog te zijn? En hoe kan het dat eerstegeneratiestudenten toch succesvol blijken?
Productie: Kees van den Bosch
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Piketty en Milanovic over wereldwijde ongelijkheid
Nu de rijken steeds rijker worden en de armen steeds armer, vragen Thomas Piketty en Branko Milanovic zich af: hoe rechtvaardigen we het kapitalistische systeem?
Kapitaal loont in het huidige systeem meer dan hard werken. Kunnen we dan het verhaal van een liberale meritocratie nog geloven? Wanneer vinden we het terecht dat de ene man miljardair is en de andere dakloos? Welke rechtvaardiging van ongelijkheid onderschrijven we?
Deze week praat Groene-redacteur Casper Thomas in de Groene Podcast met Kees van den Bosch over de nieuwe boeken van deze twee invloedrijke economen.
Kees van den Bosch & Rosa Uijtewaal
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Steken voor de status
Jongeren van vijftien die elkaar met messen te lijf gaan, soms met fatale gevolgen: in ‘de Bims’, koosnaam voor de Amsterdamse Bijlmer, kijken ze er niet meer van op. Is de jeugdcultuur zich aan het verharden? En wat is de invloed van de gewelddadige drill raps? Groene-redacteur Joeri Boom zocht het uit en vertelt erover in De Groene Amsterdammer Podcast van deze week.
Productie: Kees van den Bosch & Damy Baumhöer
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Kwetsbare meisjes
Burgemeester Halsema heeft aangekondigd een campagne te starten om Amsterdam veiliger te maken voor jonge vrouwen. Hulpverleners sloegen alarm: steeds meer minderjarige meisjes lijken slachtoffer te worden van uitbuiting en seksueel geweld. In opdracht van de gemeente sprak Margalith Kleijwegt met meisjes en hun ouders.
Kwetsbare meisjes, vaak (ten dele) met een migratieachtergrond, ambiëren een luxe leefstijl en zoeken dat op door met de verkeerde mensen om te gaan. Dure tassen, lachgas in hotelkamers en (gedwongen) seks volgen. Via Instagram en Snapchat kent iedereen elkaar en wordt de levensstijl genormaliseerd. Online exposen met filmpjes van misbruik is daarbij een veelgebruikt chantagemiddel. Én: soms zijn meisjes zelf ook dader in het ronselen van nieuwe slachtoffers. Hoe zijn deze meisjes te helpen? Welke aanpak kent Amsterdam? En welke rol hebben scholen en hulpverleners? Deze week in de Groene Podcast spreekt Kees van den Bosch met Margalith Kleijwegt over deze problematiek.
Productie: Kees van den Bosch & Rosa Uijtewaal
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Onderwijsstaking: is meer geld dé oplossing?
‘Het is aan de leerkrachten om hun vak terug te claimen.’ Ook deze week is er een landelijke onderwijsstaking. De nood is hoog in het onderwijs. De docenten van het basis- en middelbaar onderwijs demonstreren vooral voor meer geld.
Maar, zegt Groene-redacteur Rosa van Gool, een zak geld alleen is niet de oplossing. Met meer investeringen zijn de problemen niet zomaar opgelost. Van Gool bezocht voor De Groene verschillende basisscholen.
In deze podcast vertelt ze wat het we van deze basisscholen kunnen leren: kleinere of juist grotere klassen, minder lesuren, terug naar de basis van het onderwijs, kortere vakanties en meer tijd voor de kinderen en de lessen. Wat kan de onderwijssector zelf doen om het tij te keren?
Kees van den Bosch & Tobiah Palm
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wat is een boom waard?
De bomentaxateurs van Cobra Groeninzicht brachten in kaart hoeveel bomen elke woonwijk telt. Want bomen en parken zijn meer dan natuur alleen, het zijn noodzakelijke voorzieningen, mét een prijskaartje.
Onderzoeksjournalist Frank Mulder zocht uit hoe dit zit en schrijft erover in De Groene van deze week. Waarom zijn bomen in de stad zo belangrijk? En waarom worden mensen gelukkig van bomen?
Productie: Kees van den Bosch & Damy Baumhöer
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Klem in een onhoudbaar systeem
De huidige landbouwcrisis splitst het land in tweeën, waarbij stedelingen en boeren plots lijnrecht tegenover elkaar zijn komen te staan. Een dialoog lijkt verder weg dan ooit. Journalist Marcel ten Hooven zocht voor De Groene uit waar de pijnpunten voor de boeren liggen. Hij kwam erachter dat ze vaak klem zitten tussen sterke economische spelers zoals banken en grote winkelketens.
De huidige crisis is ten dele het gevolg van het naoorlogse ‘nooit meer honger’-beleid van minister Mansholt, die schaalvergroting en mechanisering stimuleerde. Het economische wordt intussen vanzelfsprekend boven het ecologische verkozen. Marcel ten Hooven vindt het de taak van de overheid om boeren te beschermen en te helpen de duurzame transitie toch te maken.
Deze week in de Groene Amsterdammer Podcast spreken Bas Mesters en Marcel ten Hooven over de landbouwproblematiek.
Productie: Bas Mesters en Rosa Uijtewaal
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wantrouwen als leidraad
De jaren tachtig gelden nog steeds als de bloeitijd van de bijstand. In de jaren tachtig waren veruit de meeste mensen geheel onvrijwillig werkloos en waren daar erg ongelukkig mee. Een kleine minderheid maakten van de nood een deugd, deden vrijwilligerswerk en noemden zich ‘baanloos’. Van wantrouwen over de vraag of er met deze uitkeringen gefraudeerd werd was nog geen enkele sprake.
Die optimistische mentaliteit sloeg begin jaren negentig om na het bijstandsfraude-onderzoek van Van der Zwan. De opvatting dat bijstandstrekkers massaal frauderen en parasiteren op de samenleving werd steeds meer gemeengoed. Chris van der Heijden onderzoekt deze week in De Groene ons toenemende cynische mensbeeld en de regelgeving die daaruit vloeit. Waarom regeert het wantrouwen? Hoe definiëren we fraude? En waar liggen de oplossingen voor deze regelcultuur?
Deze week in De Groene Amsterdammer Podcast: een gesprek over geïnstitutionaliseerd wantrouwen en burgerlijke ongehoorzaamheid.
Productie: Kees van den Bosch, Tobiah Palm en Rosa Uijtewaal
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Een kroon voor Ethiopië
‘Je vindt hem nooit, maar hij ligt in het volle zicht’. Twintig jaar lang hield Sirak Asfaw in zijn huis in Rotterdam een schat verborgen: de kroon van keizer Fasilides van Ethiopië. Sirak zelf vluchtte 41 jaar geleden van Ethiopië naar Nederland. De kroon, uit zijn vaderland gesmokkeld, belandde min of meer toevallig in zijn handen, en sindsdien zag Sirak het als zijn taak om de kroon te bewaken. Plezier had hij er niet van: de kroon haalde zijn leven overhoop. Maar, vond Sirak, de kroon kon pas terug als er weer een stabiel Ethiopië was.
Met de gelauwerde premier Abiy aan de macht heeft Sirak weer hoop, en heeft hij zijn lang bewaarde geheim onthuld. Roos van der Lint zocht Sirak op en beschrijft in het winternummer van De Groene Amsterdammer hoe zijn persoonlijke geschiedenis verweven raakte met die van de kroon, en die van Ethiopië. Ze vertelt er deze week over in de podcast van De Groene.
Productie: Kees van den Bosch & Marieke Rotman
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Op naar een krimpende wereldbevolking
Wereldwijd krijgen mensen steeds minder kinderen. Een krimpende wereldbevolking
is nog maar decennia van ons verwijderd. Goed nieuws voor de aarde, maar kunnen onze samenlevingen dat wel aan?
Redacteur Rutger van der Hoeven zocht het uit en schreef erover in het dubbeldikke winternummer van De Groene Amsterdammer.
Waarom krijgen we minder kinderen? En wat zijn de gevolgen?
Productie: Kees van den Bosch & Damy Baumhöer
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Trump-dynastie
Donald Trump lijkt in de illusie te leven dat hij overal over gaat. Hij heeft van het Witte Huis een familiebedrijf gemaakt en schuift tijdens de G20-top zijn dochter Ivanka naar voren als vertegenwoordiger van Amerika.
Nu fantaseert hij ook nog over een derde termijn, terwijl dit recht tegen de grondwet ingaat. Groene-redacteur Casper Thomas doet regelmatig verslag uit het Amerika van Trump. Deze week vertelt hij in de Groene Podcast over de Trump dynastie, zijn impeachment en de aankomende verkiezingen.
Productie: Kees van den Bosch & Tobiah Palm.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wie heeft er op 22 december op ons geschoten?
In het gesloten Roemeense systeem van 1989 droomde de zestienjarige Mira Feticu over haar leven, dat beter zou worden dan dat van haar ouders. In de dictatuur die Roemenië toen was bracht Mira haar jeugd door in de rij voor brood, suiker en olie en was één op de drie mensen verklikker voor de geheime dienst Securitate. Één op de drie: het kon je oom zijn, je buurvrouw, je leraar.
En toen gebeurde het. Dertig jaar geleden, op 22 december, brak een volksopstand uit die dictator Ceausescu uiteindelijk ten val zou brengen. Maar daar ging een bloedige strijd aan vooraf. De slachtoffers wachten nog steeds op gerechtigheid. Ze willen een eerlijk antwoord op de vraag: ‘Wie heeft er op ons geschoten?’
Mira Feticu, nu journalist, ging in gesprek met vier kinderen van de revolutie, en tekende hun aangrijpende verhalen op. Ze vertelt deze week in De Groene Podcast over hoe ze deze vier een stem gaf en over haar eigen jeugd in Roemenië.
Productie: Kees van den Bosch, Damy Baumhoër en Marieke Rotman
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Groningen – Een ramp in slow motion
We dachten dat het nu eindelijk goed geregeld was in Groningen: Mark Rutte heeft zijn welgemeende excuses aangeboden voor de schade die is veroorzaakt in het aardbevingsgebied, net als Eric Wiebes, de minister van Economische Zaken. Ze zeiden: we hebben het niet goed aangepakt, maar vanaf nu gaat het anders.
Maar, zo ontdekte Groene-redacteur Irene van der Linde, niets is minder waar. Ze zag dat slachtoffers van de sluimerende Groningse ramp al jaren vastzitten in een ‘bestuurlijke’ spaghetti, oftewel een bureaucratische warboel. En in plaats van geholpen, worden ze gewantrouwd door de Nederlandse overheid.
In deze podcast vertelt Van der Linde over dit wantrouwen, wat dit zegt over de Nederlandse overheid, de ramp in slow motion en wat zo’n ramp met haar slachtoffers doet.
Productie: Kees van den Bosch & Tobiah Palm.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Ewald Engelen interviewt Joseph Stiglitz
Volgens Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz is het merendeel van de neoliberale economen geen wetenschapper meer, maar gelovige in een ontwrichtend economisch systeem. Gelukkig zijn er steeds meer tegengeluiden. Ewald Engelen interviewde Stiglitz voor De Groene Amsterdammer en vroeg hem hoe het anders kan. Wat zijn de uitdagingen van de komende jaren? En hoe laten we het neoliberale kapitalisme achter ons? Engelen vertelt erover in De Groene Podcast van deze week.
Productie: Kees van den Bosch & Damy Baumhöer
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Geen geld voor later
Je levert elke maand loon in om straks met pensioen te kunnen. Werkgevers betalen daarmee, voor iedereen in loondienst, pensioenpremie. Het pensioenfonds houdt dat netjes bij en als het zover is krijg jij je pensioen en kan het grote genieten beginnen. Toch?
Karlijn Kuijpers en Emiel Woutersen kwamen erachter dat het vaak fout gaat, met grote gevolgen. Ze belandden in een doolhof van pensioenfondsen, administratiebedrijven, toeslagen en premies en concludeerden: het systeem rammelt aan alle kanten. Werkgevers betalen geen premie, fondsen controleren niet en administratiebedrijven maken er een potje van. Deze week in De Groene Podcast: de bom onder ons pensioenstelsel.
Productie: Kees van den Bosch & Marieke Rotman
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De wakkerste krant van Nederland
Voor De Telegraaf is polemiek dagelijkse kost en links al decennialang de vijand. Terwijl de oplage van de krant hard slinkt, klinkt zijn rechtse engagement harder dan ooit. Groene-redacteuren Rasit Elibol en Coen van de Ven zochten samen met data-onderzoeker Sal Hagen uit hoe klimaat, immigratie en de cultuurstrijd hoofdonderwerpen van De Telegraaf werden. Hoe uit de rechtse koers van de krant zich in de kolommen? Waarom krijgt Femke Halsema het zo vaak te verduren? En wie zijn die Carmiggelt-mannetjes? Coen en Sal vertellen erover in De Groene Amsterdammer Podcast van deze week.
Productie: Kees van den Bosch & Damy Baumhöer
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
‘Nederland heeft de gezondste gebruikers ter wereld’
Een eeuw na de invoering van de Opiumwet is in Nederland sprake van een onbeheersbare illegale markt van verboden drugs. Politici van links en rechts roepen dat de drugshandel strenger aangepakt moet worden en dat drugsgebruikers ‘bloed aan hun neus hebben’. Maar volgens Groene-redacteur Joeri Boom heeft bestrijden geen zin. Gebruikers hebben inderdaad bloed aan hun neus, maar dat is niet hun eigen schuld. Dat is de schuld van het systeem. Deze week bespreekt Boom in De Groene Podcast hoe Nederland de afgelopen honderd jaar met haar verslaafden omging, en wat we daarvan kunnen leren. Ook vertelt hij iets over de tijd voor de opiumwet: Nederland was de grootste coca-dealer ter wereld en in Amsterdam stond tot 1919 onze eigen cocaïnefabriek.
Productie: Kees van den Bosch & Tobiah Palm.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het waddenfonds als grabbelton
Het Waddenfonds moest de ideale uitruil worden: gas voor natuur. Inmiddels is bijna zeshonderd miljoen euro in het Waddengebied verjubeld zonder dat de natuur er beter van werd. Vooral slimme ondernemers en hobbyisten profiteerden van het fonds. Daarover schrijven Eline Huisman, Belia Heilbron en Kim van Keken deze week in De Groene.
Productie: Kees van den Bosch & Brecht Russchen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Een jaar Bolsonaro
De Braziliaanse politiek had altijd iets weg van een soapserie: het ene corruptieschandaal na het andere, de afzetting van Dilma Rousseff en als klap op de vuurpijl werd oud-president Lula vlak voor de nieuwe verkiezingen in de gevangenis gegooid. Maar sinds Bolsonaro is aangetreden begint Brazilië steeds meer op een horrorfilm te lijken, zegt Marjon van Royen.
De president is openlijk tegen homoseksualiteit, tegen de zwarte bevolking en doet vaak seksistische uitspraken. Hij moordt de inheemse bevolking uit en kapt de Amazone, kijkt nostalgisch terug op de dictatuur en is voor het martelen van gevangenen. Ook vindt hij dat ‘bandieten’ het beste neergeschoten kunnen worden. Van Royen schreef voor De Groene van deze week over het toenemende politiegeweld in Rio de Janeiro.
In deze podcast blikt ze terug op het wat er sinds Bolsonaro’s uitverkiezing, een jaar geleden, is gebeurd in Brazilië.
Productie: Kees van den Bosch & Tobiah Palm.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het windmolenoproer
Het broeit in de Drentse Veenkoloniën. Deze zomer begon men er, na jaren van verzet, met de bouw van een enorm windmolenpark. Marco Visscher keerde terug naar zijn geboortegrond en peilde de stemming. Hij schreef een drieluik voor De Groene en sprak daarvoor met tientallen betrokkenen. Van omwonenden en actievoerders tot initiatiefnemers en bestuurders. Een gesprek over maatschappelijke onrust, politiek draagvlak en de lessen voor de energietransitie.
Productie: Bas Mesters & Alfred Koster
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Elizabeth Warren, the next president?
Vier uur lang stonden fans in New York in de rij voor een selfie. Niet voor een foto met een popster of topsporter, maar met Elizabeth Warren, senator van Massachusetts en een van de presidentskandidaten voor de Amerikaanse Democraten. Haar rally’s zijn een bijna religieuze ervaring en hebben naast een politieke ook een rituele functie, waar die selfie-rij bijhoort. En met effect: Warren blijft stijgen in de peilingen en wordt door de media op de voet gevolgd. Casper Thomas reisde haar achterna naar rally’s en woonwagenparken en raakte gefascineerd. Deze week analyseert hij in De Groene Podcast haar succes, verhouding tot Bernie Sanders, haar antwoord op Trump en haar inzet voor de middenklasse.
Productie: Kees van den Bosch & Marieke Rotman
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het vergeten volk
In de zomer van 2014 viel IS de regio Sinjar in Noord-Irak binnen. Het doel was de Jezidi’s, een gemeenschap met een eigen religie en een eeuwenoude cultuur, uit te roeien. De mannen werden vermoord; vrouwen en meisjes als slaaf verkocht en jongens in IS-trainingskampen gestopt. Journaliste Brenda Stoter Boscolo reisde naar Irak om over de Jezidi’s te schrijven. In de vluchtelingenkampen deed ze onderzoek naar de genocide en de geschiedenis en cultuur van de Jezidi's. Deze week in De Groene een bewerkte voorpublicatie van haar boek Het vergeten volk over het leed van de Jezidi-vrouwen en het taboe op hun onwettige kinderen. In deze podcast vertelt ze over de totstandkoming van het boek, over de vriendschappen die ze sloot en de moeilijkheden tijdens haar onderzoek.
Productie: Bas Mesters, Alfred Koster & Brecht Russchen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De Verjaringswet als doofpot
“Doorzeefde kampongs, verhoren waarbij op een gruwelijke manier gemarteld werd, wraakacties, allen daden waarvan de militaire noodzaak niet aantoonbaar was.” Op 17 januari 1969 vertelt Joop Hueting, in 1947 uitgezonden naar Nederlands-Indië, openlijk over de oorlogsmisdaden waaraan hij heeft deelgenomen. Toch blijven deze gebeurtenissen aangeduid worden als ‘politionele acties’ in de strijd tegen ‘guerillapraktijken’. Na het proefschrift van Remy Limpach in 2016 wordt duidelijk dat die redenering voorgoed van tafel kan. Kunnen de daders van toen nu nog vervolgd worden? Deze vraag leidde Maurice Swirc naar documenten waaruit duidelijk wordt hoe de Nederlandse regering via een ingewikkelde juridische constructie de verjaring van deze oorlogsmisdaden in de doofpot heeft gestopt. Hij vertelt deze week over zijn stuk in De Groene Amsterdammer Podcast.
Productie: Kees van den Bosch & Marieke Rotman
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De klimaatcrisis en de media
Samen met 250 andere media wereldwijd doet De Groene Amsterdammer mee aan de campagne Covering Climate Now. Op initiatief van de Columbia Journalism Review vragen deze media collectief aandacht voor de klimaatcrisis.
Redacteuren Evert de Vos en Jaap Tielbeke spreken over het initiatief, waarom De Groene meedoet, de klimaatcrisis en de manier waarop de media daarover berichten.
Een gesprek over waarheidsvinding, journalistieke onafhankelijkheid en activisme.
Productie: Kees van den Bosch & Brecht Russchen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Haagse Schoothondjes
Onder de Haagse kaasstolp zijn de verhoudingen soms iets te intiem. Kim van Keken en Dieuwertje Kuijpers volgen het met argusogen. Het gaat bijvoorbeeld zo: de persvoorlichter schotelt ‘nieuwtjes’ voor, de journalist vraagt hem om ze wat aan te dikken, neemt ze klakkeloos over op de voorpagina en beiden profiteren van de media-aandacht.
De journalistiek wordt commerciëler en sneller en de ophefgevoeligheid van nieuws is steeds belangrijker. Toon en timing gaan hierbij boven de inhoud. Gevolg: zelfs het menu tijdens een crisisoverleg is nieuws, de ‘duider’ staat bovenaan in de journalistieke rangorde en het vertrouwen in de journalistiek daalt. Van Keken en Kuijpers bevroegen pers en politiek en vertellen erover in de podcast van deze week. Over de verschillende soorten journalisten in Den Haag, de verleiding om het verhaal van de voorlichter te volgen en de inflatie van nieuws op het Binnenhof.
Productie: Kees van den Bosch & Marieke Rotman
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Slaapziek van een griepprik?
Het leest als een thriller, het stuk van wetenschapsjournalist Jop de Vrieze over het Pandemrix-vaccin. Vanwege een dreigende uitbraak van de Mexicaanse griep werd het testproces van dit vaccin in 2009 versneld. Vervolgens werden dertienhonderd gevallen van narcolepsie gemeld: allemaal mensen die het vaccin hadden gekregen.
Tien jaar later duurt de discussie over vaccineren voort. De Vrieze ergerde zich aan het gebrek aan feiten in de discussie en besloot de zaak rondom Pandemrix dieper te onderzoeken. Hij begaf zich buiten de gangbare paden van de wetenschapsjournalistiek en tussen vele tegenstrijdige meningen en verhalen. Wie voer je op als betrouwbare bron en hoe manoeuvreer je tussen feit en fictie?
Productie: Kees van den Bosch, Brecht Russchen & Marieke Rotman
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Alt-right domineert het Nederlandse deel van Twitter
Twitter wordt gedomineerd door rechts en extreem-rechts. Hoe dit kan en of ze een meerderheid vormen onderzochten Groene-redacteur Coen van de Ven en Thomas Boeschoten van het AD en de Utrecht Data School. Ze schrijven deze week in De Groene over de mensen achter de accounts en hoe extreem-rechtse ideeën naar de mainstream reizen.
Productie: Kees van den Bosch & Brecht Russchen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Onze Koreagangers
Al snel na de Tweede Wereldoorlog stond Nederland voor een moeilijke keuze. In 1950 viel het Noord Koreaanse leger Zuid-Korea binnen. Moest een land in wederopbouw meedoen met een oorlog in het verre oosten ‘tegen het oprukkende communisme’? Onder druk van de Verenigde Staten besloot Nederland de Piet Hein te sturen.
Peter Voskuil en Nico Voorham vertrokken samen met 4000 andere vrijwilligers om mee te strijden. Ver van huis en haard, naar een land waar ze amper van hadden gehoord, voor een oorlog waar ze niets van wisten.
Hoe ging het eraan toe op de boot? De verhalen van de twee mannen staan in schril contrast tot elkaar. Terwijl Voorham zijn belevenissen beschreef als één groot jongensboek, was het voor Voskuil een traumatische ervaring. Hij werd naar eigen zeggen mishandeld en vermoedt tot op de dag van vandaag dat de mariniers van de boot hem om wilden leggen.
Rasit Elibol en Coen van de Ven beschreven deze week in De jongens van Piet Hein het verhaal van deze twee mannen en de boot waarmee ze naar het oosten voeren. Een in de vergetelheid geraakte periode in de Nederlandse geschiedenis.
Productie: Kees van den Bosch & Fatih Kılıç
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Raqqa na IS
Tot twee jaar geleden was Raqqa in handen van de Islamitische Staat, uitverkozen als de hoofdstad van het kalifaat. IS werd weggejaagd, maar de strijd heeft een zware tol geëist: de stad ligt in puin, zonder elektriciteit, met mogelijk gevaar van sleeping cells van IS.
Toch zag Fréderike Geerdink tijdens haar tiendaagse bezoek ook de veerkracht van Raqqa. Wanneer ze het centrum van de Syrische stad nadert, ziet ze naast het grijs van pijn en ellende ook langzaam maar zeker de kleur terugkomen. Winkels die kleurrijk speelgoed voor de vitrine hangen, kledingzaken waar kleurrijke hoofddoekjes worden verkocht. Zwart textiel heeft zijn tijd gehad. Ergens verderop hoort ze gejuich: ‘We hebben een schroef gevonden, hier kunnen we iets mee repareren!’
Geerdink beschrijft deze week de wederopbouw van een stad die zich bevindt tussen ‘het grijs van destructie en de kleur van hoop.’
Productie: Kees van den Bosch & Fatih Kılıç
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Optimisme onder Amsterdamse randgemeenten
‘Van wie is de stad?’ Je hoort het Groene-medewerker Floor Milikowski vragen. Amsterdam gaat gebukt onder een enorme woningdruk en massatoerisme. En toch ziet zij reden voor optimisme: de drukte biedt mogelijkheden voor randgemeenten.
Nabijgelegen steden zoals Almere, Purmerend en Zaandam kunnen gezellige hubs worden voor de middenklasse. Hoofddorp bijvoorbeeld, ooit een troosteloze stad met kantoorpanden uit de jaren negentig, lijkt met hippe projecten zoals Hyde Park te loeren op studenten, creatieveling en expats.
De problemen van Amsterdam zijn echter niet meteen opgelost door de ontwikkeling in de randgemeenten. Meer en meer mensen willen in Amsterdam wonen terwijl er niet genoeg is. Bovendien lijken de stijgende woningprijzen vooral de middenklasse die geen gebruik kan maken van overheidssteun te treffen.
Polarisatie dreigt: hoe zorgen we ervoor dat de stad er voor iedereen is en niet alleen voor hogere inkomens? En hoe kunnen randgemeenten bijdragen aan een integrale aanpak?
Productie: Kees van den Bosch & Fatih Kılıç
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De zorgbeveiliger: van commando tot uitsmijter
Geteisterd door personeelstekorten zie je hem overal in GGZ-instellingen opduiken, de zorgbeveiliger. Wat hij precies doet is onduidelijk. Vormt deze nieuwe functie een oplossing voor de problemen in klinieken of is er juist een probleem gecreëerd. Roos Menkhorst en Catrien Spijkerman deden onderzoek naar de opkomst van de zorgbeveiliger en schrijven er deze week over in De Groene.
Lees het verhaal hier: https://www.groene.nl/artikel/van-commando-tot-uitsmijter
Productie: Kees van den Bosch & Brecht Russchen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Van clown tot prime minister
Hij is de kersverse premier van het Verenigd Koninkrijk en was een van de voornaamste roergangers achter de Leave-campagne tijdens het Brexit-referendum in 2016: Boris Johnson.
Beroemd en berucht om zijn ironische provocaties staat Johnson nu zelf aan het roer van de Staat. Joost de Vries schrijft deze week in De Groene hoe de anti-politicus premier werd met humor als handelsmerk en politiek wapen.
Productie: Kees van den Bosch & Brecht Russchen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Asiel in Friesland
Terwijl media reppen over vluchtelingenstromen en protesten tegen azc’s, stellen zes Friese dorpen in 2016 ieder een huis beschikbaar aan een ontheemd gezin. Mooi, maar niet gemakkelijk. Inge Oosterhoff ging kijken hoe het gegaan is met deze hartverwarmende initiatieven. Waar liepen zij tegen aan? Wat gebeurt er als je Aleppo inruilt voor Jorwert? En welke rol speelden de media? Deze week blikt Kees van den Bosch samen met Inge terug op dit schoolvoorbeeld van de Friese ‘mienskip’.
Productie: Kees van den Bosch & Jan Daalder
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Groene groei of een maatschappelijke omwenteling?
Bent u een optimist of pessimist? Ziet u kansen voor groene groei? Of moeten we kiezen tussen een schonere wereld en meer welvaart? Kortom: moeten we besparen of vernieuwen?
Jaap Tielbeke en Hidde Boersma wisselden van gedachten in een reeks brieven in het zomernummer. Hidde schaart zich onder de ecomodernisten die optimistisch zijn over de mogelijkheden van groene groei door technologische innovatie. Jaap meent dat een politieke en maatschappelijke omwenteling noodzakelijk is om de klimaatvraagstukken het hoofd te kunnen bieden. Een belangrijk debat over de vraag op welke manier we de toekomst van de aarde veilig kunnen stellen.
Productie: Kees van den Bosch & Brecht Russchen
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Ondermijnende criminaliteit in Noord-Brabant
Nederland is een groot doorvoerland voor allerlei drugs. Waarom lukt het niet om de internationale drugshandel in te dammen? Hoe komt het dat in plaats van justitie burgemeesters in de frontlinie staan?
Thomas Muntz en Anouk Kootstra van Investico onderzochten samen met lokale kranten de staat van de georganiseerde misdaad in Noord-Brabant. Ze keken voornamelijk naar de omvang en de bestrijding van het probleem en hun conclusies stemmen somber: de aanpak van de zogenaamde ‘ondermijning’ is ineffectief en wordt belemmerd door structurele wanorde, onvermogen en schaarsheid bij politie en justitie.
Er komt meer geld uit Den Haag in de strijd tegen ondermijning, maar toch lijkt de lokale aanpak in het afgelopen decennium weinig te hebben opgeleverd. Redenen daarvoor zijn te vinden in de organisatie van de politie: gebrek aan focus, ondercapaciteit en een brain drain van geschoolde agenten. Daarnaast heeft justitie moeite ‘grote jongens’ veroordeeld te krijgen.
Burgemeesters spelen een steeds grotere rol in de aanpak van ondermijning, maar dat is niet zonder risico’s. Ze maken zichzelf kwetsbaar voor aanslagen en bedreigingen van criminele organisaties. Ook kunnen hun optredens arbitrair overkomen.
Het goede nieuws is dat de vervlechting tussen boven- en onderwereld in vergelijking met andere plekken op de wereld beperk blijft: er is bijvoorbeeld geen sprake van bestuurlijke maffiapraktijken of de overname van gemeenteraden door criminelen.
Productie: Kees van den Bosch & Fatih Kılıç
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Zelfverrijking aan de universiteit
Twee onderzoekers van de Universiteit Maastricht verrijkten zichzelf middels een academisch bedrijfje. Ze droegen waardevolle patenten en antilichamen gratis over aan hun eigen bedrijven. De universiteit dekte hun frauduleuze handelingen jarenlang toe. Karlijn Kuijpers van Platform Investico is deze week te gast bij Kees van den Bosch om te vertellen over hoe ze deze praktijken op het spoor kwam en hoe dit had kunnen gebeuren.
Productie: Kees van den Bosch & Jan Daalder
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De symboolpolitiek achter Trumps muur
‘In Washington begrijpen mensen niet hoe het er in het grensland aan toe gaat.’
De president van de Verenigde Staten maakt immigratie het hoofdthema van zijn herverkiezingscampagne. Ook nu weer presenteert hij the wall als een heuse immigratiestopper. Maar in hoeverre klopt dat? Is het niet vooral grootspraak? Wat zeggen zijn plannen over de huidige ideologische koers van de VS? En wat vinden mensen in het grensgebied hier eigenlijk van?
Om die laatste vraag te kunnen beantwoorden vertrok Groene-redacteur Casper Thomas vanuit zijn woonplaats Washington naar het zuidelijke grensgebied. Hij begon bij het meest oostelijke gedeelte van de grens, in Texas, en reisde vandaar naar Californië. Onderweg sprak hij mensen die op een directe wijze met de muur te maken zullen hebben: immigranten, inwoners, activisten, politici, agenten en grenswachten.
Hun verhalen hebben een gemene deler: de muur zal niet helpen. Trumps idee staat dan ook vooral symbool voor een psychologische kentering in hoe de VS zichzelf zien: van een land dat continu de grenzen wil verleggen, naar een land dat zichzelf meer en meer afsluit voor de rest van de wereld.
Productie: Kees van den Bosch & Fatih Kılıç
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het nieuwe antisemitisme
Het nieuwe antisemitisme is in opkomst en het kent kleur noch grenzen. Rechts én links wijzen naar de ander, maar wat zijn hun eigen blinde vlekken?
Na een lang onderzoek naar het hedendaagse antisemitisme zien Margreet Fogteloo en Rosa van Gool dat weinig groepen gevrijwaard blijven: ze kijken onder meer naar Jodenhaat in linkse en progressieve kringen. Het blijkt een mijnenveld te zijn, want wat is legitieme kritiek op de staat Israël en wat is antisemitisme? Deze theoretisch heldere lijn blijkt dunner in de praktijk.
In ‘Niet ík ben het probleem’ geven ze een inkijkje in de online ‘dog whistle-cultuur’ en gaan ze in op affaires in Engeland, zoals de antisemitische belaging van journalist Ben Judah door aanhangers van een oud-Labour politicus en de excuses van Jeremy Corbyn voor de jodenhaat in zijn partij.
Productie: Kees van den Bosch & Fatih Kılıç
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De staallobby
Hoe kan het dat Tata Steel, de grootste vervuiler van heel Nederland, geld verdient met het uitstoten van CO2?
Na maandenlang onderzoek van Evert de Vos en Luuk Sengers blijkt dat de staalproducent uit IJmuiden de afgelopen tien jaar via het zogenaamde Europese Emissiehandelssysteem voor een miljard euro aan gratis uitstootrechten heeft ontvangen, terwijl ze niet minder CO2 is gaan uitstoten. Wat is dat ETS precies? En hoe zit het met de nationale CO2-belasting? (In de woorden van Tata-CEO Theo Henrar: de "Klavertaks".)
De Vos en Sengers schreven eerder al over de staallobby bij de klimaattafels, subsidies voor de fossiele industrie en over de noodzaak van een mondiale CO2-taks. Samen met Kees van den Bosch ontwarren zij nu de argumenten die de staallobby, met Tata Steel voorop, gebruikt om zo min mogelijk belasting te betalen. Wat blijkt: er klopt geen hout van.
Productie: Kees van den Bosch & Jan Daalder
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het MH17-complot
In de twee dagen na het neerstorten van vlucht MH17 zijn er meer dan 65.000 Russische trollentweets verstuurd met als doel Oekraïne de schuld te geven van de ramp. Dat blijkt uit onderzoek van Robert van der Noordaa en Coen van de Ven. Zij onderzochten negen miljoen tweets die afkomstig zijn van het Internet Research Agency, beter bekend als ‘de trollenfabriek uit Sint-Petersburg’.
De trollen gebruikten drie Russische hashtags: #КиевСбилБоинг (‘Kiev heeft Boeing neergeschoten’), #ПровокацияКиева (‘KievProvocatie’) en #КиевСкажиПравду (‘Kiev spreek de waarheid’). Dat de trollen in korte tijd met een gericht informatie-offensief het debat proberen te beïnvloeden is duidelijk, maar heeft het ook invloed gehad? Daarover spreekt Kees van den Bosch met Coen van de Ven.
De trollenactie mag inmiddels vijf jaar oud zijn, de theorieën die zij verspreiden zijn nog springlevend. In het online Twitter-debat rondom MH17 duiken opvallend veel Nederlanders op. Zo is er Joost Niemöller, die ooit als journalist werkte voor HP/De Tijd en De Groene Amsterdammer, maar nu schrijft over obscure rassentheorieën, de islam en MH17. Ook is er de merkwaardige Nederlander Michel Spekkers die afreisde naar Oost-Oekraïne en zelfs nationaal nieuws werd omdat hij terugkwam met een ‘zak resten’ van de ramp. Maar de meest markante figuur is wellicht Max van der Werff, een invloedrijke Twitteraar in het mondiale MH17-debat. Hij reisde tweemaal af naar Oost-Oekraïne en publiceerde vele verhalen op zijn website Kremlintrol.
In de podcast vertelt Coen over hun drijfveren en probeert hij hun aanwezigheid in het debat te duiden. Zijn het nuttige idioten of houden ze moedwillig alternatieve theorieën in stand? Verder vertelt Coen over de werkwijze van het onderzoek en over hoe het toch kan dat een obscure complottheorie over MH17 vorige week plots opdook in het verkiezingsdebat tussen Mark Rutte en Thierry Baudet.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Broederschap in Brussel
Wie is wij?
Op zoek naar een antwoord op die vraag trok journalist Bas Mesters het afgelopen jaar door Europa. Voor een ambitieus journalistiek project verbleef hij in Parijs, Londen, Rome, Berlijn en Warschau en schreef daarover eerder vijf artikelen in De Groene. Het is een zoektocht naar de opkomst van het populisme, maar ook naar het tegengif. Wat is er over van de kernwaarden van Europa: Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap. Is er sprake van een Broederschapsrevolutie? Wat kan Europa leren van de ontwikkelingen in haar steden? Deze week, in het voorlopige slot van de serie, zoekt Mesters de antwoorden in Brussel.
Daar valt hem met name op hoe harmonieus de stad weet om te gaan met alle verschillende nationaliteiten, functionarissen en overtuigingen die er voorkomen. De cultureel antropoloog Johan Leman vertelt Mesters wat een ‘verdomd religieuze stad’ Brussel is. Daarmee doelt hij niet op de geloofsovertuiging van Brusselaars, maar op het gedeelde verlangen om meer samen te komen. Deze behoefte ziet men niet alleen terug bij de Brusselse Soefi-gemeenschap, maar ook bij de demonstranten van Café Filtré, met hun slogan ‘Let's stik together’, een beweging die zich publiekelijk hard maakt voor een schonere en leefbaardere stad.
De landen kunnen wat dat betreft leren van de metropolitische steden, waar men samen kijkt naar wat er nodig is om het volgende doel te behalen. Waar men niet kijkt naar waar je vandaan komt. Want Brusselaar ben je niet omdat je in Brussel bent geboren, maar omdat je er bent.
Productie: Kees van den Bosch & Laura Kelderman
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Het onstuitbare optimisme van de Zuid-Afrikaanse jeugd
In 2017 keerde Margalith Kleijwegt na 29 jaar terug naar Welkom, het Zuid-Afrikaanse mijnstadje dat ze samen met fotograaf Ad van Denderen in 1990 al eens eerder bezocht. Tijdens hun eerste bezoek was Mandela net vrij, maar de Apartheid bestond nog. Er waren rellen waarbij aan beide zijden doden vielen. Hoe was het om daar in die tijd te zijn? En wat is er veranderd? Leeft het traumatische verleden nog of kijkt de Zuid-Afrikaanse jeugd vooruit, naar de toekomst?
De foto’s van Ad van Denderen uit 1990 en de foto’s die kinderen in 2017 samen met hem maakten hebben geleid tot het boek ‘Welkom Today’ (Ad van Denderen, Lebohang Tlali en Margalith Kleijwegt. Uitgeverij Paradox / Atlas | Contact, 304 blz., € 39,90) en een gelijknamige tentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam (18 mei t/m 13 oktober).
Productie: Kees van den Bosch & Jan Daalder
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Wat willen we onze kinderen leren?
Het onderwijs: iets waar iedereen wel een mening over heeft. Of zoals Groene-redacteur Rosa van Gool het verwoordt: Nederland kent 16 miljoen onderwijsexperts, waaronder Arjen Lubach. Rosa is samen met Xandra Schutte te gast bij Kees van den Bosch om helderheid te brengen in de wirwar van meningen, innovatie en onderzoek op onderwijsgebied.
Rosa schreef zelf over onderwijsvernieuwing: van ‘21st-century skills’ en ‘kennis centraal’ tot ‘transferable skills’. Hoewel sommige innovaties hun vruchten afwerpen, blijft de doorstroom van theorie naar praktijk lastig. En die praktijk, daar weet Rosa het nodige van: als docent klassieke talen heeft ze gezien welke uitwerking beleidsnota’s en ministeriële plannetjes op de werkvloer hebben. Open deur: de docent is cruciaal.
Xandra heeft een atypische schoolcarrière gehad: toetsen en rapporten zijn haar vreemd, zij doorliep ooit ‘De Vrije School’. Haar zoon S. gaat naar een reguliere school. Had zij dat liever anders gezien? En hoe verhoudt een betrokken ouder zich tot de schoolcarrière van een kind? In de extra dikke onderwijsspecial van De Groene analyseert zij het moderne onderwijs met haar puberzoon als casestudy.
Productie: Kees van den Bosch & Jan Daalder
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
De cultuurstrijd om de wolf
De wolf is terug in Nederland. Sinds vorig jaar is de Veluwe niet langer alleen de Veluwe. Het is nu ook het territorium van GW960f, oftewel Grijze Wolf 960 female. De terugkeer van dit wilde dier in ons opgeruimde Nederland houdt de gemoederen flink bezig. Want waar natuurliefhebbers en wetenschappers de wolf met open armen ontvangen, schieten schapenboeren hem het liefst aan de Duitse grens af.
Het is een vraagstuk dat op het eerste gezicht vrij simpel lijkt. Er zijn weer wolven in het land, wat moet men daarmee? Maar de discussie die het beest met zich mee de grens over draagt is er een met veel verschillende meningen en felle voor- en tegenstanders – vergelijkbaar met het debat rondom de Oostvaardersplassen. Schapenboeren vrezen voor hun vee. En niet geheel onterecht. In 2018 doodde een wolf 31 schapen op het erf van een boer in Overijssel. Maar door de beschermde status van de wolf in Europa mag het dier niet worden afgeschoten. Dus worden boeren gedwongen tot maatregelen die in hun ogen te duur en onpraktisch zijn, of überhaupt geen effect zullen hebben.
Aan de andere kant van de discussie staan de wetenschappers en ‘wolvenknuffelaars’ die de terugkeer van het dier toejuichen in deze tijd van afnemende diversiteit in de natuur. Maar deze mensen leven vaak in de stad en hebben er volgens de boeren eigenlijk niets mee te maken.
Is er een oplossing? Of zijn de onderstromen in deze discussie te complex om tot een antwoord te komen? Irene van der Linde doet een poging om deze ingewikkelde kwestie in kaart te brengen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Een democratische lente in Centraal-Europa?
Centraal-Europa werd door de opkomst van populisme en autoritair bestuur regelmatig een democratisch laboratorium voor Europa genoemd. Rutger van der Hoeven vraagt zich in de Groene Amsterdammer af of we dat nu misschien opnieuw over de regio kunnen zeggen, maar dan om andere, hoopvolle redenen. Kunstenaars, tieners en operazangers, ongebruikelijke figuren in de politieke arena, stappen uit protest tegen de corrupte regimes de politiek in en vormen een nieuwe democratische impuls.
In Slowakije sprak Rutger met David Straka. Op zijn zeventiende ontketende hij onvermoed een reeks protesten toen hij uit onvrede over het zoveelste corruptieschandaal een protestevenement aanmaakte op Facebook. Hij verwachte er niets van, maar er kwamen zo’n tienduizend mensen op de demonstratie af. Achteraf bleek het evenement de aftrap van een reeks demonstraties, georganiseerd door Straka en zijn vrienden. Na de moord op onderzoeksjournalist Ján Kuciak kregen de protesten een hernieuwde urgentie en een groeiende toeloop, tot wel 65.000 mensen.
Rutger ging ook in gesprek met Gergö Kovács van De Hond met Twee Staarten, met afstand de meest originele en vernieuwende partij van Hongarije. Kovács en zijn partijgenoten beantwoorden de Hongaarse politiek met absurditeit en humor. Ze drukten stapels nepgeld met daarop de hoofden van Viktor Orbáns favoriete vijanden om aantijgingen van buitenlandse inmenging te pareren. En ze beloofden kiezers het eeuwige leven, twee zonsopgangen per dag en gratis geld. Met hun ironie laten ze de loze beloftes van Orbán zien en spreken ze mensen aan op hun eigen passiviteit.
In deze aflevering van De Groene Amsterdammer Podcast spreekt Kees van den Bosch met Rutger van der Hoeven over zijn reis door Centraal-Europa. Mogen we al spreken van een democratische lente? Wat is de motor achter deze fenomenen? En past de verkiezingswinst van de komiek Zelenski in Oekraïne ook in dit verhaal?
Productie: Kees van den Bosch & Tjesse Riemersma
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Één grote familie: DNA en identiteit
Miljoenen mensen over de hele wereld zijn in de weer met wattenstaafjes. 10 seconden langs de binnenkant van je wang strijken, in een envelop en met de post naar Houston, Texas. Zes tot acht weken later krijg je bericht met een linkje naar een webpagina waar je eigen identiteit in handige staafdiagrammen en wereldkaartjes samengevat is.
Dat is wat Groene-redacteur Roos van der Lint meemaakte toen ze zich door een hartverwarmende reclame van het bedrijf MyHeritage liet overhalen om een DNA-test te doen. Dit soort bedrijven claimen je een andere blik op jezelf te geven, een spiegel die op abstract niveau iets zegt over wie je wérkelijk bent. Op basis van hun enorme DNA-databank kunnen ze je (niet) heel precies vertellen voor hoeveel procent Nederlands, Schots of Hongaars je bent. Of dat je, zoals Roos, familie in Angola hebt.
Dat is mogelijk door het DNA dat de miljoenen gebruikers van dit soort commerciële bedrijven zelf opsturen. Maar wat brengt deze mensen ertoe om dat ook daadwerkelijk te doen? Wat hopen ze te vinden? Wat zegt het over de tijdsgeest dat de DNA-kit één van de populairste kerst- en verjaardagscadeaus is? En wat zijn de gevaren van dit ‘kleinburgerlijke tijdverdrijf’? Etno-nationalisme, overspelige familieleden en privacylekken, wellicht?
Lees hier het coverartikel in De Groene Amsterdammer van deze week.
Productie: Kees van den Bosch & Jan Daalder
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Big Oil in de beklaagdenbank
De strijd tegen de klimaatverandering vindt behalve in de politiek en op straat ook steeds vaker in de rechtszaal plaats. Het begon met de beroemde rechtszaak van Urgenda tegen de Staat der Nederlanden, geïnitieerd door Limburgse advocaat Roger Cox. Urgenda won deze zaak uiteindelijk in 2015. Inmiddels zijn er wereldwijd meer dan 40 juridische procedures gestart. Niet alleen tegen tegen regeringen, ook tegen energiereuzen als Shell en Exxonmobil lopen zaken.
Hoe kansrijk zijn deze juridische acties? Valt uitzonderlijke spelers wel iets te verwijten bij een groot, collectief probleem als klimaatverandering? De Shells van deze wereld zullen zelf volhouden van niet. Als bedrijf geven zij enkel gehoor aan de vraag naar fossiele brandstoffen van de consument. Maar hoe kijkt de rechterlijke macht naar het feit dat meerdere energiebedrijven al veel eerder dan de consument wisten dat het verbranden van fossiele brandstoffen bijdraagt aan klimaatverandering en die kennis bewust hebben achtergehouden? Of sterker nog, dat die bedrijven ook lobbyisten hebben ingezet om de politiek af te houden van eventuele vergroenende maatregelen?
Redacteur Jaap Tielbeke schrijft deze week in De Groene Amsterdammer over hoe de juridische strijd tegen Big Oil er momenteel voorstaat. Tijdens deze podcast komen onder andere de zaak van Milieudefensie tegen Shell en de opmerkelijke procedure van een Peruaanse boer tegen het Duitse energiebedrijf RWE ter sprake.
Productie: Kees van den Bosch & Laura Kelderman
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Verslaafd aan pijnstillers
De Verenigde Staten hebben momenteel te kampen met een opioïde-epidemie, een gevolg van grootschalige marketingcampagnes van farmaceutische reuzen als Purdue Pharma. Hele gemeenschappen raakten verslaafd aan het gebruik van middelen als oxycodon. Wanneer artsen zulke middelen niet meer willen of kunnen voorschrijven grijpen sommige patiënten naar de heroïne. Op dit moment is een overdosis opioïden doodsoorzaak nummer één voor Amerikanen onder de 55.
In Nederland ontvouwde minister Bruno Bruins afgelopen februari een plan om het pillengebruik terug te dringen, maar haastte zich te zeggen dat het geen ‘maatschappelijk probleem is’. Dat is opmerkelijk, want het ministerie beschikt helemaal niet over cijfers die iets kunnen zeggen over de ernst van de problematiek.
Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico vroeg voor De Groene Amsterdammer en Nieuwsuur bij de branchevereniging voor zorgverzekeraars in Nederland (ZN) en zorgverzekeraar VGZ gedetailleerde cijfers op over langdurig opioïdegebruik. Die cijfers laten zien dat inmiddels tweehonderdduizend Nederlanders langdurig gebruik maken van opioïden.
In het artikel in de Groene Amsterdammer schrijven Thomas Muntz en Emiel Woutersen van Investico over chronische pijnklachten, verslavingsproblemen bij langdurig gebruik van pijnstillers en de oorzaken van de snelle groei van het gebruik van voorgeschreven opioïden. Ze spraken met patiënten, huisartsen, pijnspecialisten en verslavingsartsen.
In deze aflevering gaat Kees van den Bosch in gesprek met Thomas en Emiel over hun onderzoek. Hoe kwamen ze dit onderwerp op het spoor? Welke moeilijkheden kwamen ze tegen tijdens het onderzoek? En hoe verhouden de problemen in Nederland zich tot die in de VS?
Productie: Kees van den Bosch & Tjesse Riemersma
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Racisme in Nederland
Nederland is een tolerant en gastvrij land, waarin iedereen gelijke kansen krijgt, ongeacht zijn of haar achtergrond. Althans, zo zien we onszelf graag. Maar de cijfers en de mensen daarachter vertellen een ander verhaal. Op de woningmarkt krijgt ‘Rachid’ bijvoorbeeld veel minder aanbiedingen dan ‘Jaap’ als hij bij een makelaar aanklopt, blijkt uit onderzoek van De Groene Amsterdammer.
Kees van den Bosch interviewt Groene-redacteuren Rasit Elibol en Jaap Tielbeke over hun onderzoek naar discriminatie. Centraal staat de vraag: hoe racistisch is Nederland?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
Fler poddar
Podcasten De Groene Amsterdammer Podcast är skapad av De Groene Amsterdammer. Podcastens innehåll och bilderna på den här sidan hämtas med hjälp av det offentliga podcastflödet (RSS).
En liten tjänst av I'm With Friends. Finns även på engelska.