اين بار مولانا را نخوانيم، بلكه بفهميم
مثنوي را بيت به بيت گوش كنيم و پيام مولانا با زبان ساده دريابيم
گر شدی عطشان بحر معنوی
فرجه‌ای کن در جزیره‌ی مثنوی
تبلیغات:
+98 996 569 1194
حمایت:
https://hamibash.com/masnavipodcast
Avsnitt
قسمت دویست و هشتاد و چهارم ابیات 20598 تا 20716
تفسیر گفتن ساحران فرعون را در وقت سیاست با او کی لا ضیر انا الی ربنا منقلبون
===============================
مجرم دانستن ایاز خود را درین شفاعتگری و عذر این جرم خواستن و در آن عذرگویی خود را مجرم دانستن و این شکستگی از شناخت و عظمت شاه خیزد کی أَنا أَعْلَمُکُمْ بِاللَّهِ وَ أَخْشیکُمْ لِللَّهِ وَ قالَ اللهُ تَعالی إِنَّما یَخْشَی اللهَ مِنْ عِبادِهِ العُلَماءُ
قسمت دویست و هشتاد و سوم ابیات 20503 تا 20597
بیان آنک نَحْنُ قَسَمْنا کی یکی را شهوت و قوت خران دهد و یکی را کیاست و قوت انبیا و فرشتگان بخشد سر ز هوا تافتن از سروریست ترک هوا قوت پیغامبریست تخمهایی کی شهوتی نبود بر آن جز قیامتی نبود
**********************
دادن شاه گوهر را میان دیوان و مجمع به دست وزیر کی این چند ارزد و مبالغه کردن وزیر در قیمت او و فرمودن شاه او را کی اکنون این را بشکن و گفت وزیر کی این را چون بشکنم الی آخر القصه
********************
رسیدن گوهر از دست به دست آخر دور به ایاز و کیاست ایاز و مقلد ناشدن او ایشان را و مغرور ناشدن او به گال و مال دادن شاه و خلعتها و جامگیها افزون کردن و مدح عقل مخطان کردن به مکر و امتحان که کی روا باشد مقلد را مسلمان داشتن مسلمان باشد اما نادر باشد کی مقلد ازین امتحانها به سلامت بیرون آید کی ثبات بینایان ندارد الا من عصم الله زیرا حق یکیست و آن را ضد بسیار غلطافکن و مشابه حق مقلد چون آن ضد را نشناسد از آن رو حق را نشناخته باشد اما حق با آن ناشناخت او چو او را به عنایت نگاه دارد آن ناشناخت او را زیان ندارد
**************************
تشنیع زدن امرا بر ایاز کی چرا شکستش و جواب دادن ایاز ایشان را
***************************
قصد شاه به کشتن امرا و شفاعت کردن ایاز پیش تخت سلطان کی ای شاه عالم العفو اولی
***************************
🔞 قسمت دویست و هشتاد و دوم ابیات 20380 تا 20502🔞
پشیمان شدن آن سرلشکر از آن خیانت کی کرد و سوگند دادن او آن کنیزک را کی به خلیفه باز نگوید از آنچ رفت
================================
حجت منکران آخرت و بیان ضعف آن حجت زیرا حجت ایشان به دین باز میگردد کی غیر این نمیبینیم: حجتش اینست گوید هر دمی
================================
آمدن خلیفه نزد آن خوبروی برای جماع
================================
خنده گرفتن آن کنیزک را از ضعف شهوت خلیفه و قوت شهوت آن امیر و فهم کردن خلیفه از خندهٔ کنیزک
================================
فاش کردن آن کنیزک آن راز را با خلیفه از زخم شمشیر و اکراه خلیفه کی راست گو سبب این خنده را و گر نه بکشمت: زن چو عاجز شد بگفت احوال را
================================
بخش ۱۷۱ - عزم کردن شاه چون واقف شد بر آن خیانت کی بپوشاند و عفو کند و او را به او دهد و دانست کی آن فتنه جزای او بود و قصد او بود و ظلم او بر صاحب موصل کی و من اساء فعلیها و ان ربک لبالمرصاد و ترسیدن کی اگر انتقام کشد آن انتقام هم بر سر او آید چنانک این ظلم و طمع بر سرش آمد: شاه با خود آمد استغفار کرد
================================
قسمت دویست و هشتاد و یکم ابیات 20258 تا 20379
حکایت عیاضی رحمهالله کی هفتاد غزو کرده بود سینه برهنه بر امید شهید شدن چون از آن نومید شد از جهاد اصغر رو به جهاد اکبر آورد و خلوت گزید ناگهان طبل غازیان شنید نفس از اندرون زنجیر میدرانید سوی غزا و متهم داشتن او نفس خود را درین رغبت
========================
حکایت آن مجاهد کی از همیان سیم هر روز یک درم در خندق انداختی به تفاریق از بهر ستیزهٔ حرص و آرزوی نفس و وسوسهٔ نفس کی چون میاندازی به خندق باری به یکبار بینداز تا خلاص یابم کی الیاس احدی الراحتین او گفته کی این راحت نیز ندهم
========================
صفت کردن مرد غماز و نمودن صورت کنیزک مصور در کاغذ و عاشق شدن خلیفهٔ مصر بر آن صورت و فرستادن خلیفه امیری را با سپاه گران بدر موصل و قتل و ویرانی بسیار کردن بهر این غرض
========================
ایثار کردن صاحب موصل آن کنیزک را بدین خلیفه تا خونریز مسلمانان بیشتر نشود
قسمت دویست و هشتادم ابیات 20154 تا 20257🔞🔞
🔞🔞🔞🔞🔞🔞
تمثیل فکر هر روزینه کی اندر دل آید به مهمان نو کی از اول روز در خانه فرود آید و فضیلت مهماننوازی و ناز مهمان کشیدن و تحکم و بدخویی کند به خداوند خانه
=====================
وصیت کردن پدر دختر را کی خود را نگهدار تا حامله نشوی از شوهرت
=====================
وصف ضعیف دلی و سستی صوفی سایه پرورد مجاهده ناکرده درد و داغ عشق ناچشیده به سجده و دستبوس عام و به حرمت نظر کردن و بانگشت نمودن ایشان کی امروز در زمانه صوفی اوست غره شده و بوهم بیمار شده همچون آن معلم کی کودکان گفتند کی رنجوری و با این وهم کی من مجاهدم مرا درین ره پهلوان میدانند با غازیان به غزا رفته کی به ظاهر نیز هنر بنمایم در جهاد اکبر مستثناام جهاد اصغر خود پیش من چه محل دارد خیال شیر دیده و دلیریها کرده و مست این دلیری شده و روی به بیشه نهاده به قصد شیر و شیر به زبان حال گفته کی کلا سوف تعلمون ثم کلا سوف تعلمون
==========================
نصیحت مبارزان او را کی با این دل و زهره کی تو داری کی از کلابیسه شدن چشم کافر اسیری دست بسته بیهوش شوی و دشنه از دست بیفتد زنهار زنهار ملازم مطبخ خانقاه باش و سوی پیکار مرو تا رسوا نشوی
قسمت دویست و هفتاد و نهم ابیات 20069 تا 20153
تفسیر این آیت که وَ إِنَّ الدّارَ الآخِرةَ لَهیَ الحَیَوانُ لَوْ کانوا یَعْلَمونَ کی در و دیوار و عرصهٔ آن عالم و آب و کوزه و میوه و درخت همه زندهاند و سخنگوی و سخنشنو و جهت آن فرمود مصطفی علیه السلام کی الدُّنیا جیفةٌ وَ طُلّابُها کلابٌ و اگر آخرت را حیات نبودی آخرت هم جیفه بودی جیفه را برای مردگیش جیفه گویند نه برای بوی زشت و فرخجی
======================
دگربار استدعاء شاه از ایاز کی تاویل کار خود بگو و مشکل منکران را و طاعنان را حل کن کی ایشان را در آن التباس رها کردن مروت نیست
======================
تمثیل تن آدمی به مهمانخانه و اندیشههای مختلف به مهمانان مختلف عارف در رضا بدان اندیشههای غم و شادی چون شخص مهماندوست غریبنواز خلیلوار کی در خلیل باکرام ضیف پیوسته باز بود بر کافر و مؤمن و امین و خاین و با همه مهمانان روی تازه داشتی
======================
حکایت آن مهمان کی زن خداوند خانه گفت کی باران فرو گرفت و مهمان در گردن ما ماند
قسمت دویست و هفتاد و هشتم ابیات 19950 تا 20068🔞
حکایت ضیاء دلق کی سخت دراز بود و برادرش شیخ اسلام تاج بلخ به غایت کوتاه بالا بود و این شیخ اسلام از برادرش ضیا ننگ داشتی ضیا در آمد به درس او و همه صدور بلخ حاضر به درس او ضیا خدمتی کرد و بگذشت شیخ اسلام او را نیم قیامی کرد سرسری گفت آری سخت درازی پاره‌ای در دزد
====================
رفتن امیر خشمآلود برای گوشمال زاهد
====================
قصد انداختن مصطفی علیهالسلام خود را از کوه حری از وحشت دیر نمودن جبرئیل علیهالسلام خود را به وی و پیدا شدن جبرئیل به وی کی مینداز کی ترا دولتها در پیش است
====================
جواب گفتن امیر مر آن شفیعان را و همسایگان زاهد را کی گستاخی چرا کرد و سبوی ما را چرا شکست من درین باب شفاعت قبول نخواهم کرد کی سوگند خوردهام کی سزای او را بدهم
====================
دو بار دست و پای امیر را بوسیدن و لابه کردن شفیعان و همسایگان زاهد
====================
باز جواب گفتن آن امیر ایشان را
قسمت دویست و هفتاد و هفتم ابیات 19834 تا 19949🔞
حکایت کافری کی گفتندش در عهد ابا یزید کی مسلمان شو و جواب گفتن او ایشان را
=============================
حکایت آن مؤذن زشت آواز کی در کافرستان بانگ نماز داد و مرد کافری او را هدیه داد
=============================
حکایت آن زن کی گفت شوهر را کی گوشت را گربه خورد شوهر گربه را به ترازو بر کشید گربه نیم من برآمد گفت ای زن گوشت نیم من بود و افزون اگر این گوشتست گربه کو و اگر این گربه است گوشت کو
=============================
حکایت آن امیر کی غلام را گفت کی می بیار غلام رفت و سبوی می آورد در راه زاهدی بود امر معروف کرد زد سنگی و سبو را بشکست امیر بشنید و قصد گوشمال زاهد کرد و این قصد در عهد دین عیسی بود علیهالسلام کی هنوز می حرام نشده بود ولیکن زاهد تقزیزی میکرد و از تنعم منع میکرد
قسمت دویست و هفتاد و ششم ابیات 19729 تا 19833 🔞
پرسیدن پادشاه قاصدا ایاز را کی چندین غم و شادی با چارق و پوستین کی جمادست میگویی تا ایاز را در سخن آورد
====================
گفتن خویشاوندان مجنون را کی حسن لیلی باندازهایست چندان نیست ازو نغزتر در شهر ما بسیارست یکی و دو و ده بر تو عرضه کنیم اختیار کن ما را و خود را وا رهان و جواب گفتن مجنون ایشان را
===================
حکایت جوحی کی چادر پوشید و در وعظ میان زنان نشست و حرکتی کرد زنی او را بشناخت کی مردست نعرهای زد
===================
فرمودن شاه به ایاز بار دگر کی شرح چارق و پوستین آشکارا بگو تا خواجه تاشانت از آن اشارت پند گیرد کی الدین النصیحة و موعظه یابند
===================
قسمت دویست و هفتاد و پنجم ابیات 19609 تا 19728
حکایت آن درویش کی در هری غلامان آراستهٔ عمید خراسان را دید و بر اسبان تازی و قباهای زربفت و کلاهای مغرق و غیر آن پرسید کی اینها کدام امیرانند و چه شاهانند گفت او را کی اینها امیران نیستند اینها غلامان عمید خراسانند روی به آسمان کرد کی ای خدا غلام پروردن از عمید بیاموز آنجا مستوفی را عمید گویند
================
باز جواب گفتن آن کافر جبری آن سنی را کی باسلامش دعوت میکرد و به ترک اعتقاد جبرش دعوت میکرد و دراز شدن مناظره از طرفین کی مادهٔ اشکال و جواب را نبرد الا عشق حقیقی کی او را پروای آن نماند و ذلک فضل الله یتیه من یشاء
قسمت دویست و هفتاد و چهارم ابیات 19500 تا 19608
درک وجدانی چون اختیار و اضطرار و خشم و اصطبار و سیری و ناهار به جای حس است کی زرد از سرخ بداند و فرق کند و خرد از بزرگ و طلخ از شیرین و مشک از سرگین و درشت از نرم به حس مس و گرم از سرد و سوزان از شیر گرم و تر از خشک و مس دیوار از مس درخت پس منکر وجدانی منکر حس باشد و زیاده که وجدانی از حس ظاهرترست زیرا حس را توان بستن و منع کردن از احساس و بستن راه و مدخل وجدانیات را ممکن نیست و العاقل تکفیه الإشارة
=================
حکایت هم در بیان تقریر اختیار خلق و بیان آنک تقدیر و قضا سلب کنندهٔ اختیار نیست
=================
حکایت هم در جواب جبری و اثبات اختیار و صحت امر و نهی و بیان آنک عذر جبری در هیچ ملتی و در هیچ دینی مقبول نیست و موجب خلاص نیست از سزای آن کار کی کرده است چنانک خلاص نیافت ابلیس جبری بدان کی گفت بما اغویتنی والقلیل یدل علی الکثیر
=================
معنی ما شاء الله کان یعنی خواست خواست او و رضا رضای او جویید از خشم دیگران و رد دیگران دلتنگ مباشید آن کان اگر چه لفظ ماضیست لیکن در فعل خدا ماضی و مستقبل نباشد کی لیس عند الله صباح و لا مساء
قسمت دویست و هفتاد و سوم ابیات 19365 تا 19499
حکایت آن راهب که روز با چراغ میگشت در میان بازار از سَرِ حالتی کی او را بود
==================
جواب گفتن مؤمن سُنّی، کافر جبری را و در اثبات اختیار بنده دلیل گفتن سنّت راهی باشد کوفتهٔ اقدام انبیا علیهمالسلام بر یمین آن راه بیابان جبر کی خود را اختیار نبیند و امر و نهی را منکر شود و تاویل کند و از منکر شدن امر و نهی لازم آید انکار بهشت کی جزای مطیعان امرست و دوزخ جزای مخالفان امر و دیگر نگویم به چه انجامد کی العاقل تکفیه الاشاره و بر یسار آن راه بیابان قدرست کی قدرت خالق را مغلوب قدرت خلق داند و از آن آن فسادها زاید کی آن مغ جبری بر میشمرد
قسمت دویست و هفتاد و دوم ابیات 19264 تا 19364
اشارت آمدن از غیب به شیخ کی این دو سال به فرمان ما بستدی و بدادی بعد ازین بده و مستان دست در زیر حصیر می‌کن کی آن را چون انبان بوهریره کردیم در حق تو هر چه خواهی بیابی تا یقین شود عالمیان را کی ورای این عالمیست کی خاک به کف گیری زر شود مرده درو آید زنده شود نحس اکبر در وی آید سعد اکبر شود کفر درو آید ایمان گردد زهر درو آید تریاق شود نه داخل این عالمست و نه خارج این عالم نه تحت و نه فوق نه متصل نه منفصل بی‌چون و بی چگونه هر دم ازو هزاران اثر و نمونه ظاهر می‌شود چنانک صنعت دست با صورت دست و غمزهٔ چشم با صورت چشم و فصاحت زبان با صورت زبان نه داخلست و نه خارج او نه متصل و نه منفصل والعاقل تکفیه الإشارة
===================
دانستن شیخ ضمیر سایل را بی گفتن و دانستن قدر وام وام‌داران بی گفتن کی نشان آن باشد کی اخرج به صفاتی الی خلقی
===================
حکایت مریدی کی شیخ از حرص و ضمیر او واقف شد او را نصیحت کرد به زبان و در ضمن نصیحت قوت توکل بخشیدش به امر حق
===================
حکایت آن گاو کی تنها در جزیره‌ای‌ست بزرگ، حق تعالی آن جزیرهٔ بزرگ را پر کند از نبات و ریاحین کی علفِ گاو باشد. تا به شب آن گاو همه را بخورَد و فربه شود چون کوه پاره‌ای. چون شب شود خوابش نبرَد از غصه و خوف کی همه صحرا را چریدم فردا چه خورم تا ازین غصه لاغر شود. همچون خلال روز برخیزد همه صحرا را سبزتر و انبوه‌تر بیند از دی؛ باز بخورَد و فربه شود باز شبش همان غم بگیرد سالهاست کی او هم‌چنین می‌بیند و اعتماد نمی‌کند
=====================
صید کردن شیر آن خر را و تشنه شدن شیر از کوشش، رفت به چشمه تا آب خورد تا باز آمدنِ شیر جگربند و دل و گرده را روباه خورده بود کی لطیفترست، شیر طلب کرد دل و جگر نیافت از روبه پرسید کی کو دل و جگر؟ روبه گفت اگر او را دل و جگر بودی آنچنان سیاستی دیده بود آن روز و به هزار حیله جان برده؛ کی برِ تو باز آمدی؟ لوکنا نسمع او نعقل ماکنا فی اصحاب السعیر
قسمت دویست و هفتاد و یکم ابیات 19164 تا 19263
آمدن شیخ بعد از چندین سال از بیابان به شهر غزنین و زنبیل گردانیدن به اشارت غیبی و تفرقه کردن آنچ جمع آید بر فقرا هر که را جان عز لبیکست نامه بر نامه پیک بر پیکست چنانک روزن خانه باز باشد آفتاب و ماهتاب و باران و نامه و غیره منقطع نباشد.
رفتن این شیخ در خانهٔ امیری بهر کدیه روزی چهار بار به زنبیل به اشارت غیب و عتاب کردن امیر او را بدان وقاحت و عذر گفتن او امیر را
گریان شدن امیر از نصیحت شیخ و عکس صدق او و ایثار کردن مخزن بعد از آن گستاخی و استعصام شیخ و قبول ناکردن و گفتن کی من بیاشارت نیارم تصرفی کردن
ویژه‌ی یلدا
پادکست ویژه‌ی شب یلدا.
شامل توضیحاتی دربارهی فلسفهی وجودی این شب و دلیل نامگذاری آن به همراه خوانش و شرح یک غزل زیبا از حافظ گوهرسخن.
قسمت دویست و هفتادم ابیات 19078 تا 19163
اسپانسر: ویپاد
ترابانک پاسارگاد
وبسایت: https://trc.metrix.ir/sbcfnm/
اینستاگرام ویپاد: Wepod_ir
قسمت دویست و شصت و نهم ابیات 18975 تا 19077
حکایت آن مخنث و پرسیدن لوطی ازو در حالت لواطه کی این خنجر از بهر چیست گفت از برای آنک هر کی با من بد اندیشد اشکمش بشکافم لوطی بر سر او آمد شد میکرد و می‌گفت الحمدلله کی من بد نمیاندیشم با تو «بیت من بیت نیست اقلیمست هزل من هزل نیست تعلیمست» ان الله لایستحیی ان یضرب مثلا ما بعوضة فما فوقها ای فما فوقها فی تغییر النفوس بالانکار ان ما ذا اراد الله بهذا مثلا و آنگه جواب میفرماید کی این خواستم یضل به کثیرا و یهدی به کثیرا کی هر فتنهای همچون میزانست بسیاران ازو سرخرو شوند و بسیاران بیمراد شوند و لو تاملت فیه قلیلا وجدت من نتایجه الشریفة کثیرا
قسمت دویست و شصت و هشتم ابیات 18879 تا 18974
در تقریر معنی توکل حکایت آن زاهد کی توکل را امتحان میکرد از میان اسباب و شهر برون آمد و از قوارع و رهگذر خلق دور شد و ببن کوهی مهجوری مفقودی در غایت گرسنگی سر بر سر سنگی نهاد و خفت و با خود گفت توکل کردم بر سببسازی و رزاقی تو و از اسباب منقطع شدم تا ببینم سببیت توکل را
قسمت دویست و شصت و هفتم ابیات 18751 تا 18878
قسمت دویست و شصت و ششم ابیات 18641 تا 18750
قسمت دویست و شصت و پنجم ابیات 18558 تا 18640
قسمت دویست و شصت و چهارم ابیات 18452 تا 18557
قسمت دویست و شصت و سوم ابیات 18335 تا 18451
قسمت دویست و شصت و دوم ابیات 18238 تا 18334
دويست و شصت و یکم ابيات 18127 تا 18237
??
قسمت دويست و شصتم ابيات 18015 تا 18126
قسمت دويست و پنجاه و نهم ابيات 17908 تا 18014
🔞 قسمت دويست و پنجاه و هشتم ابيات 17811 تا 17907 🔞
هشدار: این قسمت شامل الفاظ رکیک می‌باشد و برای کودکان مناسب نیست.
با هدفون گوش کنید.
قسمت دويست و پنجاه و هفتم ابيات 17704 تا 17810
قسمت دويست و پنجاه و ششم ابيات 17597 تا 17703
قسمت دويست و پنجاه و پنجم ابيات 17504 تا 17596
قسمت دويست و پنجاه و چهارم ابيات 17410 تا 17503
قسمت دويست و پنجاه و سوم ابيات 17301 تا 17409
قسمت دويست و پنجاه و دوم ابيات 17197 تا 17300
قسمت دويست و پنجاه و یکم ابيات 17064 تا 17196
قسمت دويست و پنجاهم ابيات 16976 تا 17063
قسمت دويست و چهل و نهم ابيات 16873 تا 16975
قسمت دويست و چهل و هشتم ابيات 16780 تا 16872
قسمت دويست و چهل و هفتم ابيات 16678 تا 16779
قسمت دويست و چهل و ششم ابيات 16575 تا 16677
قسمت دويست و چهل و پنجم ابيات 16479 تا 16574
قسمت دويست و چهل و چهارم ابيات 16378 تا 16478
قسمت دویست و چهل و سوم ابیات 16291 تا 16377
قسمت دویست و چهل و دوم ابیات 16167 تا 16290
قسمت دویست و چهل و یکم ابیات 16030 تا 16166
قسمت دویست و چهلم ابیات 15923 تا 16029
قسمت دویست و سی و نهم ابیات 15812 تا 15922
قسمت دویست و سی و هشتم ابیات 15708 تا 15811
🔞🔞🔞🔞
قسمت دویست و سی و هفتم ابیات 15597 تا 15707
قسمت دویست و سی و ششم ابیات 15504 تا 15596
قسمت دویست و سی و پنجم ابیات 15402 تا 15503
قسمت دویست و سی و چهارم ابیات 15280 تا 15401
قسمت دویست و سی و سوم ابیات 15163 تا 15279
قسمت دویست و سی و دوم ابیات 15064 تا 15162
قسمت دویست و سی و یکم ابیات 14924 تا 15063
قسمت دويست و سي ام ابيات 14825 تا 14923
قسمت دويست و بيست و نهم ابيات 14725 تا 14824
قسمت دویست و بیست و هشتم ابیات 14615 تا 14724
قسمت دویست و بیست هفتم ابیات 14520 تا 14614
قسمت دویست و بیست و ششم ابیات 14417 تا 14519
قسمت دویست و بیست و پنجم ابیات 14293 تا 14416
قسمت دویست و بیست و چهارم ابیات 14185 تا 14292
قسمت دویست و بیست و سوم ابیات 14075 تا 14184
قسمت دویست و بیست و دوم ابیات 13981 تا 14075
قسمت دویست و بیست ویکم ابیات 13863 تا 13980
قسمت دویست و بیستم ابیات 13736 تا 13862
قسمت دويست و نوزدهم ابيات 13606 تا 13735
قسمت دويست هجدهم ابيات 13482 تا 13605
قسمت دویست و هفدهم ابیات 13404 تا 13481
قسمت دویست و شانزدهم ابیات 13301 تا 13403
قسمت دویست و پانزدهم ابیات 13221 تا 13300
قسمت دویست و چهاردهم ابیات 13110 تا 13220
قسمت دویست و سیزدهم ابیات 13029 تا 13109
قسمت دویست و دوازدهم ابیات 12943 تا 13028
قسمت دویست و یازدهم ابیات 12838 تا 12942
قسمت دویست و دهم ابیات 12736 تا 12837
قسمت دویست و نهم ابیات 12624 تا 12735
آغاز دفتر چهرم
قسمت دويست و هشتم ابيات 12477 تا 12623
قسمت دویست و هفتم ابیات 12341 تا 12476
قسمت دویست و ششم ابیات 12234 تا 12340
قسمت دویست و پنجم ابیات 12105 تا 12233
قسمت دویست و چهارم ابیات 12009 تا 12104
قسمت دویست و سوم ابیات 11901 تا 12008
قسمت دویست و دوم ابيات 11773 تا 11900
قسمت دویست و يكم ابيات 11673 تا 11772
قسمت دویستم ابیات 11581 تا 11672
قسمت صد و نود و نهم ابیات 11499 تا 11580
قسمت صد و نود و هشتم ابیات 11397 تا 11498
قسمت صد و نود و هفتم ابیات 11307 تا 11396
قسمت صد و نود و ششم ابیات 11212 تا 11306
قسمت صد و نود و پنجم ابیات 11116 تا 11211
قسمت صد و نود و چهارم ابیات 11017 تا 11115
قسمت صد و نود و سوم ابیات 10923 تا 11016
قسمت صد و نود و دوم ابیات 10827 تا 10922
قسمت صد و نود و یکم ابیات 10735 تا 10826
قسمت صد و نودم ابیات 10654 تا 10734
قسمت صد و هشتاد و نهم ابیات 10567 تا 10653
قسمت صد و هشتاد و هشتم ابیات 10482 تا 10566
قسمت صد و هشتاد و هفتم ابیات 10383 تا 10481
قسمت صد و هشتاد و ششم ابیات 10285 تا 10382
قسمت صد و هشتاد و پنجم ابیات 10189 تا 10284
قسمت صد و هشتاد و چهارم ابیات 10094 تا 10188
قسمت صد و هشتاد و سوم ابیات 10021 تا 10093
قسمت صد و هشتاد و دوم ابیات 9935 تا 10020
قسمت صد و هشتاد و یکم ابیات 9859 تا 9934
قسمت صد و هشتادم ابيات 9775 تا 9858
قسمت صد و هفتاد و نهم ابيات 9691 تا 9774
قسمت صد و هفتاد و هشتم ابيات 9612 تا 9690
قسمت صد و هفتاد و هفتم ابيات 9534 تا 9611
قسمت صد و هفتاد و ششم ابیات 9447 تا 9533
قسمت صد و هفتاد و پنجم ابیات 9359 تا 9446
قسمت صد و هفتاد و چهارم ابيات 9263 تا 9358
قسمت صد و هفتاد و سوم ابيات 9175 تا 9262
قسمت صد و هفتاد و دوم ابيات 9072 تا 9174
قسمت صد و هفتاد و یکم ابيات 8970 تا 9071
قسمت صد و هفتادم ابیات 8880 تا 8969
قسمت صد و شست و نهم ابیات 8789 تا 8879
قسمت صد و شست و هشتم ابیات 8685 تا 8788
قسمت صد و شست و هفتم ابیات 8610 تا 8684
قسمت صد و شست و ششم ابیات 8534 تا 8609
قسمت صد و شست و پنجم ابیات 8465 تا 8533
قسمت صد و شست و چهارم ابیات 8380 تا 8464
قسمت صد و شست و سوم ابیات 8310 تا 8379
قسمت صد و شست و دوم ابیات 8225 تا 8309
قسمت صد و شست و یکم ابیات 8177 تا 8224
قسمت صد و شستم ابیات 8111 تا 8176
قسمت صد و پنجاه و نه ابیات 8049 تا 8110
قسمت صد و پنجاه و هشتم ابیات 7951 تا 8048
قسمت صد و پنجاه و هفتم ابیات 7882 ابیات 7950
قسمت صد و پنجاه و ششم ابیات 7814 تا 7881
قسمت صد و پنجاه و پنجم ابیات 7716 تا 7813
قسمت صد و پنجاه و چهارم ابیات 7644 تا 7715
قسمت صد و پنجاه و سوم ابیات 7576 تا 7643
قسمت صد و پنجاه و دوم 7509 تا 7575
قسمت صد و پنجاه و یکم 7427 تا 7508
قسمت صد و پنجاهم ابیات 7367 تا 7426
قسمت صد و چهل و نهم ابیات 7306 تا 7366
قسمت صد و چهل و هشتم ابیات 7253 تا 7305
قسمت صد و چهل و هفتم ابیات 7179 تا 7252
قسمت صد و چهل وششم ابیات 7119 تا 7178
قسمت صد و چهل و پنجم ابیات 7030 تا 7118
قسمت صدو چهل و چهارم ابیات 6976 تا 7029
قسمت صد و چهل و سوم ابیات 6914 الی 6975
قسمت صد و چهل دوم ابیات 6828 تا 6913
قسمت صد و چهل و یکم ابیات 6759 ابیات 6827
قسمت صد و چهلم ابیات 6675 تا 6758
قسمت صد و سی و نهم ابیات 6607 تا 6674
قسمت صد و سی و هشتم ابیات 6554 تا 6606
قسمت صد و سی و هفتم ابیات 6459 تا 6553
قسمت صد و سی و ششم ابیات 6390 تا 6458
قسمت صد و سی و پنجم ابیات 6341 تا 6389
قسمت صد و سی و چهارم ابیات 6255 تا 6340
قسمت صد و سی و سوم ابیات 6215 تا 6254
قسمت صد و سی و دوم ابیات 6144 تا 6214
قسمت صد و سی و یکم ابیات 6067 تا 6143
قسمت صد و سی ام ابیات 5996 تا 6066
قسمت صد و بیست و نهم ابیات 5935 تا 5995
قسمت صد و بیست و هشتم ابیات 5881 تا 5934
قسمت صد و بیست و هفتم ابیات 5819 تا 5880
قسمت صد و بیست و ششم ابیات 5775 تا 5818
قسمت صد و بیست و پنجم ابیات 5723 تا 5774
قسمت صد و بیست و چهارم ابیات 5636 تا 5722
قسمت صد و بیست سوم ابیات 5565 تا 5635
قسمت صد و بیست و دوم ابیات 5513 تا 5564
قسمت صد و بیست و یکم ابیات 5433 با 5512
قسمت صد و بیستم ابیات 5389 تا 5432
قسمت صد و نوزدهم ابیات 5324 تا 5388
قسمت صد و هجدهم ابیات 5265 تا 5323
قسمت صد و هفدهم ابیات 5195 تا 5264
قسمت صد و شانزدهم ابیات 5115 تا 5194
قسمت صد و پانزدهم ابیات 5050 تا 5114
قسمت صد و چهاردهم ابیات 4961 تا 5049
قسمت صد و سیزدهم ابیات 4908 تا 4960
قسمت صدو دوازدهم ابیات 4846 تا 4907
قسمت صدو یازدهم ابیات 4813 تا 4845
قسمت صد و دهم ابیات 4742 تا 4812
قسمت صد و نهم ابیات 4646 تا 4741
قسمت صد و هشتم ابیات 4588 تا 4645
قسمت صد و هفتم ابیات 4506 تا 4587
قسمت صد و ششم ابیات 4448 تا 4505
قسمت صد و پنجم ابیات 4379 تا 4447
قسمت صدو چهارم ابیات 4326 تا 4378
قسمت صدو سوم ابیات 4277 تا 4325
قسمت صد و دوم ابیات 4206 تا 4325
قسمت صد و یکم ابیات 4159 تا 4205
قسمت صدم ابیات 4115 تا 4158
قسمت نود و نهم ابیات 4059 تا 4114
قسمت نود و هشتم ابیات 4004 تا 4058
قسمت نود و هفتم ابیات 3948 تا 4003
قسمت نود و ششم ابیات 3893 تا 3947
قسمت نود و پنجم ابیات 3844 تا 3892
قسمت نود و چهارم ابیات 3773 تا 3843
قسمت نود و سوم ابیات 3707 تا 3772
قسمت نود و دوم ابیات 3656 تا 3706
قسمت نود و یکم ابیات 3584 تا 3655
قسمت نودم ابیات 3524 تا 3583
قسمت هشتاد و نهم ابیات 3467 تا 3523
قسمت هشتاد و هشتم ابیات 3396 تا 3466
قسمت هشتاد و هفتم ابیات 3344 تا 3395
قسمت هشتاد و ششم ابیات 3298 تا 3343
قسمت هشتاد و پنجم ابیات 3228 تا 3297
قسمت هشتاد و چهارم ابیات 3192 تا 3227
قسمت هشتاد و سوم ابیات 3157 تا 3191
قسمت هشتاد و دوم ابیات 3102 تا 3156
قسمت هشتاد و یکم ابیات 3056 تا 3101
قسمت هشتادم ابیات 3012 تا 3055
قسمت هفتاد و نهم ابیات 2981 تا 3012
قسمت هفتاد هشتم ابیات 2934 تا 2980
قسمت هفتاد و هفتم ابیات 2903 تا 2933
قسمت هفتاد و ششم ابیات 2853 تا 2902
قسمت هفتاد و پنجم ابیات 2805 تا 2852
قسمت هفتاد و چهارم ابیات 2773 تا 2804
قسمت هفتاد و سوم ابیات 2744 تا 2772
قسمت هفتاد و دوم ابیات 2684 تا 2743
قسمت هفتاد و یکم ابیات 2616 تا 2683
قسمت هفتادم ابیات 2570 تا 2615
قسمت شست و نهم ابیات 2509 تا 2569
قسمت شست و هشتم ابیات 2482 تا 2508
قسمت شست و هفتم ابیات 2433 تا 2481
قسمت شست و ششم ابیات 2365 تا 2432
قسمت شست و پنجم ابیات 2315 تا 2364
قسمت شست و چهارم ابیات 2283 تا 2314
قسمت شست و سوم ابیات 2244 تا 2282
قسمت شست و دوم ابیات 2199 تا 2243
قسمت شست و یکم ابیات 2154 تا 2198
قسمت شستم ابیات 2104 تا 2153
قسمت پنجاه و نهم ابیات 2046 تا 2103
قسمت پنجاه و هشتم ابیات 2012 تا 2045
قسمت پنجاه و هفتم ابیات 1981 تا 2011
.
قسمت پنجاه و ششم ابیات 1951 تا 1980
.
قسمت پنجاه و پنجم ابیات 1913 تا 1950
.
قسمت پنجاه و چهارم ابیات 1878 تا 1912
.
قسمت پنجاه و سوم ابیات 1849 تا 1877
.
قسمت پنجاه و دوم ابیات 1808 تا 1848
.
قسمت پنجاه و یکم ابیات 1763 تا 1807
.
قسمت پنجاهم ابیات 1731 تا 1762
.
قسمت چهل و نهم ابیات 1691 تا 1730
.
قسمت چهل و هشتم ابیات 1649 تا 1690
.
قسمت چهل و هفتم ابیات 1615 تا 1648
.
قسمت چهل و ششم ابیات 1585 تا 1614
.
قسمت چهل و پنجم ابیات 1547 تا 1584
قسمت چهل و چهارم ابیات 1525 تا 1546
.
قسمت چهل سوم ابیات 1491 تا 1524
اپیزود چهل و دوم ابیات 1463 تا 1490
.
قسمت چهل و یکم ابیات 1415 تا 1462
.
قسمت چهلم ابیات 1373 تا 1414
.
قسمت سی و نهم ابیات 1304 تا 1372
قسمت سی و هشتم ابیات 1263 تا 1303
.
قسمت سی و هفتم ابیات 1221 تا 1262
.
قسمت سی و ششم ابیات 1181 تا 1220
.
قسمت سی و پنجم ابیات 1130 تا 1180
.
قسمت سی و چهارم ابیات 1082 تا 1129
.
قسمت سی و سوم ابیات 1045 تا 1081
.
قسمت سی و دوم ابیات 1000 تا 1044
.
قسمت سی و یکم ابیات 948 تا 999
.
قسمت سی‌ام ابیات 900 تا 947
.
قسمت بیست و نهم ابیات 851 تا 899
.
قسمت بیست و هشتم ابیات 812 تا 850
.
قسمت بیست و هفتم ابیات 769 تا 811
.
قسمت بیست و ششم ابیات 727 تا 768
.
قسمت بیست و پنجم ابیات 696 تا 726
.
قسمت بیست و چهارم ابیات 643 تا 695
.
قسمت بیست و سوم ابیات 611 تا 642
.
قسمت بیست و دوم ابیات 578 تا 610
.
قسمت بیست و یکم ابیات 549 تا 577
.
قسمت بیستم ابیات 521 تا 548
.
قسمت نوزدهم ابیات 485 تا 520
.
قسمت هجدهم ابیات 455 تا 484
.
قسمت هفتدهم ابیات 429 تا 454
.
قسمت شانزدهم ابیات 407 تا 428
قسمت شانزدهم ابیات 407 تا 428
قسمت پانزدهم- ابیات 381 تا 406
قسمت چهاردهم- ابیات 381 تا 406
قسمت چهاردهم- ابیات 348 تا 380
.
قسمت سیزدهم - ابیات 324 تا 347
بود شاهی در جهودان ظلم‌ساز
دشمن عیسی و نصرانی گداز
عهد عیسی بود و نوبت آن او
جان موسی او و موسی جان او
شاه احول کرد در راه خدا
آن دو دمساز خدایی را جدا
گفت استاد احولی را کاندر آ
زو برون آر از وثاق آن شیشه را
گفت احول زان دو شیشه من کدام
پیش تو آرم بکن شرح تمام
گفت استاد آن دو شیشه نیست رو
احولی بگذار و افزون‌بین مشو
گفت ای استا مرا طعنه مزن
گفت استا زان دو یک را در شکن
چون یک بشکست هر دو شد ز چشم
مرد احول گردد از میلان و خشم
شیشه یک بود و به چشمش دو نمود
چون شکست او شیشه را دیگر نبود
خشم و شهوت مرد را احول کند
ز استقامت روح را مبدل کند
چون غرض آمد هنر پوشیده شد
صد حجاب از دل به سوی دیده شد
چون دهد قاضی به دل رشوت قرار
کی شناسد ظالم از مظلوم زار
شاه از حقد جهودانه چنان
گشت احول کالامان یا رب امان
صد هزاران مؤمن مظلوم کشت
که پناهم دین موسی را و پشت
او وزیری داشت گبر و عشوه ده
کو بر آب از مکر بر بستی گره
گفت ترسایان پناه جان کنند
دین خود را از ملک پنهان کنند
کم کش ایشان را که کشتن سود نیست
دین ندارد بوی مشک و عود نیست
سر پنهانست اندر صد غلاف
ظاهرش با تست و باطن بر خلاف
شاه گفتش پس بگو تدبیر چیست
چارهٔ آن مکر و آن تزویر چیست
تا نماند در جهان نصرانیی
نی هویدا دین و نه پنهانیی
گفت ای شه گوش و دستم را ببر
بینی‌ام بشکاف و لب در حکم مر
بعد از آن در زیردار آور مرا
تا بخواهد یک شفاعت گر مرا
بر منادی‌گاه کن این کار تو
بر سر راهی که باشد چارسو
آنگهم از خود بران تا شهر دور
تا در اندازم دریشان شر و شور
قسمت دوازدهم - ابیات 285 تا 323
آن منافق با موافق در نماز
از پی استیزه آید نه نیاز
در نماز و روزه و حج و زکات
با منافق مؤمنان در برد و مات
مؤمنان را برد باشد عاقبت
بر منافق مات اندر آخرت
گرچه هر دو بر سر یک بازی‌اند
هر دو با هم مروزی و رازی‌اند
هر یکی سوی مقام خود رود
هر یکی بر وفق نام خود رود
مؤمنش خوانند جانش خوش شود
ور منافق تیز و پر آتش شود
نام او محبوب از ذات وی است
نام این مبغوض از آفات وی است
میم و واو و میم و نون تشریف نیست
لطف مؤمن جز پی تعریف نیست
گر منافق خوانیش این نام دون
همچو کزدم می‌خلد در اندرون
گرنه این نام اشتقاق دوزخست
پس چرا در وی مذاق دوزخست
زشتی آن نام بد از حرف نیست
تلخی آن آب بحر از ظرف نیست
حرف ظرف آمد درو معنی چون آب
بحر معنی عنده ام الکتاب
بحر تلخ و بحر شیرین در جهان
در میانشان برزخ لا یبغیان
وانگه این هر دو ز یک اصلی روان
بر گذر زین هر دو رو تا اصل آن
زر قلب و زر نیکو در عیار
بی محک هرگز ندانی ز اعتبار
هر که را در جان خدا بنهد محک
هر یقین را باز داند او ز شک
در دهان زنده خاشاکی جهد
آنگه آرامد که بیرونش نهد
در هزاران لقمه یک خاشاک خرد
چون در آمد حس زنده پی ببرد
حس دنیا نردبان این جهان
حس دینی نردبان آسمان
صحت این حس بجویید از طبیب
صحت آن حس بجویید از حبیب
صحت این حس ز معموری تن
صحت آن حس ز تخریب بدن
راه جان مر جسم را ویران کند
بعد از آن ویرانی آبادان کند
کرد ویران خانه بهر گنج زر
وز همان گنجش کند معمورتر
آب را ببرید و جو را پاک کرد
بعد از آن در جو روان کرد آب خورد
پوست را بشکافت و پیکان را کشید
پوست تازه بعد از آنش بر دمید
قلعه ویران کرد و از کافر ستد
بعد از آن بر ساختش صد برج و سد
کار بی‌چون را که کیفیت نهد
اینک گفتم این ضرورت می‌دهد
گه چنین بنماید و گه ضد این
جز که حیرانی نباشد کار دین
نه چنان حیران که پشتش سوی اوست
بل چنان حیران و غرق و مست دوست
آن یکی را روی او شد سوی دوست
وان یکی را روی او خود روی اوست
روی هر یک می‌نگر می‌دار پاس
بوک گردی تو ز خدمت روشناس
چون بسی ابلیس آدم‌روی هست
پس بهر دستی نشاید داد دست
زانک صیاد آورد بانگ صفیر
تا فریبد مرغ را آن مرغ‌گیر
بشنود آن مرغ بانگ جنس خویش
از هوا آید بیاید دام و نیش
حرف درویشان بدزدد مرد دون
تا بخواند بر سلیمی زان فسون
کار مردان روشنی و گرمیست
کار دونان حیله و بی‌شرمیست
شیر پشمین از برای کد کنند
بومسیلم را لقب احمد کنند
بومسیلم را لقب کذاب ماند
مر محمد را اولوا الالباب ماند
آن شراب حق ختامش مشک ناب
باده را ختمش بود گند و عذاب
قسمت یازدهم - ابیات 247 تا 284
بود بقالی و وی را طوطیی
خوش‌نوایی سبز و گویا طوطیی
بر دکان بودی نگهبان دکان
نکته گفتی با همه سوداگران
در خطاب آدمی ناطق بدی
در نوای طوطیان حاذق بدی
خواجه روزی سوی خانه رفته بود
بر دکان طوطی نگهبانی نمود
گربه‌ای برجست ناگه بر دکان
بهر موشی طوطیک از بیم جان
جست از سوی دکان سویی گریخت
شیشه‌های روغن گل را بریخت
از سوی خانه بیامد خواجه‌اش
بر دکان بنشست فارغ خواجه‌وش
دید پر روغن دکان و جامه چرب
بر سرش زد گشت طوطی کل ز ضرب
روزکی چندی سخن کوتاه کرد
مرد بقال از ندامت آه کرد
ریش بر می‌کند و می‌گفت ای دریغ
کافتاب نعمتم شد زیر میغ
دست من بشکسته بودی آن زمان
که زدم من بر سر آن خوش زبان
هدیه‌ها می‌داد هر درویش را
تا بیابد نطق مرغ خویش را
بعد سه روز و سه شب حیران و زار
بر دکان بنشسته بد نومیدوار
می‌نمود آن مرغ را هر گون نهفت
تا که باشد اندر آید او بگفت
جولقیی سر برهنه می‌گذشت
با سر بی مو چو پشت طاس و طشت
آمد اندر گفت طوطی آن زمان
بانگ بر درویش زد چون عاقلان
کز چه ای کل با کلان آمیختی
تو مگر از شیشه روغن ریختی
از قیاسش خنده آمد خلق را
کو چو خود پنداشت صاحب دلق را
کار پاکان را قیاس از خود مگیر
گر چه ماند در نبشتن شیر و شیر
جمله عالم زین سبب گمراه شد
کم کسی ز ابدال حق آگاه شد
همسری با انبیا برداشتند
اولیا را همچو خود پنداشتند
گفته اینک ما بشر ایشان بشر
ما و ایشان بستهٔ خوابیم و خور
این ندانستند ایشان از عمی
هست فرقی درمیان بی‌منتهی
هر دو گون زنبور خوردند از محل
لیک شد زان نیش و زین دیگر عسل
هر دو گون آهو گیا خوردند و آب
زین یکی سرگین شد و زان مشک ناب
هر دو نی خوردند از یک آب‌خور
این یکی خالی و آن پر از شکر
صد هزاران این چنین اشباه بین
فرقشان هفتاد ساله راه بین
این خورد گردد پلیدی زو جدا
آن خورد گردد همه نور خدا
این خورد زاید همه بخل و حسد
وآن خورد زاید همه نور احد
این زمین پاک و آن شوره‌ست و بد
این فرشتهٔ پاک و آن دیوست و دد
هر دو صورت گر به هم ماند رواست
آب تلخ و آب شیرین را صفاست
جز که صاحب ذوق کی شناسد بیاب
او شناسد آب خوش از شوره آب
سحر را با معجزه کرده قیاس
هر دو را بر مکر پندارد اساس
ساحران موسی از استیزه را
برگرفته چون عصای او عصا
زین عصا تا آن عصا فرقیست ژرف
زین عمل تا آن عمل راهی شگرف
لعنة الله این عمل را در قفا
رحمة الله آن عمل را در وفا
کافران اندر مری بوزینه طبع
آفتی آمد درون سینه طبع
هرچه مردم می‌کند بوزینه هم
آن کند کز مرد بیند دم بدم
او گمان برده که من کردم چو او
فرق را کی داند آن استیزه‌رو
این کند از امر و او بهر ستیز
بر سر استیزه‌رویان خاک ریز
قسمت دهم - ابیات 222 تا 246
کشتن آن مرد بر دست حکیم
نه پی اومید بود و نه ز بیم
او نکشتش از برای طبع شاه
تا نیامد امر و الهام اله
آن پسر را کش خضر ببرید حلق
سر آن را در نیابد عام خلق
آنک از حق یابد او وحی و جواب
هرچه فرماید بود عین صواب
آنک جان بخشد اگر بکشد رواست
نایبست و دست او دست خداست
همچو اسمعیل پیشش سر بنه
شاد و خندان پیش تیغش جان بده
تا بماند جانت خندان تا ابد
همچو جان پاک احمد با احد
عاشقان آنگه شراب جان کشند
که به دست خویش خوبانشان کشند
شاه آن خون از پی شهوت نکرد
تو رها کن بدگمانی و نبرد
تو گمان بردی که کرد آلودگی
در صفا غش کی هلد پالودگی
بهر آنست این ریاضت وین جفا
تا بر آرد کوره از نقره جفا
بهر آنست امتحان نیک و بد
تا بجوشد بر سر آرد زر زبد
گر نبودی کارش الهام اله
او سگی بودی دراننده نه شاه
پاک بود از شهوت و حرص و هوا
نیک کرد او لیک نیک بد نما
گر خضر در بحر کشتی را شکست
صد درستی در شکست خضر هست
وهم موسی با همه نور و هنر
شد از آن محجوب تو بی پر مپر
آن گل سرخست تو خونش مخوان
مست عقلست او تو مجنونش مخوان
گر بدی خون مسلمان کام او
کافرم گر بردمی من نام او
می‌بلرزد عرش از مدح شقی
بدگمان گردد ز مدحش متقی
شاه بود و شاه بس آگاه بود
خاص بود و خاصهٔ الله بود
آن کسی را کش چنین شاهی کشد
سوی بخت و بهترین جاهی کشد
گر ندیدی سود او در قهر او
کی شدی آن لطف مطلق قهرجو
بچه می‌لرزد از آن نیش حجام
مادر مشفق در آن دم شادکام
نیم جان بستاند و صد جان دهد
آنچ در وهمت نیاید آن دهد
تو قیاس از خویش می‌گیری ولیک
دور دور افتاده‌ای بنگر تو نیک
قسمت نهم - ابیات 182 تا 221
شه فرستاد آن طرف یک دو رسول
حاذقان و کافیان بس عدول
تا سمرقند آمدند آن دو امیر
پیش آن زرگر ز شاهنشه بشیر
کای لطیف استاد کامل معرفت
فاش اندر شهرها از تو صفت
نک فلان شه از برای زرگری
اختیارت کرد زیرا مهتری
اینک این خلعت بگیر و زر و سیم
چون بیایی خاص باشی و ندیم
مرد مال و خلعت بسیار دید
غره شد از شهر و فرزندان برید
اندر آمد شادمان در راه مرد
بی‌خبر کان شاه قصد جانش کرد
اسپ تازی برنشست و شاد تاخت
خونبهای خویش را خلعت شناخت
ای شده اندر سفر با صد رضا
خود به پای خویش تا سؤ القضا
در خیالش ملک و عز و مهتری
گفت عزرائیل رو آری بری
چون رسید از راه آن مرد غریب
اندر آوردش به پیش شه طبیب
سوی شاهنشاه بردندش بناز
تا بسوزد بر سر شمع طراز
شاه دید او را بسی تعظیم کرد
مخزن زر را بدو تسلیم کرد
پس حکیمش گفت کای سلطان مه
آن کنیزک را بدین خواجه بده
تا کنیزک در وصالش خوش شود
آب وصلش دفع آن آتش شود
شه بدو بخشید آن مه روی را
جفت کرد آن هر دو صحبت جوی را
مدت شش ماه می‌راندند کام
تا به صحت آمد آن دختر تمام
بعد از آن از بهر او شربت بساخت
تا بخورد و پیش دختر می‌گداخت
چون ز رنجوری جمال او نماند
جان دختر در وبال او نماند
چونک زشت و ناخوش و رخ زرد شد
اندک‌اندک در دل او سرد شد
عشقهایی کز پی رنگی بود
عشق نبود عاقبت ننگی بود
کاش کان هم ننگ بودی یکسری
تا نرفتی بر وی آن بد داوری
خون دوید از چشم همچون جوی او
دشمن جان وی آمد روی او
دشمن طاووس آمد پر او
ای بسی شه را بکشته فر او
گفت من آن آهوم کز ناف من
ریخت این صیاد خون صاف من
ای من آن روباه صحرا کز کمین
سر بریدندش برای پوستین
ای من آن پیلی که زخم پیلبان
ریخت خونم از برای استخوان
آنک کشتستم پی مادون من
می‌نداند که نخسپد خون من
بر منست امروز و فردا بر ویست
خون چون من کس چنین ضایع کیست
گر چه دیوار افکند سایهٔ دراز
باز گردد سوی او آن سایه باز
این جهان کوهست و فعل ما ندا
سوی ما آید نداها را صدا
این بگفت و رفت در دم زیر خاک
آن کنیزک شد ز عشق و رنج پاک
زانک عشق مردگان پاینده نیست
زانک مرده سوی ما آینده نیست
عشق زنده در روان و در بصر
هر دمی باشد ز غنچه تازه‌تر
عشق آن زنده گزین کو باقیست
کز شراب جان‌فزایت ساقیست
عشق آن بگزین که جمله انبیا
یافتند از عشق او کار و کیا
تو مگو ما را بدان شه بار نیست
با کریمان کارها دشوار نیست
قسمت هشتم - ابیات 144 تا 181
گفت ای شه خلوتی کن خانه را
دور کن هم خویش و هم بیگانه را
کس ندارد گوش در دهلیزها
تا بپرسم زین کنیزک چیزها
خانه خالی ماند و یک دیار نه
جز طبیب و جز همان بیمار نه
نرم نرمک گفت شهر تو کجاست
که علاج اهل هر شهری جداست
واندر آن شهر از قرابت کیستت
خویشی و پیوستگی با چیستت
دست بر نبضش نهاد و یک بیک
باز می‌پرسید از جور فلک
چون کسی را خار در پایش جهد
پای خود را بر سر زانو نهد
وز سر سوزن همی جوید سرش
ور نیابد می‌کند با لب ترش
خار در پا شد چنین دشواریاب
خار در دل چون بود وا ده جواب
خار در دل گر بدیدی هر خسی
دست کی بودی غمان را بر کسی
کس به زیر دم خر خاری نهد
خر نداند دفع آن بر می‌جهد
بر جهد وان خار محکم‌تر زند
عاقلی باید که خاری برکند
خر ز بهر دفع خار از سوز و درد
جفته می‌انداخت صد جا زخم کرد
آن حکیم خارچین استاد بود
دست می‌زد جابجا می‌آزمود
زان کنیزک بر طریق داستان
باز می‌پرسید حال دوستان
با حکیم او قصه‌ها می‌گفت فاش
از مقام و خواجگان و شهرتاش
سوی قصه گقتنش می‌داشت گوش
سوی نبض و جستنش می‌داشت هوش
تا که نبض از نام کی گردد جهان
او بود مقصود جانش در جهان
دوستان و شهر او را برشمرد
بعد از آن شهری دگر را نام برد
گفت چون بیرون شدی از شهر خویش
در کدامین شهر بودستی تو بیش
نام شهری گفت و زان هم در گذشت
رنگ روی و نبض او دیگر نگشت
خواجگان و شهرها را یک به یک
باز گفت از جای و از نان و نمک
شهر شهر و خانه خانه قصه کرد
نه رگش جنبید و نه رخ گشت زرد
نبض او بر حال خود بد بی‌گزند
تا بپرسید از سمرقند چو قند
نبض جست و روی سرخ و زرد شد
کز سمرقندی زرگر فرد شد
چون ز رنجور آن حکیم این راز یافت
اصل آن درد و بلا را باز یافت
گفت کوی او کدامست در گذر
او سر پل گفت و کوی غاتفر
گفت دانستم که رنجت چیست زود
در خلاصت سحرها خواهم نمود
شاد باش و فارغ و آمن که من
آن کنم با تو که باران با چمن
من غم تو می‌خورم تو غم مخور
بر تو من مشفق‌ترم از صد پدر
هان و هان این راز را با کس مگو
گرچه از تو شه کند بس جست و جو
خانهٔ اسرار تو چون دل شود
آن مرادت زودتر حاصل شود
گفت پیغامبر که هر که سر نهفت
زود گردد با مراد خویش جفت
دانه چون اندر زمین پنهان شود
سر او سرسبزی بستان شود
زر و نقره گر نبودندی نهان
پرورش کی یافتندی زیر کان
وعده‌ها و لطفهای آن حکیم
کرد آن رنجور را آمن ز بیم
وعده‌ها باشد حقیقی دل‌پذیر
وعده‌ها باشد مجازی تا سه گیر
وعدهٔ اهل کرم گنج روان
وعدهٔ نا اهل شد رنج روان
قسمت هفتم - ابیات 117 تا 143
از وی ار سایه نشانی می‌دهد
شمس هر دم نور جانی می‌دهد
سایه خواب آرد ترا همچون سمر
چون برآید شمس انشق القمر
خود غریبی در جهان چون شمس نیست
شمس جان باقیست کاو را امس نیست
شمس در خارج اگر چه هست فرد
می‌توان هم مثل او تصویر کرد
شمس جان کو خارج آمد از اثیر
نبودش در ذهن و در خارج نظیر
در تصور ذات او را گنج کو
تا در آید در تصور مثل او
چون حدیث روی شمس الدین رسید
شمس چارم آسمان سر در کشید
واجب آید چونک آمد نام او
شرح کردن رمزی از انعام او
این نفس جان دامنم بر تافتست
بوی پیراهان یوسف یافتست
کز برای حق صحبت سالها
بازگو حالی از آن خوش حالها
تا زمین و آسمان خندان شود
عقل و روح و دیده صد چندان شود
لاتکلفنی فانی فی الفنا
کلت افهامی فلا احصی ثنا
کل شیء قاله غیرالمفیق
ان تکلف او تصلف لا یلیق
من چه گویم یک رگم هشیار نیست
شرح آن یاری که او را یار نیست
شرح این هجران و این خون جگر
این زمان بگذار تا وقت دگر
قال اطعمنی فانی جائع
واعتجل فالوقت سیف قاطع
صوفی ابن الوقت باشد ای رفیق
نیست فردا گفتن از شرط طریق
تو مگر خود مرد صوفی نیستی
هست را از نسیه خیزد نیستی
گفتمش پوشیده خوشتر سر یار
خود تو در ضمن حکایت گوش‌دار
خوشتر آن باشد که سر دلبران
گفته آید در حدیث دیگران
گفت مکشوف و برهنه بی‌غلول
بازگو دفعم مده ای بوالفضول
پرده بردار و برهنه گو که من
می‌نخسپم با صنم با پیرهن
گفتم ار عریان شود او در عیان
نه تو مانی نه کنارت نه میان
آرزو می‌خواه لیک اندازه خواه
بر نتابد کوه را یک برگ کاه
آفتابی کز وی این عالم فروخت
اندکی گر پیش آید جمله سوخت
فتنه و آشوب و خون‌ریزی مجوی
بیش ازین از شمس تبریزی مگوی
این ندارد آخر از آغاز گوی
رو تمام این حکایت بازگوی
قسمت ششم - ابیات 93 تا 116
دست بگشاد و کنارانش گرفت
همچو عشق اندر دل و جانش گرفت
دست و پیشانیش بوسیدن گرفت
وز مقام و راه پرسیدن گرفت
پرس پرسان می‌کشیدش تا بصدر
گفت گنجی یافتم آخر بصبر
گفت ای نور حق و دفع حرج
معنی‌الصبر مفتاح الفرج
ای لقای تو جواب هر سئوال
مشکل از تو حل شود بی‌قیل و قال
ترجمانی هرچه ما را در دلست
دستگیری هر که پایش در گلست
مرحبا یا مجتبی یا مرتضی
ان تغب جاء القضا ضاق الفضا
انت مولی‌القوم من لا یشتهی
قد ردی کلا لئن لم ینته
چون گذشت آن مجلس و خوان کرم
دست او بگرفت و برد اندر حرم
قصهٔ رنجور و رنجوری بخواند
بعد از آن در پیش رنجورش نشاند
رنگ روی و نبض و قاروره بدید
هم علاماتش هم اسبابش شنید
گفت هر دارو که ایشان کرده‌اند
آن عمارت نیست ویران کرده‌اند
بی‌خبر بودند از حال درون
استعیذ الله مما یفترون
دید رنج و کشف شد بروی نهفت
لیک پنهان کرد وبا سلطان نگفت
رنجش از صفرا و از سودا نبود
بوی هر هیزم پدید آید ز دود
دید از زاریش کو زار دلست
تن خوشست و او گرفتار دلست
عاشقی پیداست از زاری دل
نیست بیماری چو بیماری دل
علت عاشق ز علتها جداست
عشق اصطرلاب اسرار خداست
عاشقی گر زین سر و گر زان سرست
عاقبت ما را بدان سر رهبرست
هرچه گویم عشق را شرح و بیان
چون به عشق آیم خجل باشم از آن
گرچه تفسیر زبان روشنگرست
لیک عشق بی‌زبان روشنترست
چون قلم اندر نوشتن می‌شتافت
چون به عشق آمد قلم بر خود شکافت
عقل در شرحش چو خر در گل بخفت
شرح عشق و عاشقی هم عشق گفت
آفتاب آمد دلیل آفتاب
گر دلیلت باید از وی رو متاب
قسمت پنجم - ابیات 78 تا 92
از خدا جوییم توفیق ادب
بی‌ادب محروم گشت از لطف رب
بی‌ادب تنها نه خود را داشت بد
بلک آتش در همه آفاق زد
مایده از آسمان در می‌رسید
بی‌شری و بیع و بی‌گفت و شنید
درمیان قوم موسی چند کس
بی‌ادب گفتند کو سیر و عدس
منقطع شد خوان و نان از آسمان
ماند رنج زرع و بیل و داس‌مان
باز عیسی چون شفاعت کرد حق
خوان فرستاد و غنیمت بر طبق
مائده از آسمان شد عائده
چون که گفت انزل علینا مائده
باز گستاخان ادب بگذاشتند
چون گدایان زله‌ها برداشتند
لابه کرده عیسی ایشان را که این
دایمست و کم نگردد از زمین
بدگمانی کردن و حرص‌آوری
کفر باشد پیش خوان مهتری
زان گدارویان نادیده ز آز
آن در رحمت بریشان شد فراز
ابر بر ناید پی منع زکات
وز زنا افتد وبا اندر جهات
هر چه بر تو آید از ظلمات و غم
آن ز بی‌باکی و گستاخیست هم
هر که بی‌باکی کند در راه دوست
ره‌زن مردان شد و نامرد اوست
از ادب پرنور گشته‌ست این فلک
وز ادب معصوم و پاک آمد ملک
بد ز گستاخی کسوف آفتاب
شد عزازیلی ز جرات رد باب
قسمت چهارم - ابیات 55 تا 77
شه چو عجز آن حکیمان را بدید
پا برهنه جانب مسجد دوید
رفت در مسجد سوی محراب شد
سجده‌گاه از اشک شه پر آب شد
چون به خویش آمد ز غرقاب فنا
خوش زبان بگشاد در مدح و دعا
کای کمینه بخششت ملک جهان
من چه گویم چون تو می‌دانی نهان
ای همیشه حاجت ما را پناه
بار دیگر ما غلط کردیم راه
لیک گفتی گرچه می‌دانم سرت
زود هم پیدا کنش بر ظاهرت
چون برآورد از میان جان خروش
اندر آمد بحر بخشایش به جوش
درمیان گریه خوابش در ربود
دید در خواب او که پیری رو نمود
گفت ای شه مژده حاجاتت رواست
گر غریبی آیدت فردا ز ماست
چونک آید او حکیمی حاذقست
صادقش دان کو امین و صادقست
در علاجش سحر مطلق را ببین
در مزاجش قدرت حق را ببین
چون رسید آن وعده‌گاه و روز شد
آفتاب از شرق اخترسوز شد
بود اندر منظره شه منتظر
تا ببیند آنچ بنمودند سر
دید شخصی فاضلی پر مایه‌ای
آفتابی درمیان سایه‌ای
می‌رسید از دور مانند هلال
نیست بود و هست بر شکل خیال
نیست‌وش باشد خیال اندر روان
تو جهانی بر خیالی بین روان
بر خیالی صلحشان و جنگشان
وز خیالی فخرشان و ننگشان
آن خیالاتی که دام اولیاست
عکس مه‌رویان بستان خداست
آن خیالی که شه اندر خواب دید
در رخ مهمان همی آمد پدید
شه به جای حاجبان فا پیش رفت
پیش آن مهمان غیب خویش رفت
هر دو بحری آشنا آموخته
هر دو جان بی دوختن بر دوخته
گفت معشوقم تو بودستی نه آن
لیک کار از کار خیزد در جهان
ای مرا تو مصطفی من چو عمر
- از برای خدمتت بندم کمر
قسمت سوم - ابیات 35 تا 54
بشنوید ای دوستان این داستان
خود حقیقت نقد حال ماست آن
بود شاهی در زمانی پیش ازین
ملک دنیا بودش و هم ملک دین
اتفاقا شاه روزی شد سوار
با خواص خویش از بهر شکار
یک کنیزک دید شه بر شاه‌راه
شد غلام آن کنیزک پادشاه
مرغ جانش در قفس چون می‌طپید
داد مال و آن کنیزک را خرید
چون خرید او را و برخوردار شد
آن کنیزک از قضا بیمار شد
آن یکی خر داشت و پالانش نبود
یافت پالان گرگ خر را در ربود
کوزه بودش آب می‌نامد بدست
آب را چون یافت خود کوزه شکست
شه طبیبان جمع کرد از چپ و راست
گفت جان هر دو در دست شماست
جان من سهلست جان جانم اوست
دردمند و خسته‌ام درمانم اوست
هر که درمان کرد مر جان مرا
برد گنج و در و مرجان مرا
جمله گفتندش که جانبازی کنیم
فهم گرد آریم و انبازی کنیم
هر یکی از ما مسیح عالمیست
هر الم را در کف ما مرهمیست
گر خدا خواهد نگفتند از بطر
پس خدا بنمودشان عجز بشر
ترک استثنا مرادم قسوتیست
نه همین گفتن که عارض حالتیست
ای بسا ناورده استثنا بگفت
جان او با جان استثناست جفت
هرچه کردند از علاج و از دوا
گشت رنج افزون و حاجت ناروا
آن کنیزک از مرض چون موی شد
چشم شه از اشک خون چون جوی شد
از قضا سرکنگبین صفرا فزود
روغن بادام خشکی می‌نمود
از هلیله قبض شد اطلاق رفت
آب آتش را مدد شد همچو نفت
قسمت دوم - ابیات 19 تا 34
بند بگسل باش آزاد ای پسر
چند باشی بند سیم و بند زر
گر بریزی بحر را در کوزه‌ای
چند گنجد قسمت یک روزه‌ای
کوزهٔ چشم حریصان پر نشد
تا صدف قانع نشد پر در نشد
هر که را جامه ز عشقی چاک شد
او ز حرص و عیب کلی پاک شد
شاد باش ای عشق خوش سودای ما
ای طبیب جمله علتهای ما
ای دوای نخوت و ناموس ما
ای تو افلاطون و جالینوس ما
جسم خاک از عشق بر افلاک شد
کوه در رقص آمد و چالاک شد
عشق جان طور آمد عاشقا
طور مست و خر موسی صاعقا
با لب دمساز خود گر جفتمی
همچو نی من گفتنیها گفتمی
هر که او از هم‌زبانی شد جدا
بی زبان شد گرچه دارد صد نوا
چونک گل رفت و گلستان درگذشت
نشنوی زان پس ز بلبل سر گذشت
جمله معشوقست و عاشق پرده‌ای
زنده معشوقست و عاشق مرده‌ای
چون نباشد عشق را پروای او
او چو مرغی ماند بی‌پر وای او
من چگونه هوش دارم پیش و پس
چون نباشد نور یارم پیش و پس
عشق خواهد کین سخن بیرون بود
آینه غماز نبود چون بود
آینت دانی چرا غماز نیست
زانک زنگار از رخش ممتاز نیست
قسمت اول - ابیات 1 تا 18
بشنو این نی چون شکایت می‌کند
از جداییها حکایت می‌کند
کز نیستان تا مرا ببریده‌اند
در نفیرم مرد و زن نالیده‌اند
سینه خواهم شرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق
هر کسی کو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش
من به هر جمعیتی نالان شدم
جفت بدحالان و خوش‌حالان شدم
هرکسی از ظن خود شد یار من
از درون من نجست اسرار من
سر من از نالهٔ من دور نیست
لیک چشم و گوش را آن نور نیست
تن ز جان و جان ز تن مستور نیست
لیک کس را دید جان دستور نیست
آتشست این بانگ نای و نیست باد
هر که این آتش ندارد نیست باد
آتش عشقست کاندر نی فتاد
جوشش عشقست کاندر می فتاد
نی حریف هرکه از یاری برید
پرده‌هااش پرده‌های ما درید
همچو نی زهری و تریاقی کی دید
همچو نی دمساز و مشتاقی کی دید
نی حدیث راه پر خون می‌کند
قصه‌های عشق مجنون می‌کند
محرم این هوش جز بیهوش نیست
مر زبان را مشتری جز گوش نیست
در غم ما روزها بیگاه شد
روزها با سوزها همراه شد
روزها گر رفت گو رو باک نیست
تو بمان ای آنک چون تو پاک نیست
هر که جز ماهی ز آبش سیر شد
هرکه بی روزیست روزش دیر شد
در نیابد حال پخته هیچ خام
پس سخن کوتاه باید والسلام
Podcasten مثنوی خوانی | Masnavi Khani är skapad av Ali Erfanian. Podcastens innehåll och bilderna på den här sidan hämtas med hjälp av det offentliga podcastflödet (RSS).
En liten tjänst av I'm With Friends. Finns även på engelska.